Een bijzonder en historisch onderdeel van de stad Apeldoorn. Zo mogen we de al bijna 100 jaar oude woning aan de Zwanenweg 5 wel omschrijven. Met veel liefde is de woning klaargestoomd voor de toekomst, met dank aan diverse innovaties en duurzaamheidsmaatregelen.

Meer dan een eeuw geleden zette wooncorporatie De Goede Woning het gebouw neer, in een van de oudste wijken van Apeldoorn. Naarmate decennia verstreken ging het pand uit het woningbezit en bouwden particulieren uit, waardoor het woonoppervlak en de waarde vergrootte. Inmiddels is de woning weer terug in het bezit van de wooncorporatie en is de woning gerenoveerd en teruggebracht in de originele staat. Uitgangspunten waren behoud van het goede enerzijds en innoveren en experimenteren anderzijds.

Inspiratie voor de toekomst

Het gebouw vormt namelijk een kenniscasus, een inspiratiebron om te leren welke innovaties efficiënt zijn en hoe Nederland kan opschalen om meer verduurzamingsprojecten van de grond te krijgen. “We willen met deze proeftuin ervaring opdoen op het gebied van duurzame technieken en wat ze voor beheer en wooncomfort betekenen”, vertelt manager Vastgoed Peter van ’t Wout van De Goede Woning. “Met deze woning bieden we een platform voor het bedrijfsleven om innovaties te testen en te monitoren. “De renovatie levert veel op in kennis en ervaring”, geeft Dick van Ginkel aan, innovatiemanager bij Van Wijnen en nauw betrokken bij het project. “Om de klimaatdoelstellingen te halen heeft de bouw- en vastgoedsector aardig wat in te halen op het vlak van verduurzaming. Bij herontwikkeling heb je doorgaans kort de tijd om de woning op te frissen. Je wil voor zo min mogelijk overlast zorgen voor de huurder en probeert werken zoveel mogelijk tijdens de mutatieperiode te doen. Deze renovatie moet er niet alleen voor zorgen dat we een toekomstbestendige en comfortabele woonplek creëren, maar ook inspiratie geven voor toekomstige ontwikkelingen.”

Dat moet lukken, want er worden vernieuwende en duurzame technieken toegepast. Zo is het slimme ventilatiesysteem Fresh-R geïnstalleerd, een wtw-installatie die in de winter binnenkomende lucht verwarmt door de warme uitgaande lucht en in de zomerperiode juist koelt. De installatie ventileert als dit nodig is gebaseerd op CO₂-aanwezigheid en geeft via wifi realtime inzicht in de luchtkwaliteit en prestaties. “Daarnaast plaatsten we thermische zonnepanelen, die een dubbelfunctie vervullen”, vertelt Van Ginkel. Ze voorzien niet alleen in elektriciteit, maar ook in warm water [zie kader, red.]. Hoe de zonnepanelen het doen, dat lees je op een tablet aan de muur in de woning. Bijkomend voordeel van de thermische panelen is dat het elektriciteitsnetwerk wordt ontlast omdat er bijna geen energie nodig is om het tapwater op te warmen. De zogenaamde piekbelasting van deze woning is dus stukken lager.”   

Aardgasloze gevolgen

In de woonruimtes zijn daarnaast verschillende soorten verwarmingssystemen aangebracht, zoals infraroodpanelen, vloerverwarming en elektrische verwarming. “Daar moet een bewoner natuurlijk aan wennen, evenals aan het koken op inductieplaat in plaats van op gas”, weet Van Ginkel. “Een aardgasloze woning betekent dat je je bewust moet zijn dat je misschien niet meer met het hele gezin achter elkaar kunt douchen, vanwege een beperkt boilervat. We weten dat bewustwording van bewoners en de communicatie over oplossingen een belangrijk onderdeel is van verduurzamingssucces.”

Maandlasten en CO2-uitstoot

De komende twee jaar blijft de woning dan ook als proeftuin fungeren en wordt data opgehaald. Om zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid te komen, betrekken bewoners het huis.  “We monitoren onder andere welke technieken het beste werken en kunnen de opgedane kennis gebruiken om te optimaliseren en concepten te verbeteren”, gaat Van Ginkel verder. “Daarnaast vinden we het belangrijk dat bewoners meer inzicht krijgen in hun leefstijl. Het energiemonitoringssysteem geeft aan wat de grootste stroomgebruikers zijn, zodat daar bewust mee wordt omgegaan. We zijn van plan geregeld op de koffie te gaan om dit met de bewoners te evalueren.” Dat beaamt ook Van ’t Wout. “Deze proeftuin moet uitwijzen welke technieken het beste werken en eventueel gebruikt kunnen worden in de toekomst. Als maatschappelijke opdrachtgever dragen we hiermee bij aan innovatie en duurzaamheid.”

Uitdagingen in beeld

De woning is inmiddels [september 2019, red.] open voor kennissessies en doet daarmee dienst als inspiratiebron voor toekomstbestendige bouwers. “We willen hier onder andere woningcorporaties en gemeenten uitnodigen om een beter beeld te krijgen bij de uitdagingen die bij verduurzamingsopgaven horen en veel wild-west-verhalen in de media ontkrachten. Daarnaast willen we de industrie erbij betrekken, want zij zorgen voor innovaties waarmee we verder kunnen komen. De woning vervult daarmee niet alleen een functie voor de bewoner, de wijk en het gebied. Wat we hier doen is van waarde voor de complete sector.”