De renovatieopgave die voor onze voeten ligt, lijkt wel op een pitstop in een Formule 1-wedstrijd: efficiency, teamwork en scherpe afstemming zorgen ervoor dat je de snelheid haalt die noodzakelijk is. “Accepteer dat je niet alle kennis en disciplines zelf in huis hebt en leer op elkaar vertrouwen.”

In 2050 moet de complete vastgoedvoorraad aardgasvrij zijn. Oók de bestaande bouw mag dan geen gebruik meer maken van fossiele brandstoffen. Een flinke opgave die dichterbij is dan je denkt, zo weet ook directeur-bestuurder Harrie van de Ven van Triada: “Voor veel vastgoed is de vraag nog: ‘Worden we aardgasloos of gasloos?’. Maar je kunt niet afwachten totdat je het antwoord weet. Isoleren is dan ook altijd een goede eerste stap. De woning een warme jas aantrekken, daar krijg je nooit spijt van. Tegelijkertijd vinden we alleen isoleren te weinig, dus proberen we ervaring op te doen met transities. Niet alleen op het vlak van energie, maar ook rondom circulariteit, waarbij het ideaalbeeld is om grondstoffen volledig her te gebruiken. Dus niet downcyclen, met beton dat bijvoorbeeld onder het asfalt verdwijnt.”

Van rendement naar maatschappelijke impact

Pilots kunnen een belangrijke bron zijn voor kennis en inspiratie voor toekomstplannen. Innovaties die nog niet eerder werden toegepast krijgen een kans om transities in te vullen en daar worden weer lessen uit geleerd. “Het is belangrijk om daar ruimte voor te bieden. Traditioneel is onze sector gewend om vooral in rendement te denken. Met een beperkte financiële ruimte is dat enerzijds te begrijpen. Anderzijds moeten we een verschuiving maken naar extra investeringen die maatschappelijke waarde opleveren.” Dat was ook het uitgangspunt voor Suikerbrink, 3 flats van in totaal 45 appartementen in Vaassen. “Bij de renovatie van dit klassieke jaren 60-complex keken we naar integrale oplossingen, die bijvoorbeeld aan energie en comfort een grote bijdrage leveren. Daarnaast willen we het gebruik van installaties en innovaties zo eenvoudig mogelijk maken. Een innovatie die aan die eisen invulling geeft is het ActiveWarmth paneel, een aardgasloze en gelijkmatige verwarming die je kunt combineren met een warmtepomp. Het paneel heeft goede akoestische eigenschappen, dat bijvoorbeeld doorslaggeluiden reduceert, wat de beleving en het comfort ten goede komt.”

Leren van bewonersgedrag

Ook is het paneel ‘slim’, te verbinden met een systeem dat inspeelt op bewonersgedrag. Zo wordt de thermostaat per vertrek geregeld. “Het systeem leert van het gedrag en past zich erop aan. Zo herkent het systeem bijvoorbeeld dat je je thermostaat hoog hebt laten staan als je naar je werk bent. Jij hoeft niets te doen, het systeem zorgt ervoor dat het naar een temperatuurniveau gaat dat optimaal is voor die situatie.” Met de toenemende vergrijzing is het aannemelijk dat domotica een belangrijker onderdeel wordt van renovaties. “We willen in deze wijk meerdere generaties bij elkaar brengen, van starter tot senior. Dat bereiken we alleen als we voor toekomstbestendigheid zorgen, dus moeten systemen voorbereid zijn op de toekomst. Met monitoringsresultaten verwachten we duidelijkheid te krijgen over de optimale werking van het paneel en de slimme installatie.”

Samenwerken, óók met bewoners

Om niet alleen naar energie te kijken en integrale oplossingen als deze tot wasdom te laten komen, is een goede samenwerking onontbeerlijk. “Daar valt of staat zo’n realisatie mee”, vertelt Van de Ven. “Niet alleen met bedrijven en projectpartners als Saint-Gobain, waarmee we wekelijks bij elkaar komen om de innovaties en uitvoering te bespreken, maar óók met bewoners. Neem die eindgebruiker mee in het project, want dat is je ambassadeur. Dat hebben we ook bij Suikerbrink vanaf de start gedaan.” Door in een vroeg stadium te praten met bewoners, kwam aan het licht dat er vooral angst was. Bang voor de sloop: “Toen we vertelden dat we het complex aardgasvrij gaan maken, was er een zucht van verlichting. Bewoners lieten we meedenken aan de plattegrond, met de vraag: ‘Hoe zou je je toekomstige woning in willen richten’. Zorg dus voor een bewonerscomité dat actief kan en wil meedenken aan de toekomstplannen.”

Enthousiasme kweken

Verder adviseert Van de Ven om tijd en energie te investeren in het realiseren van modelwoningen. “In dit project hebben we er twee gebouwd, met ontwerpen mede samengesteld door bewoners. Er zijn verschillende voordelen te benoemen. Zo is het eenvoudiger om lessen te trekken uit eventuele fouten die worden gemaakt en zorgen de modelwoningen voor inspiratie en kweekt het enthousiasme bij bewoners voor de renovatie.” Het realiseren van de woningen zorgt wel voor extra kosten en tijdverlies. “Durf dat te nemen”, adviseert Van de Ven. “Uiteindelijk zorgt het voor meer houvast en enthousiasme om een transitie door te maken en zijn de geleerde lessen waardevol voor het project en volgende realisaties. Ook heeft het een positieve impact op de ontwikkeling van het energiebewustzijn van je eigen organisatie. Heb dus het lef om te experimenteren en accepteer dat het ook een keer mis kan gaan.” 

De perfecte renovatiepitstop

Over de snelheid en efficiency waarmee Suikerbrink tot stand kwam, hoor je op 31 augustus meer. Dan tref je Van de Ven op het Pitstop-event van Saint-Gobain. Ervaar die dag hoe jouw vastgoed de perfecte renovatiepitstop kan maken. Deelname aan het event is kosteloos.