Het in Den Haag en Amsterdam gevestigde internationale advocatenkantoor Bird & Bird ondertekende deze week een partnerovereenkomst met Duurzaam Gebouwd. Juridische specialisten van het kantoor leggen uit wat de waarde is van de verbinding met het kennisplatform Duurzaam Gebouwd voor een breed scala aan onderwerpen.

Duurzaam Gebouwd is al bekend terrein voor Bird & Bird door de activiteiten van advocaat en partner Andrea Chao. Zij is een van de auteurs van de populaire Modelovereenkomst Bouwteam Duurzaam Gebouwd 2020 (DG 2020), waarbij haar juridische expertise onontbeerlijk was. Tijdens de vele bijeenkomsten rond de lancering en promotie van het model DG 2020 zag Chao “de belangrijke rol van Duurzaam Gebouwd in de Nederlandse bouwsector”.

“Een van de redenen om ons aan te sluiten bij Duurzaam Gebouwd”, begint Chao, “is het feit dat het een goed platform is voor vernieuwing in de bouw en voor verbetering van samenwerkingsvormen. Die onderwerpen worden bovendien op een interdisciplinaire manier aangepakt. Dus niet alleen vanuit een juridische invalshoek, of vanuit het projectmanagement, vanuit opdrachtgevers of opdrachtnemers, nee, juist vanuit dat alles bij elkaar. In Nederland zie ik dat op die manier bij geen enkel ander platform. Ik heb dat vooral ervaren rond het verschijnen van het bouwteammodel DG 2020, dus voor mij is het een no-brainer om ons hierbij aan te sluiten.”

Complex

Bird & Bird wordt vaak gevraagd om voor klanten geschillen te beslechten, maar het kantoor is evengoed betrokken bij het zodanig vormgeven van contracten en aanbestedingen, dat al op voorhand geschilpunten worden voorkomen. Chao: “Dat is een kwestie van ervoor zorgen dat een bouwproject vanuit juridisch perspectief goed op papier komt en de grootste kans van slagen heeft. Daarbij is niet alleen kennis van het bouwrecht van belang, maar ook kennis van het aanbestedingsrecht. Bouwprojecten worden echter steeds complexer, met ook nog vaak externe financiering, en daarbij zijn veel meer vakdisciplines nodig. We merken dat partijen aan de ene kant steeds meer zekerheid willen hebben over kosten en planning, terwijl dat vanwege die complexiteit juist steeds lastiger wordt. Dat maakt dat procesafspraken en flexibiliteit steeds belangrijker worden. Gooi daarbij het wettelijke kader in de mix en de juridische aspecten worden steeds belangrijker.”

Voor Chao ligt het zwaartepunt van haar werk meer aan de voorkant van bouwprojecten, terwijl haar collega Evelyn Tjon-En-Fa, die gespecialiseerd is in de civiele procespraktijk en veel claims begeleidt in complexe bouwprojecten, meer aan de ‘achterkant’ werkt. Tjon-En-Fa: “Duurzaam Gebouwd is in eerste een fantastisch platform met tal van stakeholders. Die zullen vroeg of laat toch ook een keer met geschillen te maken krijgen. Als advocaten moeten wij ons soms ook nederig opstellen en kennis willen absorberen van de bedrijven die dóen waar wij alleen over denken en schrijven. Het interessante aan mijn werk als procesrechtelijk specialist - ik procedeer zowel bij de rechter tot aan de Hoge Raad, als in arbitragezaken - om mij als echte alfa vast te bijten in de technische details van de zaken die ik behandel. Of het nou een tunnelboormachine is die vastloopt of een verkeerde stabiliteits- en gewichtsberekening van een groot gebouwencomplex met enorme vertraging als gevolg.”

In de kiem smoren

Tjon-En-Fa is daarnaast erg begaan met de door Chao benoemde ‘voorkant’. Zij komt namelijk veel ‘leed’ tegen naar aanleiding van projecten met een juridisch staartje. Een goede contractuele geschillenregeling en duidelijk uitgewerkte bepalingen over aansprakelijkheid kunnen veel problemen juist voorkomen. Tjon-En-Fa: “Cliënten zijn vooral heel blij als je een discussie in de kiem kunt smoren, maar vaak zie ik dat de onderliggende problemen en onduidelijkheden zelfs volledig voorkomen hadden kunnen worden. Waar de standaard verzekeringen zonder al te veel rompslomp technische fouten van bijvoorbeeld machines vaak wel dekken, zijn het meestal menselijke fouten, zoals ontwerp- en uitvoeringsfouten, die tot de meest complexe discussies en claims leiden.”

“Achter die fouten zitten natuurlijk ook mensen met hart voor de zaak en een staat van dienst. Daardoor zie ik dat mensen maanden tot jaren zonder plezier naar hun werk gaan en dat moet je zien te voorkomen. Bijvoorbeeld door een veilige werkomgeving te creëren, die mensen echt stimuleert om heel vroeg fouten te melden. Je moet natuurlijk ook uitleggen waarom dat zo belangrijk is. Dan kan er tijdig worden gemeld bij beroepsaansprakelijkheidsverzekeraars en kan het bedrijf meteen een crisismodus activeren en de schade beperken. Daar hebben wij ook veel ideeën over. Dat ‘beginvertrouwen’ kan er soms echt voor zorgen dat een kwestie met een sisser afloopt in plaats van dat die zaak helemaal ontploft.”

“Er is op dit punt”, vervolgt Chao, “heel veel laaghangend fruit en nog een wereld te winnen. Duurzaam Gebouwd is daar zelf ook mee bezig, zo bleek wel tijdens het Gamechangers Congres in november 2021. En dat onderwerp gaan Evelyn en ik binnenkort met een exclusieve expertmeeting een vervolg geven en verder uitwerken.”

Wet- en regelgeving

Chao benoemt in de samenwerking ook andere terreinen, waarvoor de collega’s Paul Waszink en Roger van Buuren zijn aangeschoven. Waszink houdt zich onder meer bezig met complexe vergunningentrajecten en met de juridische kant van de digitalisering. Waszink: “De regelgeving wordt steeds omvangrijker en complexer. Denk aan grote projecten als de energietransitie en de invoering van de Omgevingswet. Dat zeer omvangrijke wetgevingstraject zet het omgevingsrechtelijke kader totaal op zijn kop. Maar denk ook aan onderwerpen als smart buildings of het internet-of-energy. Dergelijke projecten kunnen ertoe leiden dat allerlei partijen die van oudsher logischerwijs niet met elkaar zaken doen, dat opeens wel willen gaan doen of zelfs moeten gaan doen. Ook komen bij dergelijke projecten soms regels kijken die van oudsher helemaal niet op het netvlies stonden, zoals telecomregulering.”

“Verder komen er op basis van de klimaatdoelstellingen nieuwe regels op ons af, zowel nationaal als Europees. Voor ons is de omvang en complexiteit redelijk gesneden koek, maar voor partijen voor wie de juridische kant niet de core business is, zal dat veel minder het geval zijn. Dat geldt mogelijk ook voor partijen die bij Duurzaam Gebouwd zijn aangesloten, zodat daar heel veel mogelijkheden liggen om wederzijds van elkaar te leren.” Deze onderwerpen komen ook aan bod tijdens het seminar Internet of Energy op 12 april 2022, waar Waszink een van de sprekers zal zijn.

Circulariteit

Ook Roger van Buuren houdt zich nadrukkelijk bezig met bekende thema’s van Duurzaam Gebouwd. Hij heeft zich gespecialiseerd in circulaire projecten en dan met name de financiering daarvan. Denk bijvoorbeeld aan ondernemingen die bezig zijn met het recyclen van plastics of van metalen die zijn vervuild door asbest. Van Buuren: “Je ziet mede in het kader van de energietransitie, maar vooral door de toenemende bewustwording dat een meer duurzame wereld noodzakelijk is, een enorme groei van het aantal circulaire projecten. In tegenstelling tot een lineair project streeft men in een circulair project naar een gesloten kringloop, waarin grondstoffen, onderdelen en projecten hun waarde zo min mogelijk verliezen. Hergebruik, maar ook reduce en recycling van de producten staat daarbij centraal. Er ligt hier vaak een link met bouwrecht, bijvoorbeeld bij de bouw van een circulair paviljoen of bij de bouw van een plastic-recyclingfabriek. De financiering van een circulair project kent juist in de bouwfase tal van juridische aandachtspunten. Dit vereist niet zelden innovatieve en grensverleggende oplossingen.”

Zo krijgt Van Buuren nadrukkelijk te maken met productieprocessen en de focus op de R-ladder. Vaak gaat het dan nog over ‘ouderwetse’ recycling, waar de koplopers in de industrie eerder actief zijn op ‘hogere’ treden van de ladder (refuse, reduce, reuse). Naast de genoemde projecten noemt Van Buuren product-as-a-service-constructies (PaaS), waarbij producenten niet meer simpelweg een product leveren, maar de dienst van dat product. “Wij zien ook dat bedrijven duurzaamheidspakketten willen aanbieden en of die nou werken of niet, er ontstaan steeds meer denkrichtingen om de activiteiten circulair te krijgen. Daar is echter nog veel te winnen, ook op juridisch gebied.”

Tot slot stelt Esmeralda van Milgen, clustermanager Duurzaam Gebouwd, over de nieuwe verbinding met de juristen van Bird & Bird: “De aansluiting van het team van Bird & Bird met ons platform is veel meer dan zomaar een win-winsituatie. Andrea Chao heeft met haar inzet voor DG 2020 al laten zien hoe je talloze, duurzame verbindingen legt met een brede waaier aan partijen in de bouw. Nu komen daar nog veel meer disciplines bij. En niet louter met een juridische invalshoek, maar ook met vakinhoudelijke kennis over de vele aspecten van de energietransitie en de circulaire bouweconomie. Bovendien zal de nadrukkelijke wens van Bird & Bird om juist aan de voorkant van bouwprocessen de samenwerking te stimuleren en problemen aan de achterkant op tijd te voorkomen en beperken, bij onze andere partners veel weerklank vinden.”

Op de foto boven v.l.n.r., achterste rij: Paul Waszink, Evelyn Tjon-En-Fa en Roger van Buuren; voorste rij: Esmeralda van Milgen en Andrea Chao.

Lees ook: Input gevraagd voor internationaal samenwerkingscontract

Tekst: Ysbrand Visser