In 2013 voerde de overheid de energiebesparingsplicht in. Bedrijven en instellingen die meer dan 50.000 kWh elektriciteit of meer dan 25.000 m³ gas per jaar verbruiken, zijn verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen die binnen vijf jaar terugverdiend kunnen worden. Welke rol heeft de vervanging van noodverlichting in deze transitie?

We blikken even terug naar het succes van de energiebesparingsplicht: dat bleef in eerste instantie nog even uit, maar een aanvulling met een informatieplicht gaf meer perspectief. Na de eerste rapportage in 2019 moeten bedrijven de overheid om de vier jaar informeren over genomen maatregelen (via het e-loket bij de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO)). Bedrijven die niet aan de verplichting voldoen, riskeren een boete.

Om bedrijven te helpen, heeft de overheid lijsten met energiebesparende maatregelen samengesteld. Deze zogeheten Erkende Maatregelenlijsten energiebesparing (EML-lijsten) zijn opgesplitst per bedrijfstak (van horeca tot datacenters en van tankstations tot bedrijfshallen) en geven een overzicht van alle besparingsmogelijkheden. Ook noodverlichting is op deze lijsten terug te vinden. Door tl-armaturen voor vluchtroute-aanduiding (de groene bordjes bij bijvoorbeeld de nooduitgang) te vervangen door led-armaturen kunnen bedrijven op de lange termijn energie besparen.

Per direct vervangen?

Over het juiste moment om die tl-pictogramarmaturen te vervangen worden verschillende standpunten gecommuniceerd. Zo zijn er bedrijven die aanraden om oude tl-armaturen waar mogelijk direct te vervangen door hun energiezuinige variant. Zo’n boodschap resoneert goed bij bedrijven die onzeker zijn over de maatregelen die ze moeten doorvoeren, zeker wanneer daar een boete tegenover staat. Het kan echter geen kwaad om daar een nuance in aan te brengen.

Het per direct vervangen van alle oude armaturen is namelijk enigszins te kort door de bocht. Natuurlijk zijn energiebesparing en duurzaamheid in de huidige tijd een prioriteit. Maar is het vervangen van armaturen die nog niet aan het einde van hun levensduur zijn echt duurzaam te noemen? Om hier duidelijkheid over te verschaffen is op de verschillende EML-lijsten onderscheid gemaakt tussen een ‘zelfstandig’ en een ‘natuurlijk’ moment voor de uitvoering van de verschillende maatregelen.

Een zelfstandig moment is van toepassing bij maatregelen die dermate veel energiebesparing opleveren dat deze op elk willekeurig moment kunnen worden uitgevoerd, omdat de besparing binnen 5 jaar opweegt tegen de kosten van de vervanging. Maatregelen die wél nuttig zijn, maar niet per se binnen 5 jaar rendabel zijn, kun je beter uitvoeren op een ‘natuurlijk’ moment. Dat betekent dat je de maatregel uitvoert in combinatie met andere werkzaamheden die je gepland hebt, dus als je toch al bezig bent. Denk hierbij bijvoorbeeld aan tijdens een verbouwing of een grote renovatie.

Natuurlijk moment

Een eenvoudig rekensommetje toont aan dat het vervangen van tl-pictogramarmaturen zich in het algemeen niet in 5 jaar laat terugverdienen. Het verduurzamen van tl-vluchtroute-aanduiding kan volgens de EML-lijsten dan ook het best gebeuren op een natuurlijk moment. Een goed natuurlijk moment om dat te doen is, naast bijvoorbeeld tijdens de eerdergenoemde verbouwing of renovatie, wanneer de batterijen van de armaturen aan vervanging toe zijn. Het vervangen van de batterijen is relatief prijzig en is ongeveer elke 4 á 5 jaar nodig. Op dat moment is het opportuun om over te stappen op energiezuinige led-armaturen. Zo kun je als bedrijf prima voldoen aan je energiebesparingsplicht, zonder op stel en sprong de op dit moment nog goed werkende tl-armaturen te vervangen door hun led-tegenhangers. Duurzaamheid is een erg belangrijk thema, maar we moeten ons niet laten verleiden tot schijnduurzaamheid door goedwerkende apparatuur direct te vervangen wanneer dat (nog) niet nodig is!

Als je zelf aan de slag wilt met aanvullende besparingsmaatregelen, dan is de ‘Erkende Maatregelenlijst Kantoren’ hiervoor een goed hulpmiddel. Met deze lijst bepaal je welke maatregelen direct een ‘quick win’ kunnen opleveren. Deze hele lijst is te vinden op de website van de Rijksoverheid.

Tekst: Edwin de Graaf, Product Manager Noodverlichting, Eaton