Verduurzaming maatschappelijk vastgoed Oldambt: gedragsverandering en duurzaamheidsingrepen

timer5 min
Verduurzaming maatschappelijk vastgoed Oldambt: gedragsverandering en duurzaamheidsingrepen

Duurzaam Gebouwd-partner RVO en Scobe Academy ondervroegen gemeenten naar hun voortgang en ervaringen met de Sectorale Routekaart Gemeentelijk Vastgoed. Eerder besteedden we al aandacht aan gemeente Breda, die liet zien hoe zij verduurzaming aanpakt en wat dit oplevert. Dit keer nemen we gemeente Oldambt onder de loep, waar PV-panelen, warmtepompen, gedragsverandering en Best Value Procurement (BVP) elementen waren van een verduurzaming.

Foto boven: Zonnepanelen op het speeltuingebouw Tromplaan Winschoten

Met ruim 38.000 inwoners is Oldambt misschien een relatief kleine gemeente, maar wel eentje met grote ambities wat betreft duurzaamheid. Menno Visser, beleidsadviseur vastgoed en duurzaamheid vertelt over de stappen die Oldambt heeft gezet. “We hebben eerst het budget en de vastgoedportefeuille vastgesteld, zodat we een gemeenschappelijk beeld van de (financiële) opgave kregen. De gemeenteraad stemde in met 1 miljoen euro om 26 gebouwen te verduurzamen.” Die 1 miljoen kwam voort uit een makkelijke rekensom. “Met de aanpassingen moeten we 140.000 euro per jaar besparen op energiekosten. En dat de komende 7 jaar. Dan kom je dus op dit bedrag”, aldus Visser.

Innovatieve aanbestedingsprocedure

Maar met welke aanpassingen moet dat gebeuren? En door wie? “Na een BVP-aanbestedingsprocedure ontvingen we drie reacties. Het mooie van deze manier van aanbesteden is dat je niet alles voorkauwt. Je geeft als opdrachtgever aan hoeveel energie je wil besparen en tegen welk budget. Je laat het vervolgens aan de markt over hoe ze dit invullen. Het is ons goed bevallen om zo aan te besteden. We kregen creatieve oplossingen terug met verschillende keuzemogelijkheden.” Na de concretiseringsfase hebben BAM, Invent en de Energiewacht gezamenlijk de aanbesteding gewonnen.

Toen begon het bepalen van de precieze verduurzamingsaanpak. Met voorgestelde maatregelen als thermische zonne-energie, gasabsorptie warmtepompen, zonnepanelen, isolatie, het optimaliseren van gebruiksoppervlak en bewustwording en gedrag is begonnen de 26 gebouwen te verduurzamen. “We hebben inmiddels al meer dan 800  zonnepanelen geplaatst en ook met de andere oplossingen liggen we op schema. We houden goed bij wat de kosten zijn, de beoogde besparing en terugverdientijd.”

Verduurzaming maatschappelijk vastgoed Oldambt: gedragsverandering en duurzaamheidsingrepen

Menno Visser van gemeente Oldambt

Het risico van vooroplopen

Dat vooroplopen in de verduurzamingsopgave een zeker risico met zich meebrengt heeft Oldambt ook goed kunnen ervaren. Bij zwembad de Watertoren in Winschoten en MFC De Hardenberg in Finsterwolde zijn biomassa-installaties geplaatst om de gebouwen te verwarmen. “Deze ketels hebben we ook BVP aanbesteed. De kosten bedragen 144.000 euro per jaar en dat is gelijk aan de kosten voor verwarming met aardgas”, vertelt Visser.

Helaas blijkt na installatie dat de ketels de uitstootnormen overschrijden en er is nog weinig bekend over de gezondheidseffecten van de uitstoot. Daarom staan ze nu al geruime tijd uit. “Hiermee leren we voor heel Nederland. Gelukkig konden we vrij gemakkelijk terugschakelen op het gas.”

Rapid Circulair Contracting

Om alle andere gebouwen ook van het aardgas af te krijgen zit Oldambt op dit moment midden in de voorbereidingen. Hiervoor is een Rapid Circular Contracting (RCC) aanbestedingsprocedure gestart. Bij deze vorm ligt de nadruk op een circulair verantwoorde inzet van productiemiddelen, producten, materialen en grondstoffen. “Dit is nog flexibeler dan BVP en vraagt nog meer creativiteit. We hebben opnieuw het budget vastgesteld. We nodigen ook andere organisaties zoals sportverenigingen uit om mee te doen in de aanbesteding om maximaal voordeel eruit te halen.”

De marktconsultatie duurt nog tot na de zomer en dan gaat dit traject verder lopen. De contracten moeten volgend jaar ingaan. “Dat betekent overigens niet dat we nog niks gedaan hebben. Een paar wijkpoten hebben al jaren elektrische kachels. Een jachthaven heeft een elektrische boiler en een verenigingsgebouw werkt met een warmtepomp.” Ook een school in Scheemda krijgt een nieuw gebouw met warmtepomp en het nieuwe gemeentehuis wordt in 2023 aardgasloos opgeleverd.

Terugverdientijd onder de zeven jaar

Oldambt is dus in beweging en maakt stappen in de energietransitie. Hun geheim? “Ik wil dat wij als gemeente een voorbeeld zijn voor bedrijven, inwoners en voor andere overheden. Ik hoor collega’s vaak steggelen met hun budgettering. Zorg dat je een realistisch budget opstelt gebaseerd op de besparingen die je realiseert.” Visser heeft ervoor gezorgd dat de kosten bij ongewijzigd beleid hetzelfde zouden zijn. “Dat maakte het een stuk makkelijker In de besluitvorming.”

Hij geeft ook graag een paar tips mee. “Zorg dat de gemiddelde terugverdientijd onder de zeven jaar blijft, anders is het moeilijk te verkopen.” Dat betekent dat je tegenover maatregelen met een terugverdientijd van tien jaar weer oplossingen moet zetten met een rendement van drie jaar. “En durf vooral nieuwe dingen te proberen!”

Inzicht en daadkracht

Om extra inzicht en daadkracht te geven bij deze opgave heeft opleidingsinstituut Scobe Academy de tweedaagse cursus Maatschappelijk Vastgoed – Routekaart Verduurzaming ontwikkeld. Tijdens deze masterclasses worden de zes stappen om te komen tot de routekaart uitvoerig besproken.

  1. Ontwikkelen van een gemeenschappelijk beeld op de opgave
  2. Inventariseren van de vastgoedportefeuille en maatschappelijke ontwikkelingen
  3. Bepalen van de verduurzamingsaanpak
  4. Doorrekenen van de financiële opgave
  5. Uitvoeringsstrategie voor de eerste fase van vier jaar
  6. Bepalen van de randvoorwaarden aan de uitvoering en het inrichten van de uitvoeringsorganisatie

Na deze opleiding kun je niet alleen een eigen routekaart maatschappelijk vastgoed opstellen, maar leer je bijvoorbeeld ook een aanbestedings- en gunningsleidraad te maken. Ook als je al bent begonnen geeft deze cursus houvast en richting om je plannen verder uit te werken.

RVO

De RVO biedt als adviseur, ondersteuner en partner haar kennis, diensten en financiële ondersteuning aan. Denk hierbij aan praktijkvoorbeelden en hulpmiddelen voor de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed. De RVO heeft een sjabloon ontwikkeld voor het opstellen van een portefeuilleroutekaart. Deze vind je op het RVO-platform Energieslag, waar nog meer specifieke kennis wordt gedeeld. Kijk voor meer informatie rondom dit onderwerp ook eens op de pagina Duurzaam gemeentelijk vastgoed van de RVO. Deze vind je hier.

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c41 c225 c243
“Oplossingen voor verduurzamen binnen netcongestie zijn er al lang”

“Oplossingen voor verduurzamen binnen ...

Netcongestie: is dat een obstakel, of een kans? Dat laatste, als het aan Duurzaam Gebouwd ligt. We zoeken vooral naar oplossingen om de energietransitie nú ...

Lees verder

c21 c162 c225 c243
Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie
feb20

Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie

Netcongestie is een groeiend probleem in Nederland. Hoe zorgen we ervoor dat we in de maatschappelijke behoeften kunnen voorzien, zoals woningbouw en verduurzaming. ...

Lees verder

c21 c184 c225 c243
'Fundamenteel verkeerde keuzes in warmtetransitie'

'Fundamenteel verkeerde keuzes in warmtetransitie'

“Om netcongestie te voorkomen zien netbeheerders het warmtenet als beter alternatief voor de individuele warmtepomp. Warmtepompen zijn echter niet de veroorzakers ...

Lees verder

c21 c184 c225 c243
Mijlpalen van een decennium De Groene Grachten

Mijlpalen van een decennium De Groene Grachten

We ontmoeten Suze Gehem, winnares van de ABN AMRO Duurzame 50 - 2023, op een zonovergoten dag in het kennisinstituut KIT te Amsterdam. Hier, bij de standplaats ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225 c243
Leren over gedragsverandering in de energietransitie 

Leren over gedragsverandering in de energietransitie 

De opleiding Basiscertificaat Energietransitie Gebouwde Omgeving (B.E.G.O.) voegde de modules ‘Weerstand wegnemen’ en ‘Gedragsverandering in de ...

Lees verder

c21 c41 c143 c185 c225 c237 c243
De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine Duurzame Scholen

De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine ...

De onderwerpen CO2-reductie, energiebesparing en de toepassing van secundaire materialen zijn niet alleen prangend in de woningbouw. Integendeel: uit data-analyses ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c243 c265
GACS: verplichting brengt voordelen met zich mee

GACS: verplichting brengt voordelen met zich ...

Als je een gebouw met verwarmings- of airconditioningsysteem hebt met een nominaal vermogen van 290 kW, heb je wellicht een nieuwe verplichting voorbij zien komen. ...

Lees verder

c21 c225 c243
“In energietransitie verder kijken dan standaard hybridesysteem”

“In energietransitie verder kijken dan ...

Dat kabinet Schoof de verplichte installatie van een warmtepomp vanaf 2026 heeft afgeschaft, vindt Michel Swart van ATAG Verwarming enerzijds jammer maar eigenlijk ...

Lees verder

c21 c225 c243
“Modulair bouwen is sneller én duurzamer”

“Modulair bouwen is sneller én ...

De tijd dat modulaire bouw bestaat uit gestapelde zeecontainers met minimale afwerking is al lang voorbij. Tegenwoordig zijn de meeste modulaire woningen bijna ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair meerjaren onderhoudsplan

CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair ...

Met de Nederlandse doelstellingen om tegen 2050 een volledig circulaire economie te bereiken en de nieuwe eisen van de Corporate Sustainability Reporting Directive ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up