Met twaalf voorstellen voor een beter toegankelijk en effectiever isolatieprogramma probeert een coalitie van partijen en organisaties in politiek Den Haag steun te verwerven voor het Nationaal Isolatieprogramma. Wilma Berends, programmaleider Duurzaam Wonen bij Natuur & Milieu, geeft tekst en uitleg over de voorgestelde voucherregeling.

Aan de vooravond van Prinsjesdag (dinsdag 21 september) richten CDA, ChristenUnie en GroenLinks zich tot hun collega’s om tot een Nationaal Isolatieprogramma te komen en ook D66 en de PvdA steunen deze plannen. De Tweede Kamer heeft het afgelopen jaar hiertoe meermaals opgeroepen, maar het demissionaire kabinet zag dit tot voor kort als een taak voor het volgende kabinet. In het recente formatiestuk van Mark Rutte en Sigrid Kaag wordt isolatie wel genoemd, maar niet concreet uitgewerkt. Daar is het nu echter de hoogste tijd voor, vinden partijen als Bouwend Nederland, Techniek Nederland, Consumentenbond en Natuur & Milieu.

Ingewikkeld

Een fiks probleem bij de huidige regeling is de ontoegankelijkheid (met name voor lagere inkomensklassen) en de ingewikkeldheid. In het nieuwe voorstel worden de forse financiële en procedurele drempels weggenomen door de invoering van vouchers. Met deze tegoedbon kunnen huiseigenaren bij gecertificeerde bedrijven terecht, zodat ook de kwaliteit wordt gewaarborgd. En ze zijn vooraf zeker over de bijdrage. Op dit moment krijgen woningeigenaren subsidie pas achteraf, wat voor veel mensen een drempel vormt om te gaan isoleren.

“In ons voorstel worden op landelijk niveau groepen woningen gedefinieerd om aan te pakken”, aldus Berends. “Je kunt dan beginnen met woningen van voor een bepaald bouwjaar, of bijvoorbeeld hoekwoningen of appartementen. De woningeigenaren krijgen dan vouchers, zodat ze met dat tegoed hun woning kunnen gaan isoleren. Je kunt die voucher inwisselen bij marktpartijen die voldoen aan bepaalde criteria. Daarmee zorg je ook voor een kwaliteitsslag van de markt.”

“Hopelijk worden zo de slechtste woningen als eerste aangepakt, waarna stap voor stap iets beter geïsoleerde woningen aan de beurt komen. Een woning van Energielabel G naar C brengen, kost vrijwel evenveel moeite als een woning van label C naar A brengen, maar levert veel meer CO₂-reductie op. Daarnaast willen we dat de laagste inkomens eventueel beroep kunnen doen op een extra regeling.”

Naast subsidie voor woningeigenaren komen ook huurders aan bod, als de verhuurder aan het verduurzamen van de woning wil meedoen. In ruil daarvoor, zo stellen de organisaties voor, moet de verhuurdersheffing worden afgeschat. Dat is toch al één van de grote wensen van de woningcorporaties.

Publieke belang

Lokale isolatieteams met voldoende (technische) deskundigheid gaan in de voorstellen woningeigenaren helpen met de keuze van de isolatiemaatregelen. Die deskundigen moeten volgens Berends het publieke belang voorop hebben staan, geen belang in een bedrijf hebben en moeten dus door de overheid betaald worden.

“Naast de vouchers moet de bestaande subsidieregeling ook simpeler en minder bureaucratisch worden. De huidige ISDE-regeling is heel erg ingewikkeld. Je moet erg goed ingevoerd zijn, als het gaat over zaken als Rc-waarden, allerlei oppervlakten en diktes. Als het Rijk de voucherregeling goed invult, word je ontzorgt door de lokale teams en door de criteria achter de regeling.”

In de voorstellen wordt, naast de bestaande ISDE-middelen, een jaarlijks subsidiebudget van 300 miljoen euro genoemd om ‘sneller, slimmer en socialer’ te gaan isoleren. Daarbij komt dan nog een onbekend bedrag voor het organiseren van het hele programma. In het voorstel staat dat het geld deels kan komen uit de reguliere Rijksbegroting en deels uit Europees geld. Zo is er voor duurzame investeringen 2 miljard euro beschikbaar van de in totaal 5,6 miljard uit het Nederlandse deel van het Europese herstelfonds.

Beeld van de actiedag gisteren bij het Binnenhof (foto’s: Marco de Swart, Natuur & Milieu).

Kamerdebat

“Uit de nieuwe begroting is al uitgelekt”, zo weet Berends, “dat er extra geld beschikbaar komt voor isolatie. In een Kamerdebat op 6 oktober wordt dit onderwerp hopelijk weer geagendeerd. Rutte en Kaag ondersteunen in ieder geval het belang van isoleren en het verhogen van het tempo. Voor isolatie is in de politiek heel veel draagvlak. Iedereen snapt wel dat dit voor het verduurzamen de basis is. Bovendien denken de politieke partijen hierbij niet alleen aan de klimaatdoelstellingen, maar ook aan sociale doelstellingen. Om zo mensen in slechte woningen te helpen aan meer comfort en een lagere energierekening.”

Gezien de steun van diverse grote maatschappelijke organisaties voor de nieuwe regeling klonk het maandag bij de presentatie van de voorstellen uit de mond van de betrokken politici eensgezind ‘aan de slag’.

De lijst met twaalf voorstellen luidt als volgt:

1. Sneller: verdrievoudig het isolatietempo
2. Slimmer: bundelen van vraag en aanbod
3. Socialer: extra ondersteuning voor lage inkomens
4. Benut de kracht van de lokale gemeenschap werk zo aan enthousiasme en draagvlak
5. Lokale isolatieteams bieden maatwerk
6. Voor vakkundige isolatie zijn vakmensen nodig
7. Pak isolatie niet geïsoleerd aan
8. Gezond en milieuvriendelijk isoleren
9. Haal welstand uit de nee-stand
10. Maak subsidies en financiering eenvoudiger en aantrekkelijker
11. Boter bij de vis
12. Volhouden!

Lees hier het complete manifest (pdf).