Het is overduidelijk: er moet een verandering plaatsvinden om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen. Er is heel veel te doen en te weinig tijd. Hoe zorgen we voor de benodigde kanteling naar duurzaamheid en welke inspiratie én innovatie treffen we aan op onze weg? Met het thema ‘Building Change’ gaf het Green Buildings Event 2021, georganiseerd door CFP Green Buildings, inzicht in de oplossingsrichtingen.

Tekst: Marvin van Kempen, Beeld: CFP Green Buildings

Het was alweer even geleden dat honderden professionals konden genieten van een fysieke editie van het Green Buildings Event. ‘De energietransitie is tegen de stroom inzwemmen’ klonk het twee jaar geleden nog in een volle zaal van ’t Spant in Bussum. Dit jaar klopte het event aan bij de Rijtuigenloods in Amersfoort om de honneurs waar te nemen voor de nieuwste telg. De programmering beloofde een gevarieerde dag, met een grote diversiteit aan sprekers uit verschillende, soms onverwachte, hoeken.

Met ‘Building Change’ als hoofdthema werden zo’n 300 deelnemers geconfronteerd met de harde feiten: de gebouwde omgeving levert de grootste negatieve bijdrage als het gaat om de uitputting van grondstoffen. Daarnaast zorgen onze gebouwen ook nog eens voor een flinke uitstoot van broeikasgassen. De bouw- en vastgoedsector móet dus aan de bak, maar zetten we genoeg stappen? “Verduurzaming gaat niet snel genoeg”, klonk het al snel vanuit CFP-directeur Bram Adema, tevens Duurzaam Gebouwd-expert. “Vandaag laten we ons inspireren door radicale veranderaars. Op het vlak van innovatie, duurzame energie én het doorbreken van barrières.” Dagvoorzitter Twan Huys trapte af met Roebyem Anders, Dennis Storm en Mark van Baal. Zij lieten zien hoe zij, ieder vanuit eigen beweging, de versnelling inzetten voor verduurzaming.

Iedereen kan verduurzamen

Zo is Roebyem Anders met Sungevity hard aan de slag om zonne-energie voor iedereen toegankelijk te maken. Niet alleen op het gebied van woningen, maar bijvoorbeeld ook op scholen met een initiatief als de Schooldakrevolutie. Toch gaat het volgens haar niet snel genoeg. “Slechts 1 op de 8 huishoudens heeft op dit moment zonnepanelen en 90% van de daken van bedrijventerreinen zijn nog naakt. Er is werk aan de winkel.” Volgens haar komt radicale verandering vanzelf als je duurzaamheid voor iedereen eenvoudig en leuk maakt. “Dat proberen we met onze initiatieven, bijvoorbeeld voor scholen, aan bij te dragen. We moeten eigenlijk naar een situatie toe dat mensen zich afvragen: ‘Wat is er mis met jou, je dak is nog leeg!’.”

Het podium voor het Green Buildings Event 2021: De Rijtuigenloods in Amersfoort

Zelf beweging op gang brengen

Eenzelfde kritische vraag stelde Mark van Baal van Follow This aan Shell. In 2015 bracht hij deze multinational ‘aan het praten’ over het versnellen in duurzaamheid. Eerst kreeg hij te horen ‘U bent veel te vroeg’. “Blijkbaar konden ze niets beters verzinnen dan 8 miljard euro teruggeven aan aandeelhouders. Dat is ongelofelijk, want er moet nog zo veel gebeuren op het vlak van duurzaamheid. De pensioenfondsen maken nu niet de juiste beslissingen en daar ga ik tegenin.” Van Baal vindt vooral dat de aanwezige koplopers op het Green Buildings Event 2021 het verschil kunnen en moeten maken. “Jullie, bouwend Nederland, maken morgen investeringsbeslissingen die onze toekomst duur kan komen te staan. Kies bij nieuwbouw alleen nog maar voor energieneutraal en ga bij bestaande bouw stapsgewijs aan de slag. Maar doe het vooral nu het nog kan.” Anders voegde toe: “We missen nu ook de verhalen over dat verduurzaming wél kan. Dus deel kennis over gasloos en energieneutraal bouwen en breng zelf de beweging op gang.”

Mark van Baal, Follow This, spreekt de Green Buildings Event 2021-deelnemers aan: “Het valt of staat met persoonlijk leiderschap en intrinsieke motivatie.”

Ook Dennis Storm signaleerde dat er veel moet gebeuren in korte tijd en dat we zelf verantwoordelijk zijn voor de snelheid waarmee we verduurzamen. Als minimalist liet hij zich kritisch uit over reisbewegingen. “Dat kun je eigenlijk niet meer maken. Ik besloot om maar te stoppen met reizen en anders om te gaan met grondstoffen. Dat betekent  tweedehans kleding kopen en de aarde niet meer plunderen.” Hij daagde uit om hem te volgen in dit gedachtegoed: “Waarom zou je geen minimalistisch leven willen? Moet dat niet gewoon de nieuwe standaard worden?”

Het gaat om contact

Iedereen lijkt het erover eens: niemand is tegen verduurzaming, maar een gering gezelschap gaat verder dan de standaard. Eerst moeten kansen op economisch, sociaalmaatschappelijk en technologisch vlak duidelijk zijn. Zelfs daarna kan het lastig zijn om het peloton mee te krijgen. Hoe zorg je dat koppige mensen tot andere gedachten komen? Daarover vertelde specialist in onderhandelingen Marcel van de Ven. “Verdiep je in de mensen waarmee je zakendoet. Het gaat erom dat je de juiste snaar raakt. Investeer in contact, ook met zaken en ook als het je misschien op het eerste gezicht zelf weinig brengt.” ‘Contact’ lijkt eenvoudig, maar is het volgens Van de Ven allerminst. “Luisteren is het belangrijkste wat er is. Daarmee maak je pas echt contact.”

Vooruit kijken

Welke barrières moet de bouw- en vastgoedsector nog meer doorbreken? Een paneldiscussie met Lizzy Butink (asr real estate), Rick Bruins (Remeha) en Bram Adema wees uit waar we ons op moeten richten de komende tijd. Bruins: “We maken het voor onszelf vaak te moeilijk. Bijvoorbeeld door verduurzaming te overanalyseren of door te wachten op innovatie. De technologische oplossingen zijn er al, dus het gaat erom dat we gewoon beginnen met verduurzamen.” Hij ziet een veranderde rol voor zijn organisatie, die deze beweging mee op gang helpt: “Wij proberen zoveel mogelijk vroegtijdig aan te sluiten om mee te denken over de verschillende routes naar Rome. We zien ons dan ook steeds meer als een adviserende partij die meedenkt over de mogelijke impact die je maakt met verduurzaming.” Butink ziet een kans liggen bij het kantelen van bestaande structuren. “Omdat de cycli van natuurlijke vervangingsmomenten te lang duren, gaat de verduurzaming niet snel genoeg. Dat moet veranderen.” Op het moment dat het grootschalig onderhoud of renovatiemoment is aangebroken, is integrale verduurzaming van belang. “Kijk ver vooruit en investeer in de toekomst zodat je op verschillende vlakken waarde toevoegt, bijvoorbeeld ook op het vlak van gezondheid.”

Dragons Den: het verlossende oordeel

Vervolgens was het tijd voor de Dragons Den finale. Eerder versloegen Sun Tank, NatureConnect en Spotr.ai in een zinderende voorronde maar liefst 18 pitches en kwamen als finalisten uit de bus. Een vakjury bestaande uit voorzitter Roel van de Bilt (Rabobank), Annemarie van Gaal (KRO’s Dragons’ Den) en Jouri Schoemaker (Nederlands Kampioen pitchen) – gaf het verlossende oordeel: Sun Tank won met een meerderheid van de publieksstemmen en ook de vakjury gaf deze innovatieve pitch de meeste credits. De Sun Tank is een modulair en constructief te gebruiken bouwelement waarin zowel thermische als elektrische energie kan worden opgeslagen. Volgens pitcher Roland Kreugel kan er met behulp van Sun Tank zo’n 82 tot 100% bespaard worden op de energierekening, doordat thermische en elektrische energie opgeslagen kan worden in buffervaten onder de vloer, in de muur of op het dak. Je leest hier meer over de Dragons Den en de top 3.

Samen veranderen

De gedachte om aan verandering te bouwen en daar andere paden voor te bewandelen, dat doet natuurlijk iets met je brein. Reden te meer om dat neurologische pad te bestuderen en te ontdekken hoe je brein in staat kan zijn om grootschalige verandering te bereiken. Daarover boog hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder zich. “Het is logisch dat er weerstand is tegen verandering. Hoe minder veranderingen we doorvoeren, hoe minder energie het ons kost. Wil je beweging maken, dan moet je niet geremd zijn en moeite doen om jezelf én anderen te laten versnellen.” Wanneer je die verandering met succes doorzet, maak je de stof dopamine aan. “Dat is de beloning die alle kernen ingaat. Als je brein je het gevoel geeft dat jij en je organisatie vastgeroest zijn en dingen hetzelfde doen, dan is het tijd voor verandering.” Volgens Scherder is het van belang om goed te letten op een positief prikkelende omgeving. “Je hebt een omgeving nodig die je uitdaagt. Dus omring je met mensen die met jou mee willen veranderen.”  

Op de website van CFP vind je onder andere een foto- en een videoverslag. Vanzelfsprekend blijf je hier ook op de hoogte over het vervolg op het Green Buildings Event.