Mijlpalen van een decennium De Groene Grachten

timer5 min
Mijlpalen van een decennium De Groene Grachten

We ontmoeten Suze Gehem, winnares van de ABN AMRO Duurzame 50 - 2023, op een zonovergoten dag in het kennisinstituut KIT te Amsterdam. Hier, bij de standplaats van De Groene Grachten, blikt ze terug naar de oprichting en kijkt ze vooruit naar de toekomst. Springplanken van de afgelopen jaren komen voorbij, evenals de impact die ze de komende jaren wil maken met een team verduurzamers dat alsmaar groeit.

Jouw passie voor duurzaamheid is je met de paplepel ingegoten. Waar is dat duurzame zaadje geplant?

Dat is mijn opa, Edy Korthals Altes, die zich niet alleen sterk maakte voor vrede en veiligheid, maar ook duurzaamheid. Hij liet me nadenken over hoe we onze planeet zo groen en gezond mogelijk houden. Ik denk nog graag terug aan de zomers in Italië, bij opa en oma op bezoek, wandelend door de bossen en bergen. Daar voelde ik me onderdeel van de natuur. Als je een rolmodel hebt die je op vroege leeftijd laat nadenken over wat zingeving voor jou betekent en voorleeft hoe je een betekenisvolle bijdrage levert aan de maatschappij, dan neem je dat altijd met je mee. Daarom was het voor mij, na mijn studie Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft een zoektocht. Want: waarmee maak ik nu de grootste impact? Mijn vader is architect, dus ook de bouwwereld was mij bekend. En toen studeerde ik af in Delft, en kwam alles bij elkaar.

Als we naar de oprichting van De Groene Grachten kijken, moeten we inmiddels al meer dan een decennium terug, naar 2012. Toen trok jij samen met Wubbo Ockels de stoute schoenen aan. Hoe ontmoette je Wubbo?

Dat was eigenlijk per toeval: ik werd door een vriendin aan hem geïntroduceerd. Wubbo zocht iemand om De Groene Grachten mee op te zetten. We hadden meteen een enorme klik en waren ervan overtuigd dat we eigenaren van monumenten konden helpen om deze – vaak energieslurpende – gebouwen naar een moderne standaard te brengen. Het vertrouwen van Wubbo in mij om hier handen en voeten aan te geven, was voor mij een echte springplank. Ik denk achteraf dat zijn vertrouwen essentieel voor mij is geweest, in die beginfase. Het vertrouwen dat ik beslissingen mocht nemen en ook fouten mocht maken. We werkten vanuit een heldere missie: want Als verduurzamen in een eeuwenoud pand kan, dan kan het overal’.

Het allereerste project was het verduurzamen van een rij van zes grachtenpanden. Hoe verliep dat en hoe ging het met De Groene Grachten in de periode daarna?

Aan de Nieuwe Prinsengracht mochten we als pilot zes eeuwenoude panden van Stadsherstel Amsterdam toekomstbestendig maken. Het ging om volledige renovaties. Een vuurdoop, die ons hielp om veel kennis te verzamelen over het verduurzamingsproces en eventuele hobbels die daarmee gepaard gaan.

Die kennis was weer belangrijk om op te schalen en andere gebouweigenaren te activeren om hier ook mee aan de slag te gaan. Een van de eerste wapenfeiten was dan ook platform ‘De Groene Menukaart’, waarvan we de eerste versie in 2014 lanceerden: een menu van ruim 150 technische dingen die je kunt doen om je (historische) gebouw te verduurzamen, compleet met voorbeelden, regelgeving en financieringsmogelijkheden. Inmiddels is het platform flink gegroeid met 55 aangesloten gemeenten, een ‘Zelfscan’ tool voor eigenaren. En komend jaar worden de platforms in Spanje, Italië en Portugal uitgerold. Er zijn 15 soorten menukaarten, van boerderijen, jaren dertig woningen en theaters, tot buitenplaatsen en musea.

Hoe verliep de groei van De Groene Grachten na deze eerste mijlpalen?

We gingen van enkele, naar tientallen en nu honderden projecten per jaar, waar we duurzaam advies en uitvoerbegeleiding geven. Ik zie best een paar verschillen in onze aanpak van die eerste jaren, als ik het vergelijk met de huidige realiteit. Destijds waren we vooral bezig om eigenaren inzicht geven in hoe ze hun gebouwen toekomstbestendig konden maken. Uitleggen dat het wél kan. De absolute koplopers pakten toen door met een verduurzaming.

Maar het peloton moest nog komen. Als ik kijk naar hoe dat nu gaat, dan werken we met partijen die het liefst zo snel mogelijk aan de uitvoering beginnen, met een sterkere visie op duurzaamheid. Beleggers en grotere vastgoedeigenaren hebben de shift gemaakt van een aanpak van ‘pand voor pand’ en kiezen nu vaak voor een integrale routekaart voor de hele portefeuille. Daar werken we graag aan mee.

We zien dus een verandering in eigenaarschap en doortastendheid. Waar ik voorheen nog wel eens bedenkingen hoorde over de haalbaarheid van het verduurzamen van een monumentaal gebouw, is er nu genoeg bewijslast, stimulans en ondersteuning om een renderende renovatie voor elkaar te krijgen. We voeren dus andere gesprekken dan tien jaar geleden. En gelukkig maar.

Hoe ziet een gemiddeld verduurzamingstraject eruit en hoe is dat geëvolueerd in de jaren?

Het begint allemaal bij inzicht verkrijgen. Met De Groene Menukaart en de Zelfscan kan iedereen zelf aan de slag met het maken van een plan. Daarna wordt het maatwerk. Dan helpen wij om alle technische, financiële en juridische puzzelstukken bij elkaar te brengen, zodat de eigenaar een weloverwogen keuze kan maken. We maken scenario’s voor verduurzaming, onderzoeken of er subsidies zijn. Ook belichten we de vergunningseisen en laten we zien wat een investering doet op de korte en lange termijn. Een goede kick-off is essentieel om de ambities scherp te krijgen, de contouren en scope van het project vorm te geven en duurzame samenwerkingen op te zetten.

We richten ons op een totaalplan voor een pandeigenaar. En daarna begeleiden we de uitvoering. Dan organiseren we de werkzaamheden, helpen bij het aanvragen van vergunningen en subsidies en doen kwaliteitscontroles. Verder organiseren we bewonersavonden, workshops, lezingen en inloopspreekuren. Daarnaast werken we gebiedsaanpakken uit, voor buurten en gebouweigenaren, eventueel als collectief. In plaats van per gebouw zoeken naar mogelijkheden, stellen we nu vaak de vraag: ‘Kunnen we dit ook als ecosysteem aanpakken?’

Door te onderzoeken hoe meerdere gebouwen en eigenaren gezamenlijk kunnen optrekken in het verduurzamen. Dit kan bijvoorbeeld door een collectief energiesysteem te ontwerpen, zoals we nu voor de gemeente Amersfoort uitwerken. Dan ontdek je hoe je de beschikbare energiebronnen - zoals water, bodem, lucht en zon - op een veel slimmere manier kunt inzetten om een heel gebied te verduurzamen. Dan gaat de impact-teller ook meteen veel harder lopen.

Lees het volledige artikel in het Duurzaam Gebouwd Magazine, via deze link. Of lees het volledige artikel hieronder.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225 c243
Leren over gedragsverandering in de energietransitie 

Leren over gedragsverandering in de energietransitie 

De opleiding Basiscertificaat Energietransitie Gebouwde Omgeving (B.E.G.O.) voegde de modules ‘Weerstand wegnemen’ en ‘Gedragsverandering in de ...

Lees verder

c21 c41 c143 c185 c225 c237 c243
De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine Duurzame Scholen

De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine ...

De onderwerpen CO2-reductie, energiebesparing en de toepassing van secundaire materialen zijn niet alleen prangend in de woningbouw. Integendeel: uit data-analyses ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c243 c265
GACS: verplichting brengt voordelen met zich mee

GACS: verplichting brengt voordelen met zich ...

Als je een gebouw met verwarmings- of airconditioningsysteem hebt met een nominaal vermogen van 290 kW, heb je wellicht een nieuwe verplichting voorbij zien komen. ...

Lees verder

c21 c225 c243
“In energietransitie verder kijken dan standaard hybridesysteem”

“In energietransitie verder kijken dan ...

Dat kabinet Schoof de verplichte installatie van een warmtepomp vanaf 2026 heeft afgeschaft, vindt Michel Swart van ATAG Verwarming enerzijds jammer maar eigenlijk ...

Lees verder

c21 c225 c243
“Modulair bouwen is sneller én duurzamer”

“Modulair bouwen is sneller én ...

De tijd dat modulaire bouw bestaat uit gestapelde zeecontainers met minimale afwerking is al lang voorbij. Tegenwoordig zijn de meeste modulaire woningen bijna ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair meerjaren onderhoudsplan

CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair ...

Met de Nederlandse doelstellingen om tegen 2050 een volledig circulaire economie te bereiken en de nieuwe eisen van de Corporate Sustainability Reporting Directive ...

Lees verder

c21 c26 c41 c120 c243
Woningen Dordrecht gerenoveerd met behoud van al het goede

Woningen Dordrecht gerenoveerd met behoud van ...

Maar liefst 172 woningen aan onder andere de Eemkerkstraat in Dordrecht krijgen een revitalisatie dankzij duurzame verbeterwerkzaamheden. De kwaliteit van de woningen ...

Lees verder

c21 c225 c243
Drie stappen voor energie-efficiënte gebouwen

Drie stappen voor energie-efficiënte gebouwen

Om aan de EU-richtlijn voor energie-efficiëntie in gebouwen te voldoen stelde de overheid subsidies beschikbaar. Deze zijn niet alleen voor grote, maar ook ...

Lees verder

c21 c225 c243
Kennisdocument over verduurzaming woningen met netcongestie

Kennisdocument over verduurzaming woningen met ...

Een kennisdocument laat zien welke mogelijkheden er zijn om woningen te verduurzamen binnen de kaders van netcongestie. Welke kansen zijn er, als duidelijk wordt ...

Lees verder

c21 c225 c243
Samenwerkingen netbeheerder en bouwbedrijven voor netuitbreiding

Samenwerkingen netbeheerder en bouwbedrijven ...

Drie bouwbedrijven en netbeheerder TenneT sloten een overeenkomst voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet. Een uitbreiding van het net staat op veel wensenlijsten, ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up