Waar moet een gezonde leeromgeving aan voldoen en hoe kun je duurzaamheid inbedden in bestaande plannen? Duurzaam Gebouwd spreekt experts die aangeven dat dit geen hoofdbrekens hoeft te kosten en geen extra kostenpost oplevert.

Je school met weinig moeite en middelen veilig en gezond maken, zodat je de kwaliteit van lesgeven verhoogt en prestaties van leerlingen verbetert. Volgens Richard Versteeg, commercieel manager bij Strukton Worksphere, is het verhogen van kwaliteit en verduurzamen voor veel scholen binnen handbereik. In zijn dagelijkse praktijk spreekt en adviseert hij schoolbesturen van diverse omvang en lespraktijken, in verschillende regio’s. “De uitdagingen om te optimaliseren en innoveren in primaire processen zijn legio en die vergen vaak een flinke investering van tijd en geld. Beide zijn schaars voor veel besturen en gemeenten.”

Richard Versteeg

ICT en bezetting

Zo moet er aandacht zijn voor het opnieuw inrichten van de ict-infrastructuur om lessen online te geven. Ook moet werk gemaakt worden van een flexibelere indeling van het schoolgebouw vanwege een andere bezetting van klaslokalen en andere ruimtes. “Bijvoorbeeld om ruimte te maken voor leerpleinen of mogelijkheden om onderdelen van het gebouw beschikbaar te stellen voor projecten of leermethodieken.”

Er staan dus, zo beseft Versteeg, een heleboel punten op het lijstje van het schoolbestuur, die allemaal afgestreept moeten worden. Toch is het verstandig om aan de slag te gaan met investeringen in de kwaliteit, verduurzaming en veiligheid van de onderwijshuisvesting, zegt hij. “Door beschikbare data te analyseren wordt al snel duidelijk waar het laaghangende fruit hangt. Wanneer je aandacht besteedt aan de kwaliteit van de school en het binnenklimaat, merk je dat in de leerprestaties en de kwaliteit van lesgeven.”

Gezonde en veilige school

Hoe zorg je dan voor een gezonder binnenklimaat? Effectieve ventilatie levert een belangrijke bijdrage op. “11% van de onderzochte gebouwen heeft een ventilatiesysteem dat niet voldoet aan de regelgeving”, vertelt manager senior consultant verduurzaming Rob Daams van Strukton Worksphere. “Om verduurzaming te stimuleren stelt het kabinet 360 miljoen euro beschikbaar [zie onder, red.]. Hiervan wordt 100 miljoen beschikbaar gesteld om 30% van je investering terug te krijgen. Deze subsidie verkrijgen is relatief eenvoudig. Door middel van een laagdrempelige scan kom je erachter in hoeverre je installaties voldoen aan de eisen: Frisse Scholen C (bestaande bouw) en Frisse Scholen B (bouw na 2012) en het Bouwbesluit. Wij inventariseren de huidige situatie en stellen met het schoolbestuur een plan op met mogelijke verbeterpunten. Het is interessant om vervolgens te bekijken hoe je dit in het MJOP [Meerjaren Onderhoudsplan; red.] kunt opnemen, zodat je kiest voor een integrale verduurzaming op een natuurlijk moment.”

Veel schoolbesturen leunen als het op verduurzaming aankomt een beetje achterover. Ze doen wat noodzakelijk is in het kader van wet- en regelgeving en zullen pas als het echt moet een verbetering aanbrengen aan het ventilatiesysteem of de klimaatinstallatie. Meer geld naar verduurzaming, zo wordt gedacht, betekent minder geld naar bijvoorbeeld lesmateriaal of specifieke leerprojecten. Die houding is misschien wel te begrijpen, maar niet erg verstandig.

“Er liggen namelijk grote kansen om geld te verdienen met duurzaamheid, vooral als je dit op slimme momenten doet”, weet Versteeg. Hij refereert naar het MJOP, dat integrale verduurzaming stimuleert. “Daarin plan je de maatregelen en heb je je investeringen en exploitatie inzichtelijk. Het geeft je een overzicht van de jaarlijkse investeringen en hoe je het maximale uit je beschikbare middelen haalt.”

Naar een DMJOP

De winst zit hem vooral in de stap naar een Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan (DMJOP). Een succesvol hulpmiddel daarbij is de EcoRoadmap, waarmee je de planning van duurzaamheidsmaatregelen helder maakt. “In dit plan maak je economisch zo slim mogelijke keuzes door het MJOP als uitgangspunt te nemen”, gaat Versteeg verder. “Natuurlijke vervangingsmomenten benut je optimaal voor het verbeteren van het binnenklimaat, zoals het installeren van een warmtepomp op een natuurlijk vervangingsmoment voor de gasgestookte cv-ketel. Je gebruikt de beschikbare data om inzichtelijk te maken welke energiebesparende maatregelen je kunt doorvoeren, hoe je het binnenklimaat kunt verbeteren en inzichtelijk kunt maken wanneer je welke maatregel gaat terugverdienen.”

Rob Daams

Rondom deze initiatieven staan schoolbesturen en gemeenten niet alleen. “Om het voor klanten zo eenvoudig mogelijk te maken, verzorgen wij het integrale verduurzamingstraject”, vertelt Versteeg. “Met verschillende simuleringsmodellen laten we verschillende investeringsopties zien en geven we aan welke besparingen je daarmee behaalt.”

Gedoe?

De meeste data is al voorhanden of is met een klein beetje moeite te achterhalen. “Denk aan gegevens rondom het verbruik van elektriciteit en gas”, gaat Versteeg verder. “Met die informatie is het eenvoudiger om te berekenen wat een omschakeling naar een warmtepomp betekent voor je energierekening. Dan is het misschien tijd om die cv-ketel over twee jaar vaarwel te zeggen en al voorbereid te zijn op landelijke aardgasvrije ambities.”

De kracht schuilt verder in het inzichtelijk maken van laagdrempelige efficiëntiewinst en het verhogen van gebouwprestaties. “Denk aan lichten die na lestijden aanblijven en onnodig de rekening omhoog drijven. Of aan kranen die niet worden dichtgedraaid of deuren die niet consequent dichtgedaan worden.”

Naast deze snelle winst op het vlak van energie is er volgens Versteeg een interessante combinatie te maken om het binnenklimaat fors te verbeteren. “Met sensoren kom je meer te weten over CO₂-uitstoot, licht, luchtvochtigheid, akoestiek en temperatuur per ruimte”, aldus Versteeg. “Die digitalisering en kennis die eruit voortvloeit, maakt het mogelijk om het binnenklimaat te verbeteren op momenten dat het zo min mogelijk overlast creëert. Zo krijgen we niet alleen grip op de werking van systemen en de status van het binnenklimaat, maar bieden we een tool waarmee gebruikers inzicht krijgen in de huidige situatie en mogelijke optimalisaties. Overigens: de door ons gebruikte sensor voldoet aan de eisen van RVO om toegepast te worden als meetinstrument, in relatie tot de SUVIS-subsidieregeling.”

Whitepaper

Door in stappen te verduurzamen, zorg je dat je met zo min mogelijk overlast en onderbrekingen in het primaire proces toch je doelen haalt. “En als je meer kunt investeren, dan haal je stappen naar voren. Die leveren vervolgens op korte termijn weer geld op. Dat kun je vervolgens weer aanwenden om in te zetten op je ict, het opzetten van leerpleinen of het flexibel indelen van ruimtes. Daarnaast ben je voorbereid op geldende en aankomende wet- en regelgeving en zorg je voor een energiezuinige en gezonde omgeving voor leerkracht en leerlingen. Betere leerprestaties en een veiligere en gezonde omgeving voor leerlingen en docenten zijn binnen handbereik, dus kom in actie.”

Kom in actie door op DuurzaamGebouwd.nl de whitepaper gratis te downloaden. Hierin vind je onder andere een praktijkvoorbeeld van kwaliteitsverhoging van onderwijsvastgoed en leer je hoe sensoren worden ingezet voor het veilig en gezond maken van schoolomgevingen. Je downloadt hem gratis in onze kennisbank.

Subsidie voor verbetering ventilatie in scholen

Nog lang niet alle schoolgebouwen voldoen aan de wettelijke ventilatienormen: 11% van de door het Landelijke Coördinatieteam Ventilatie op Scholen onderzochte gebouwen heeft een ondermaats systeem. Om een helpende hand en stimulans voor verduurzaming te bieden, stelt het kabinet 360 miljoen euro beschikbaar (SUVIS-subsidie) voor schoolbesturen en gemeenten om verbeteringen door te voeren.

Wat betekent dat voor jouw bestuur? Je kunt 30% van je investering in duurzaamheid terugkrijgen. Dat lukt alleen als je een aanvraag doet voor de subsidie tussen 4 januari 2021 en 30 juni 2021. In een gratis whitepaper (zie onder) op DuurzaamGebouwd.nl lees je over hoe een ventilatiescan je van data voorziet om werkzaamheden, planning en begroting aan te scherpen, om te voldoen aan de eisen voor de subsidie.

Meer info:

richard.versteeg@strukton.com / 06-1036 4119

rob.daams@strukton.com / 06-1010 4552