Creatieve ondernemers vinden plek in Hof van Cartesius

Creatieve ondernemers vinden plek in Hof van Cartesius

De circulaire broedplaats Hof van Cartesius in Utrecht trekt sinds 2017 creatieve ondernemers aan, die zoeken naar een groene werkplek. De enthousiastelingen mogen zelf de plek afbouwen, maar dan wel met hergebruikte materialen.

Aan de rafelrand van Utrecht lag een braakliggend stuk grond, die initiatiefnemers Bianca en Charlotte Ernst wilden aanpakken. “3 jaar geleden plaatste de gemeente Utrecht een oproep”, denkt Bianca Ernst terug. “Het gebied ligt in het centrum, omgeven door woonwijken en een bedrijventerrein. De gemeente zocht naar pioniers om hiervan iets bijzonders te maken.” 

Circulair groene werkplekken opzetten

Duurzaamheid en circulariteit vormden 2 belangrijke pijlers binnen de uitvraag. “Er waren geen harde randvoorwaarden, maar het heeft ons wel geholpen om de uitvraag te winnen. Ons plan was namelijk om groene werkplekken te maken en dit circulair op te zetten. Een groene werkomgeving zorgt immers voor een hogere productiviteit en meer geluk.”

Ons plan was om groene werkplekken te maken en dit circulair op te zetten. Een groene werkomgeving zorgt voor een hogere productiviteit en meer geluk.

Bianca Ernst, mede-initiatiefnemer Hof van Cartesius

Toen de zussen de uitvraag wonnen, startte de financieringsuitdaging. “We moesten zelf zorgen voor de benodigde investeringen en de banken stonden niet te springen om ons van het nodige geld te voorzien. In onze zoektocht naar samenwerkingspartners die ons met dit vraagstuk konden helpen, vonden we de verbinding met adviseurs Overmorgen, gespecialiseerd in gebiedsontwikkeling. Daarnaast sloten we een samenwerking met Overvecht Vastgoed, dat het gebied naar een hoger plan wilde brengen.”

Met crowdfunding middelen bij elkaar krijgen

Hoewel de duurzaamheidsambities op steun konden rekenen van Overvecht Vastgoed, werden de circulariteitsdoelstellingen niet meteen financieel ondersteund. Door onder andere crowdfunding werden de benodigde middelen bij elkaar gesprokkeld. “Voor het onderdeel circulariteit wilden we gebruikte materialen toepassen. Daarnaast was het doel om het gebouw na bepaalde tijd, bijvoorbeeld dertig jaar, weer uit elkaar te halen en de materialen elders een nieuwe bestemming te geven.”

Op dat moment ontbrak het de initiatiefnemers nog aan expertise om de circulaire ambities daadwerkelijk in te vullen. “We vroegen ons af hoe ver we konden gaan met betrekking tot deze ontwikkelingen en welke onderdelen we kunnen hergebruiken. Dankzij een blog van Duurzaam Gebouwd-expert Pim Peters kwamen we in contact met zijn organisatie, IMd Raadgevende Ingenieurs.” IMd boog zich onder andere over het toepassen van een circulaire constructie in de vorm van een donorskelet. “We richten ons op duurzaam construeren, waarbij we zo min mogelijk primaire grondstoffen en energie gebruiken om gebouwen te maken”, vertelt Peters. “Zo ook binnen dit project.”

Herbruik van een casco

Een ontwikkeling binnen de circulaire bouw is het hergebruik van een casco bij renovatie en transformatie. “We passen dit steeds vaker toe om bestaande gebouwen een nieuwe bestemming te geven. Dus voor bestaande bouw zijn we het al min of meer gewend om een eerder gebruikt casco toe te passen. Maar wil je ook bij nieuwbouw een bestaand casco gebruiken, dan heb je de uitdaging om daarvoor een geschikt donorskelet te vinden in de omgeving.”

Het reduceren en minimaliseren van bouwafval vormde een belangrijke pijler binnen de ontwikkeling van dit project.

Pim Peters, IMd Raadgevende Ingenieurs

In het geval van het Hof wil het bouwteam een betonnen donorskelet inzetten, met betonvloeren uit een Utrechts slooppand (zie foto bovenaan). “Daar zijn we nu naar op zoek. Door zo’n skelet in te zetten, verlagen we de milieulast met 75%, versus een compleet nieuwe constructie.” Naast de gehoopte tweedehands betonconstructie zet het team diverse circulaire materialen in, waaronder tweedehands houten balken en oude spoorrails. “De ramen, deuren, schuifpuien, stopcontacten en andere elementen zijn gebruikte materialen”, voegt Ernst toe. “Via het netwerk van de sloper kregen we dit aangeboden.” Vanuit de gemeente kreeg het projectteam alle ruimte om voor gebruikte materialen te kiezen. “Het reduceren en minimaliseren van bouwafval vormde een belangrijke pijler binnen de ontwikkeling van dit project. Onze aandacht ging niet alleen uit naar de circulaire constructie en het verlagen van de milieulast maar uiteraard ook naar de constructieve veiligheid”, besluit Peters.

Minder bouwafval

De duurzame ontwikkeling bleef niet onopgemerkt. Het Hof kon de afgelopen maanden rekenen op aandacht van ondernemers op zoek naar huisvesting op een centrale plek in Utrecht. Ernst: “We kregen veel reacties van ondernemers met een groen hart. Zij waren zelf verantwoordelijk voor de circulaire afbouw van hun werkplek. We hebben nu bijna dertig ondernemers die hun eigen plek hebben in het Hof. We zitten nu vol, maar krijgen nog steeds veel reacties. Dat maakt dat we willen doorgroeien.”

De 2 paviljoens van Het Hof werden gerealiseerd met 20 m3 minder bouwafval ten opzichte van een vergelijkbaar bouwproject. “We hebben de levensduur van verschillende materialen met meer dan tien jaar verlengd. 30 meter spoorrails, 275 houten balken, veertien hardhouten deuren en heel veel andere elementen krijgen een nieuw leven in Het Hof”, aldus Bianca Ernst. Uit de realisatie blijkt ook dat circulair bouwen meer uitdagingen met zich meebrengt ten opzichte van het reguliere bouwproces. “Zo waren gaten op de verkeerde plek geboord van koudgewalst staal. Een volgende keer passen we strenger materiaalinspectie toe en organiseren we het op een andere manier. De samenwerking met leveranciers, ontwerpers, bouwers en opdrachtgevers blijft van essentieel belang. Vroegtijdig aan tafel te gaan met betrokkenen was doorslaggevend voor het succes.

Dit verhaal is ook verschenen in Duurzaam Gebouwd Magazine #39.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c185 c223
Whitepaper: De voordelen van herbruikbare gevelstenen voor architecten

Whitepaper: De voordelen van herbruikbare gevelstenen ...

Hoe combineer je als architect esthetiek en duurzaamheid in je projecten? En hoe voeg je karakter toe als circulair bouwen centraal  staat in ...
c21 c185 c225 c237 c261
Het jaar van de waarheid

Het jaar van de waarheid

2050 is hét jaar. Dan moet de gebouwde omgeving klimaatneutraal, circulair én klimaatadaptief zijn. Terwijl onze sector anno 2024 vooral kijkt naar ...

Lees verder

c21 c185 c225
Opschaling nieuw leven voor oude gevelstenen

Opschaling nieuw leven voor oude gevelstenen

De bedrijven Rebrick en het Duitse Klinker Historika, gespcialiseerd in het aanbieden van herwonnen gevelstenen, slaan de handen ineen om op grotere schaal oude ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237
Kennisdelen over regeneratieve bouw

Kennisdelen over regeneratieve bouw

Inzichten en mogelijkheden voor vandaag, morgen en overmorgen voor circulaire en regeneratieve komen naar voren op een event bij Keukenconfessies in Eindhoven op ...

Lees verder

c21 c41 c143 c185 c225 c237 c243
De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine Duurzame Scholen

De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine ...

De onderwerpen CO2-reductie, energiebesparing en de toepassing van secundaire materialen zijn niet alleen prangend in de woningbouw. Integendeel: uit data-analyses ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225 c260
“Naar eenduidigheid in duurzaamheid”

“Naar eenduidigheid in duurzaamheid”

De verduurzamingsslag in de bouwsector vertraagt door een gebrek aan eenduidigheid en een gebrek aan een gedegen wetgeving. Op beide gebieden kan Het Nieuwe Normaal ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair meerjaren onderhoudsplan

CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair ...

Met de Nederlandse doelstellingen om tegen 2050 een volledig circulaire economie te bereiken en de nieuwe eisen van de Corporate Sustainability Reporting Directive ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225 c260
GPR Materiaal gevalideerd door NMD voor A2-dataset

GPR Materiaal gevalideerd door NMD voor A2-dataset

De stichting NMD heeft GPR Materiaal gevalideerd voor het rekenen met A1 én A2-data. Vanaf nu kunnen alle licentiehouders vertrouwd worden met de nieuwe ...

Lees verder

c21 c185 c225 c260
Drie grote uitdagingen bij circulair en biobased bouwen

Drie grote uitdagingen bij circulair en biobased ...

Bij circulair en biobased bouwen zijn er volgens Duurzaam Gebouwd-expert Gerhard Hospers drie grote uitdagingen: kennis en kennisoverdracht, het toepassen van gebruikte ...

Lees verder

c21 c185 c225
Kickstart en handen uit de mouwen voor circulair bouwen

Kickstart en handen uit de mouwen voor circulair ...

Op donderdag 26 september aanstaande vindt het kennisevent Circulair Bouwen Handen uit de mouwen plaats in Den Haag. DGMR en bba binnenmilieu bieden een ...

Lees verder

c21 c41 c185 c225 c261
Digitale transformatie belangrijk bij duurzaamheid in de bouw

Digitale transformatie belangrijk bij duurzaamheid ...

Nu in de bouwsector duurzaamheid in het algemeen en circulariteit in het bijzonder steeds belangrijker worden, ziet de sector steeds meer in, dat een digitale transformatie ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up