Voor het bereiken van het doel om binnen de 1,5 graden wereldwijde opwarming in 2050 te blijven is van groot belang dat de CO₂ -emissie in de productie- en constructiefase van woningen laag is. Hiertoe is de Paris Proof-indicator ontwikkeld en door de bouwwereld omarmd.  

Met het Paris Proof Commitment hebben marktpartijen zich verbonden aan het doel om de CO₂-emissie te reduceren. Volgens de afspraken van de klimaatconferentie van 2015 in Parijs. Dat doel is teruggerekend naar een budget voor materiaalgebonden emissies voor de Nederlandse bouwopgave van 900.000 nieuwe woningen tot aan 2030. Dat komt uit op maximaal 200 kg CO₂ per m² bvo voor eengezinswoningen en 220 kg voor appartementen.

In de tabel is te zien dat deze ambities niet gehaald worden met steenachtige bouwwijzen. Met HSB lukt dat wel en CLT spant de kroon met 14 kg CO₂ per m² bvo voor eengezinswoningen en -31 kg voor appartementen. Een negatieve waarde voor CLT betekent dat meer CO₂ wordt opgeslagen (in hout) dan uitgestoten tijdens de productie- en constructiefase voor het hele appartementengebouw.

Figuur 3 Scores op het thema milieu van GPR Gebouw 4.4 voor de tussenwoning en het appartementengebouw, inclusief milieueffect klimaatverandering en de Paris Proof-indicator. 

CO2 -emissie door materiaalgebruik en gebouwgebonden energiegebruik

In dit onderzoek is aanvullend op het materiaalgebruik ook de CO₂-uitstoot van energiegebruik tijdens het gebruik van de woningen in beeld gebracht. In de figuur zijn de resultaten hiervan per variant in een staaf gezet. De HSB-variant heeft de laagste CO₂ -uitstoot per m² bruto vloeroppervlakte (m² bvo) per jaar over de hele levensduur. De CLT-variant laat voor het appartementencomplex een iets hogere CO₂ -uitstoot zien per m² bvo over de gehele levensduur, maar een zeer lage tot negatieve uitstoot over de productie- en constructiefasen.

De steenachtige variant heeft een beduidend hogere CO₂ -uitstoot per m² bvo en stoot vooral door het materiaalgebruik meer CO₂ uit dan de twee houten varianten. Zoals de volgende grafiek laat zien zijn er tussen de verschillende bouwwijzen wel verschillen bij CO_{2 –}uitstoot als gevolg van gebouwgebonden energiegebruik, maar van beperkte omvang.

Figuur 4 CO₂ -emissies per m² bvo per jaar, door materiaal- en gebouwgebonden energiegebruik van de tussenwoning en het appartementengebouw met een gebouwlevensduur van 75 jaar.

CO₂-heffingen in ontwikkeling

In de maatschappelijke context is een prijsmechanisme om CO₂-emissies te beperken één die voor de hand ligt. Een die voor bepaalde industrieën als staal- en cementproductie al in de praktijk wordt toegepast, is het Europese Emissions Trading System (ETS). Voor die producten is met de huidige lage prijs van circa €80 per ton CO₂-eq. al ca 10% van de staal- en cementprijzen. Met alle (inter)nationale aandacht voor de noodzaak te versnellen om de klimaatdoelen voor 2030 en 2050 te halen, is de verwachting dat de huidige marktprijs van circa €80 per ton CO₂-eq. snel stijgt: €200 per ton in 2030 ligt daarbij voor de hand. Een ‘eerlijke’ (socio-economisch verantwoorde) prijs ligt nog minstens een factor 5 hoger en dit werkt door in de (emissie)kosten die bij realisatie en exploitatie van gebouwen hoort. De productiekosten en CO₂-heffingen zijn van staal en cement dan van vergelijkbare omvang. De materiaalkosten van die producten kunnen ten opzichte van nu verdubbelen.

Bouwen met natuurlijke materialen en klimaatdoelen

Uit de GPR Gebouw-berekeningen blijkt dat houtbouw beter presteert dan steenachtig bouwen op het thema milieu. De CO₂-uitstoot per m² BVO laat zien dat houtbouw een lagere CO₂-uitstoot heeft dan steenachtig bouwen. Bij het vergelijken van HSB met CLT, blijkt dat HSB de laagste CO₂-uitstoot heeft per m² bvo per jaar over de hele levensduur, en dat CLT door de CO₂-opslag in hout uitblinkt in de productie- en constructiefasen (Paris Proof-indicator). In de berekeningen is conform de huidige MPG-rekenregels aangenomen dat de in het hout opgeslagen CO₂ in de afdankfase vrijkomt door verbranding van het hout. Die afdankfase is voor nieuwbouw nog ver weg (75 jaar of meer), en het is mogelijk dat het hout dan een volgende nuttige bestemming krijgt, en de CO₂ daarmee langer opgeslagen blijft. Voor CLT is de kans dat dit gebeurt gezien de hergebruiksmogelijkheden zeer groot. De resultaten voor met name CLT zijn dan nog rooskleuriger. Door te bouwen met natuurlijke materialen, zoals HSB en CLT, worden er dus belangrijke stappen gezet die bijdragen het verminderen van de broeikasemissies en die helpen om onze klimaatdoelen te halen.  

“We weten al langer dat bouwen in hout zorgt voor een lagere CO2-uitstoot vergeleken met traditionele, niet circulaire steenachtige bouw”, zegt Jolien de Jongh, ESG-manager bij Achmea Real Estate. “Maar hoe groot de verschillen precies zijn, daar hadden we minder inzicht in. Dit onderzoek helpt ons om de klimaatvoordelen van biobased materialen beter te kwantificeren.”

Jolien de Jongh, ESG-manager bij Achmea Real Estate: "Dit onderzoek helpt ons om de klimaatvoordelen van biobased bouwen beter te kwantificeren."

“Dit is belangrijk omdat investeringsbeslissingen belangrijke beslissingen zijn, die we goed onderbouwd willen nemen. We willen het goede doen, maar tegelijkertijd ook de dingen goed doen. Met andere woorden, op welke materialen moeten we inzetten om het milieu zo min mogelijk te belasten en rendabel te blijven investeren voor onze klanten? Dit onderzoek geeft ons meer handvatten. Overigens zijn we niet enkel op zoek naar mogelijkheden om hout toe te passen maar ook naar CO2 reductie in traditionele materialen in nieuwbouw en onderhoud, bijvoorbeeld circulair of anderszins biobased.””

Tekst: John Mak, W/E adviseurs, Beeld openingsfoto: houtbouwconstructie met lagere embodied carbon via Achmea Real Estate