We bevinden ons op een cruciaal kruispunt, om onze planeet leefbaar te houden. Door van transparantie naar transformatie te gaan, verzilveren bedrijven kansen rondom klimaatimpact. Daarvoor gaf de CSRD Day het startschot. Een verslag van de dag.

Dagvoorzitter Chantal Inen wist het bij het welkom heten van deelnemers goed te formuleren: “Vandaag creëren we een beweging naar positieve impact.” De positieve impact die bedrijven kunnen maken door CSRD als kans en niet als bedreiging op te vatten, doorklonk de hele dag. 

Een bijzondere en krachtige aftrap van Peter Bakker van WBCSD zorgde voor een besef van urgentie onder de deelnemers. Peter in zijn videoboodschap: “Zes van de negen planetaire grenzen worden overschreden. Klimaateffecten als droogte en overstromingen zijn steeds beter zichtbaar.”

Kanteling

Dat vraagt om actie. Volgens Peter is het duidelijk dat een kanteling noodzakelijk is. “Als samenleving mogen we niet langer blijven hangen in mooie maar loze beloften. Het bedrijfsleven kán innoveren. En dat is ook broodnodig. Om de mogelijkheden in beeld te brengen, geeft de CSRD inzicht in impact. Want zonder te meten, kun je niet verbeteren. Besef je dat een onderneming pas succesvol is als de werkzaamheden niet nadelig zijn voor mens en maatschappij. Laten we daar vandaag samen aan werken.” 

Michel Scholte van Impact Institute en True Price gaf daarvoor de eerste aanzet. Hij legde nog eenmaal de nadruk op het belang van impact maken als organisatie en liet zien hoe de reis van transparantie naar transformatie verloopt: “Financiële drivers voerden de boventoon in organisaties en doen dat nog steeds. De stemmen die in bedrijven te horen is en de muziek die gespeeld wordt, zijn niet voor mens en natuur, maar voor de aandeelhouders.” 

Anders organiseren

Peter Bakker gaf al aan dat de klimaatrisico's voor iedereen duidelijk zijn. Michel: “CSRD brengt verandering, want het is de nieuwe bladmuziek voor meerstemmigheid. Uniek aan de rapportageverplichting is dat de relevante impact, los van financiële relevantie, benoemd wordt. En daar moeten we ons op organiseren.” 

De CSRD Day vertegenwoordigt daarom een gezamenlijke zoektocht om best practices naar voren te krijgen. “Later op de dag geven we succesvoorbeelden meer podium, tijdens de uitreiking van de CSRD Awards.” Michel deelde daarna vijf principes, waarmee duurzame producten en bedrijven het gaan winnen van vervuilende producten: 

1. CSRD alfabetisme
2. Open normen integer invullen
3. Overheden, consumenten, financiële instellingen
4. Individueel waar nodig, collectief waar nodig
5. EU-concurrentievoordeel

Het was vervolgens aan Wim Bartels van Deloitte om de deelnemers ‘naar de baseline’ te nemen; het begin. “Aan het begin van deze eeuw begonnen bedrijven met rapportages. Eckart Wintzen, oprichter van BSO, kwam met het gedachtegoed dat we ons als bedrijven niet alleen moeten richten op financiën, maar naar een échte prijs moeten. Een true pricing voor milieu mens.”

Kansen in beeld

Het is al even geleden dat bedrijven tussen de oren kregen dat ze duurzaamheid niet konden laten liggen als kans. “Terugkijkend begon het met het inventariseren wat een bedrijf heeft en wat het al doet. Eerst inzicht verkrijgen, daarna prestaties in beeld krijgen, dillema's constateren en oplossingen integreren. Tijdens de CSRD Day leren we hoe we dit goed implementeren. De geest van de rapportageverplichting is om data te hebben, om naar een duurzame economie te gaan.”

Wim schetste vier scenario's die mogelijk zijn, afhankelijk van onze keuzes: 

•     Stille vooruitgang
•     Gestolde stagnatie
•     Duurzame synergie
•     Uitvergrote stilstand

“We gaan natuurlijk voor duurzame synergie. We willen dat duidelijk wordt uit rapportages, welke doelstellingen er zijn en hoe we leren van de implementatie.” 

Goed bestuur

Mildred Hofkes, onderzoeker en publicist, keek vervolgens met de deelnemers naar ‘de grote G van ESG’. Ze legde de nadruk op toekomstbestendig bestuur: “Er is altijd de balans tussen de financiële component en het goede doen. Maar wat is dan goed bestuur en wie bepaalt dat? Future leaders, de jonge generatie, moeten vertegenwoordigd zijn, want zij hebben een goed toekomstperspectief.”

Goed bestuur kan beïnvloed worden door onder andere politiek. Zo doet het wat met onze werkelijkheid dat Donald Trump als 47ste president werd gekozen van de Verenigde Staten. Daarnaast zorgen geopolitieke situaties en de landelijke politiek voor impact op hoe we ‘het goede doen’. 

“Moeten rechters dan bepalen wat goed bestuur is?”, prikkelde Mildred de deelnemers. Nu Shell in hoger beroep ging en geen extra verplichtingen heeft voor de afbouw van CO2-uitstoot, is de vraag wie zich bezighoudt en inzet voor een betere wereld. “Dat doen jij en ik. Stel een open vraag aan elkaar, zodat je weet waar je met elkaar staat. En ben transparant over wat er wel en niet goed gaat. Laten we elkaar daarvoor inspireren en aanspreken.”

Die inspiratie vonden deelnemers onder andere bij de thema-sessies die van start gingen. Zo vertelden Annemieke Bos van Grand Thornton en Mischa Ewoldt van Stedin over hoe je een CSRD-verslag auditready kunt maken. Hoe kies je bijvoorbeeld voor verslaglegging: een duurzaamheidsselectie, geïntegreerd verslag of een continue rapportage. 

Rapportagefocus

“Kies een structuur”, gaf Annemieke aan. De geïntegreerde optie, of alle duurzaamheidsinformatie in een aparte sectie. Mischa liet weten dat de keuze af kan hangen van hoe je organisatie is vormgegeven: “Compliance gedreven of op strategie. Maak daar vooraf een heldere keuze in.” Hierop benadrukte Annemieke het belang van een rapportagefocus. “Breng per thema in beeld wat de impactrisico's en kansen zijn. Een goed voorbeeld is een synopsis in het verslag onderbrengen, met de belangrijkste boodschap die je wilt overbrengen.”

Ook Dave Lindenberg – Janse van Vattenfall gaf tijdens een themasessie een blik op de praktijk. Hij liet weten hoe zijn organisatie in 2014 startte met de materialiteitsanalyse en tipte: “Om acties te ondernemen om impact te maken, werkten we eerst aan een volledig beeld. We begonnen met interne stakeholders en betrokken daarna externen. We wilden die dialoog hebben. Je gaat in gesprek met klanten, leveranciers, onderaannemers. Bedenk je vooral: wat haal je eruit en wat is je doel?”

CSRD Avocados

CSRD is ook in de voedselsector een lastig onderwerp. De voedselsector is volop in transitie om duurzamer, gezonder en bereikbaar voedsel te bieden voor iedereen. Maar het is ook een van de meest vervuilende sectoren vertelt Michel Scholte in een parallelsessie. “Voedsel als economie is een groot deel van economische activiteit. Dat is logisch want zonder voedsel kunnen we niet, je kan minder privévliegtuigen boeken, of minder jachten varen, maar stoppen met eten is geen optie.”

Dit maakt voor CSRD de voedselsector een lastig onderwerp. “Biodiversiteit bijvoorbeeld, van het land dat is aangewezen voor voeding is 77% landbouw van dierlijke voedselproductie. Dit heeft uitstoot, maar gaat ook ten koste aan leefruimte voor dieren.” Waar dit volgens Scholten op neer komt is simpel. Netto gaan we achteruit.

Toch doet de Impact Instituten samen met Robin Food Coalitie er alles aan om dit te verbeteren. Volkert Engelsman vertelt daar over. “Wij importeren van over de hele wereld, is dat dan goed of slecht? Ik denk dat we daarmee juist een beweging in kunnen zetten door de boeren daar ook mee te nemen in dit verduurzamingsproces.” 

Ook MKB’s al betrokken bij CSRD

Braanker Logistics en Van Oord stellen samen met partijen Hot Item en Green Aumatic een praktisch voorbeeld van duurzaamheid supplychain en hun reis naar CSRD. Want dat je niet CSRD plichtig bent betekent niet dat je niet in aanraking komt met CSRD plichtige klanten, partners of afnemers.

Steven Moll, Supply Chain Operations Manager bij Van Oord opent het verhaal. “Van Oord is vanuit een ver verleden al een groene familie geweest dus duurzaamheid heeft altijd hoog in het vaandel gestaan. Wij zijn daarom ook optijd bezig gegaan met CSRD.”

Via deze weg kwam het onderwerp CSRD ook bij Tony Faro, Directeur bij Braanker Logistics. “Wij zijn niet CSRD plichtig, maar als logistiek bedrijf kwam Van Oord met hun uitvraag. Dan word je meegenomen in wat hun moeten rapporteren. Niet alleen voor CO2 maar ook voor maatregelen en doelstellingen.”

Transparant communiceren

Terug in de plenaire zaal bracht Laura van Geest, voorzitter Autoriteit Financiële Markten naar voren dat de AFM blij is met de invoering van de CSRD. “Want het is niet altijd goed te zien hoe groen of hoe grijs de activiteiten van bedrijven zijn. Gelukkig is transparant communiceren goed mogelijk. Aan de hand van onderzoek van 29 beursgenoteerde bedrijven bleek dat ze grote stappen zetten in de dubbele materialiteitsanalyse. Ook zijn er bedrijven die ermee worstelen, maar alleen op deze manier kunnen bedrijven hun strategie aanpassen.” Volgens Laura is meer verslaggeving niet per se beter dan goede verslaggeving. Ook communiceer je over wat je op dit moment nog niet kúnt communiceren.” 

Best practices belonen

Het was tijd voor de CSRD Awards, een beloning voor succesvoorbeelden rondom CSRD. Bedrijven konden zichzelf aanmelden voor de awards via www.csrdawards.nl met hun verslag over boekjaar 2023.  Uit de 34 deelnemers werden 12 ondernemingen geselecteerd voor een shortlist (9 grootbedrijf en 3 MKB/overig) op basis van een methodiek ontwikkeld door Impact Institute. En de winnaars... waren Koninklijke Philips (categorie grootbedrijf) en Schijvens Corporate Fashion (categorie MKB/overig). Zij werden tot winnaars uitgeroepen van de eerste Nederlandse CSRD Awards. 

Een uitgebreider juryrapport is beschikbaar met daarin ook een aantal aanmoedigingen en goede voorbeelden uit de verslagen van de genomineerden. Impact Institute publiceert daarnaast binnenkort een notitie met best practices die zijn ‘geoogst’ uit de inzendingen voor de awards.

Duurzame groei

Voormalig minister-president Jan Peter Balkenende vertelde daarna over duurzame groei. "Dat hangt samen met sustainability. Zorg dat je zekerheden van de komende generatie nooit negatief beïnvloedt.” Volgens hem moeten bedrijven zich achter de oren krabben als zij hun geld verdienen zonder rekening te houden met de toekomst. Door bijvoorbeeld energie en materialen te verkwisten. Door de omgeving negatief te beïnvloeden en (te veel) CO2 uit te stoten.

Het richtinggevende principe wordt volgens Jan Peter dan ook dat je elkaar mag aanspreken op verantwoordelijkheid. “Dat betreft verantwoordelijkheid voor jezelf en je omgeving én van komende generaties. Daarom vind ik de uitdrukking serve to win aantrekkelijk. Samen kunnen we ervoor zorgen dat we onze verantwoordelijkheid nemen voor een volhoudbare en duurzame samenleving.” 

Voor de wrapup gaven Volkert Engelsman, oprichter Eosta en Nature & More en Werner Schouten van Impact Economy Foundation hun closing thoughts. Volgens Volkert hebben we acupunctuurpunten nodig: “Gezondheid is hier een bepalend onderwerp. Als hetgene dat ik doe slecht voor mij is, dan doet het ook iets met de natuur.” En vice versa. Volgens hem hebben we koplopers nodig die het goede voorbeeld geven, co-creators en prototypes voor ‘het nieuwe normaal’. 

Van materialiteitsanalyse naar karmastudie

“We moeten ervoor zorgen dat koplopers hun ecosysteem verdiensten kunnen verzilveren. Als ze een bijdrage leveren aan een eerlijke verdeling werk-welvaart bijvoorbeeld. Of duurzame producten goedkoper maken. We zijn pas succesvol als people en planet ook winnen. De dubbele materialiteitsanalyse wordt een karmastudie, voor toekomstige generaties.”

Werner: “Wat people planet profit in decennia niet is gelukt, lukt CSRD wel. We brengen ESG nu in de machinekamer en zorgen ervoor dat niet alleen het financiële rendement meer telt, maar vooral de maatschappelijke waarde. En als jij beter bent voor de maatschappij, dan moet dat beloond worden.” Volkert sluit af: “Bijvoorbeeld door minder rente te betalen op het geld dat je leent, of een verlaging van de winstbelasting. Maak het aantrekkelijk, zodat één plus één drie wordt.”