Oppervlaktewater kan niet optimaal functionerende systemen voor warmtekoudeopslag (wko) tóch optimaal laten functioneren. Dat concludeert ir. Rik Molenaar in zijn afstudeeronderzoek aan de TU Eindhoven.

Molenaar analyseerde daarin het energiesysteem van De Maastoren, dat oppervlaktewater gebruikt voor verwarming en koeling. Hiermee won zijn werkgever, Techniplan Adviseurs, in 2007 De Vernufteling, de innovatieprijs van de Nederlandse ingenieurswereld. Oppervlaktewater kan het rendement van wko's met meer dan 10 procent verbeteren.

Temperatuurverschil
Van alle wko's in Nederland functioneert 81 procent niet goed (M. Koenders, 2007). Bij deze installaties is het temperatuurverschil tussen de warme en de koude bron meer dan 25 procent lager dan ontworpen. Dit lage temperatuursverschil zorgt voor een te grote waterverplaatsing en daardoor voor een hoger energieverbruik.

Bovendien wordt de koude bron vaak te warm geladen waardoor in de zomerperiode de warmtepomp vaker moet bijspringen. Ook daardoor is het energieverbruik extra hoog en zijn ook de kosten voor de gebruiker - onvoorzien - hoger.

Goede prestatie
Oppervlaktewater kan worden ingezet om het temperatuurverschil tussen de warme en koude bron te vergroten, zo blijkt uit het onderzoek naar De Maastoren in Rotterdam. Het gemiddelde temperatuurverschil bij een gewone wko ligt tussen de 4 en 5 graden, bij De Maastoren is in het eerste jaar al 8 graden behaald, ondanks de ongunstige natuurlijke bodemtemperatuur in dit deel van de stad.

"Een zeer goede prestatie", aldus Molenaar. "Uniek voor het eerst jaar dat een systeem draait en belangrijk voor de gebruikers te weten dat hun systeem wel aan de verwachtingen voldoet." Exploitant en beheerder van het energiesysteem is het bedrijf Vaanster Energie.

Stedelijk gebied
 Nu steeds meer gebouwen met wko worden uitgerust, ontstaan met name in stedelijk gebied ook steeds meer problemen door bronnen die elkaar beïnvloeden. Het gebruik van oppervlaktewater is daarvoor een goede oplossing.

"De waterverplaatsing bij de Maastoren is ongeveer 40 procent lager dan gemiddelde wko-systemen. Dat maakt inpassing van wko in 'druk' in stedelijk gebied toch goed mogelijk. Met oppervlaktewater is zo'n 40 procent meer wko mogelijk", aldus Molenaar.

Iets duurder
In heel Nederland kan oppervlaktewater worden gebruikt om de prestaties van wko's te verbeteren. Zo'n 20 procent van alle gebouwen ligt binnen 500 meter van water en zou van deze schone, gratis energie gebruik kunnen maken.

Bij De Maastoren is het gebruik van oppervlaktewater slechts iets duurder dan een droge koeler, die normaal wordt gebruikt. De jaarlijkse energiebesparing bedraagt 4000 euro, de terugverdientijd is minder dan drie jaar.

Foto: links De Maastoren

Zie ook: De Maastoren in Rotterdam