Het meest duurzame ING bankkantoor staat in Rotterdam. Dankzij 108 duurzame initiatieven behaalt het gebouw aan de Coolsingel een Building Circularity Index (BCI) van 69 procent. Alle initiatieven werden door PHI Factory onderzocht, om greenwashing te voorkomen en de CO2-reductie is 64 procent.

Het gebouw is opgeleverd door Creneau International, een designbureau uit Hasselt. Tijdens het ontwerp is er veelal gezocht naar circulaire oplossingen. “Ik nam bijvoorbeeld een houten vloer op in het ontwerp, maar wist op dat moment nog niet waar ik die vandaan ging halen”, zegt Yannic Alidarso, ontwerper/architect bij Creneau in Eindhoven. “In die zoektocht werken we samen met Urban Miners. Uiteindelijk hebben wij de vloer van een failliete sportwinkel in Breda gerecupereerd, geschuurd en zwevend geplaatst. Als ING ooit weer verhuist, kunnen ze de vloer weer meenemen.”

Hergebruikte systeemplafonds

Zo zijn ook systeemplafonds hergebruikt als isolatiemateriaal in de tussenwanden van het toilet. Ook hout, tapijt, gordijnen en meubels van gesloten ING-servicepunten zijn hergebruikt in het ontwerp. Yannic zegt dat het bij Creneau niet alleen om esthetiek gaat, “maar meer en meer om ethische principes. Van aesthetics naar aesth-ethics noemen we dat.”

Start samenwerking

De samenwerking tussen Creneau en ING begon tien jaar geleden. Destijds was het bureau bezig met het ontwerp van ‘het bankkantoor’ van de toekomst, gebaseerd op analyse van klant- en medewerkersreizen, met hospitality als uitgangspunt. Na het ontwerp van verscheidene bankkantoren van de toekomst verzocht Crenau ING om het meest duurzame bankkantoor ooit te mogen ontwerpen.

Circulair denken en ontwerpen

Om dat te bereiken, moet je volgens Yannic circulair denken en ontwerpen. “Een ander proces dan veel van de bij het project betrokken bouwpartijen gewend waren, dat vraagt om flexibiliteit. Circulair ontwerp is een concept van systeemdenken, dat rekening houdt met cycli van elke omvang en snelheid. Terwijl er in het ontwerpproces vroeger geen aandacht werd besteed aan wat er met producten gebeurt als ze kapot gaan of niet langer gewenst zijn, moeten we nu nadenken over wat er na gebruik gebeurt. Dat doen we om de kringloop te sluiten en de afvalberg zo klein mogelijk te houden.” Vergeleken met het oorspronkelijke kantoor dat Creneau ontwierp, is de BCI-score gestegen van 21 naar 69 procent. “Deze nieuwe aanpak leidt tot een reductie van de CO₂-voetafdruk met 64 procent.”

Duurder?

Toch blijft circulair ontwerpen relatief klein. Volgens Yannic is die manier van werken zo’n 15 procent duurder. “Dat heeft vooral te maken met de tijd die gaat zitten in het vinden van de juiste materialen en de doorberekeningen.” Toch ziet hij de kosten van circulair ontwerpen teruglopen. De ontwerper verwacht dat die terugloop richting 2050 ook toeneemt, naarmate de bouw CO₂- en energieneutraal moet zijn. “Overigens kun je ook een kleine zaak, zoals een restaurant, in tegenstelling tot wat men vaak denkt circulair en relatief goedkoop bouwen als je goed nadenkt.”

Tekst: Michiel Alberts, Foto's: Renaat Nijs