Medio 2017 rustte woningcorporatie Groninger Huis ruim 10 huurwoningen uit met sensoren, waarmee huurders niet alleen het energieverbruik in hun woningen kunnen bijhouden, maar ook langer zelfstandig thuis blijven wonen. Inmiddels wil de woningcorporatie vooral sensoren gebruiken om ouderen langer thuis te laten wonen.

Foto: Demonstratiewoning in Nieuwolda. (Foto: Groninger Huis)

In het Groningse Nieuwolda stond tussen 2016 en 2018 een demonstratiewoning met sensoren, waarin geïnteresseerden één of meerdere dagen konden ‘proefwonen’. Deze sensoren hielden niet alleen het energieverbruik in de woning bij, maar maten ook de bewegingen en activiteiten van de huurders in het huis. Daarnaast bevatte het matras een sensor om de hartfunctie in de gaten te kunnen houden.

Dit klinkt wellicht futuristisch, maar toch waren veel mensen hier nieuwsgierig naar. “We hebben in twee jaar tijd ruim 200 boekingen gehad”, vertelt projectleider Harry Martens van de woningcorporatie Groninger Huis. “We werkten bij deze woning samen met studenten van de Hanzehogeschool Groningen, die voor een vragenlijst en een interview zorgden om de gebruikerservaringen van deze bewoners te weten te komen.”

Uit dit onderzoek is vooral gebleken dat met name specifiek geïnteresseerden in deze woning wilden verblijven. “Dat kon bijvoorbeeld gaan om enkel het energieverbruik: zij keken op hun tablet om te weten hoe iets zit”, laat Martens weten. "We weten inmiddels ook dat veel ‘proefbewoners’ hun opgedane ervaringen ook in hun eigen huis hebben toegepast.” Daarbij konden mensen zelf kiezen wat de sensoren bijhielden. “Als ze bijvoorbeeld niet wilden dat een sensor hun bewegingen mat, konden deze uitzetten.” Dat laatste vond de Groningse woningcorporatie ook van belang. “We willen dat mensen de regie in hun eigen handen houden. Wij bieden hen enkel de mogelijkheden.”

Sensorpakket

Behalve die demonstratiewoning zijn sinds september 2017 ruim tien huurwoningen voorzien van sensoren. “We boden gezinnen de mogelijkheid om een sensorpakket af te nemen en vooral oudere echtparen hebben hierop gereageerd”, zegt Martens. “Ondanks de grote belangstelling, ook van jongere stellen, merkten we dat mensen toch twijfelden. Ze vinden dat ze hiervoor nog te jong zijn.” Ook de privacy speelde in deze keuze een belangrijke rol. “We ontvangen de data niet zelf. De privacy is geregeld via de server van het Chinese technologiebedrijf ZTE, met wie we gezamenlijk drie verschillende sensorpakketten hebben ontwikkeld. De enige die inzicht heeft in de data, is de bewoner zelf. Hij beslist wat met zijn data gebeurt.”

Tweede demonstratiewoning

De proef met de demonstratiewoning is na twee jaar afgerond. Martens kijkt terug op een succesvol project. “We zijn nu bezig met vervolg: samen met een mbo-school gaan we een tweede demonstratiewoning openen. Het gaat om een veel voorkomend bestaand jaren 70 rijtjeshuis, die we omvormen tot een woning waarin ouderen langer thuis kunnen blijven wonen. Deze woning gaan we vullen met de modernste snufjes, die nu op de markt zijn.” In dit nieuwe project laat Groninger Huis de duurzaamheid voorlopig buiten beschouwing. “Op dat gebied doen we als corporatie al erg veel”, legt Martens uit, “en voor de komende twee jaar staan al duurzaamheidsprojecten in de planning. We richten ons nu op langer thuiswonen in de gemeente Hoogezand-Sappemeer, omdat daar al veel mensen en veel organisaties zich bezig houden met de vergrijzing.”

‘Niet bezwaarlijk’

De Leidse hoogleraar Recht en de Informatiemaatschappij Gerrit-Jan Zwenne verwacht in de nabije toekomst steeds meer persoonsgegevens zullen worden gebruikt om te kunnen zorgen voor een betere zorgverlening. “Ik denk niet dat dit bezwaarlijk hoeft te zijn. De meeste mensen zijn heel goed in staat om zelf te beslissen om enige privacy op te geven voor een betere zorgverlening. De vraag is namelijk ook hoeveel privacy ze in een verzorgingstehuis krijgen.” Volgens hem is het wel van belang om de randvoorwaarden vast te leggen, die maken dat dit op aanvaardbare wijze gebeurt. “Het gaat dan onder andere over privacy en beveiliging. Daarnaast dient er een termijn te worden vastgelegd hoe lang de data bewaard mogen worden en mogen de data niet voor andere doeleinden worden gebruikt, zoals om scheefwonen tegen te gaan of de controle op het betalen van belastingen.” Verder hoeft het volgens Zwenne niet problematisch te zijn dat een gespecialiseerde, externe technisch dienstverlener de data beheert. “Wel is het van belang dat de corporatie of de bewoners zelf de controle houden over de data, zij moeten beslissen wat met hun eigen data gebeurt.” 

Foto: Voorbeeld van sensoren in een woning. (Foto: Seinen Projectontwikkeling)

Tekst: Tim van Dorsten