Slechts 5.000 Chileense peso's kostten de patroeska-poppetjes die ik voor deze blog kocht in een winkeltje in Castro, een schilderachtig stadje op het eiland Chiloë in Chili. Ze zijn in mijn ogen perfect geschikt om de ogenschijnlijke dilemma's tussen duurzaam-, circulair,- en energieneutraal-bouwen te laten verdwijnen.

Bekijk de afbeelding op volledige grootte

In 2017 heb ik het Transitieteam mogen ondersteunen, dat onder leiding van Elphi Nelissen de Transitieagenda 2018-2021 voor de circulaire Bouweconomie heeft opgesteld. Deze agenda zal op 15 januari samen met de agenda's voor voedsel, kunststoffen, maakindustrie en consumenten worden aangeboden aan de Tweede Kamer. Tijdens het ontwikkelproces is veelvuldig gediscussieerd over de overeenkomsten, verschillen en hiërarchie tussen de begrippen duurzaam, circulair en energieneutraal. De visies en meningen daarover bleken stevig te verschillen.

Ook op DuurzaamGebouwd.nl valt geregeld de verzuchting te lezen dat er een beetje een wirwar aan begrippen en definities is ontstaan. Dit terwijl een gedeelde taal juist zo belangrijk is om samen te werken aan het realiseren van ambities. Zo stelt De Bouwagenda voor alle opgenomen sectoren dat deze zowel circulair als energieneutraal zullen moeten worden.

Hoogwaardig hergebruik

De circulaire Bouweconomie is gericht op het minimaliseren van het gebruik van eindige grondstoffen en het hoogwaardig hergebruik van vrijkomende materialen. De exacte definitie zal op 15 januari worden onthuld. Omdat aardgas en steenkolen de meest gebruikte grondstoffen zijn in de Bouweconomie, is het onmogelijk een circulaire Bouweconomie te realiseren zonder een drastische beperking van het energiegebruik. Er is sprake van een eenzijdige afhankelijkheid; energieneutraal is mogelijk zonder circulair te zijn, circulair zijn is niet mogelijk zonder energieneutraal te zijn. Ofwel circulair voegt een nieuwe dimensie toe aan energieneutraal. Hetzelfde geldt naar duurzaamheid (3P), ook dit begrip voegt dimensies toe aan circulariteit, bijvoorbeeld de sociale dimensie. Zo zijn de begrippen niet strijdig, maar eenzijdig afhankelijk van elkaar en vormen als het ware een mooie reeks met een toenemende complexiteit.

De poppetjes verbeelden dit in mijn ogen perfect; energieneutraal, circulair en duurzaam zijn drie overtreffende begrippen, die niet zonder elkaar kunnen. Lange vakanties en verre reizen werpen soms onverwachte vruchten af.