Het IPCC luidt opnieuw de noodklok en mede daarom gaat Norbert Schotte, bij VORM manager Innovatie & Duurzaamheid, in drie achtereenvolgende blogs in op zijn droom voor een duurzame toekomst.

“De bouwvak gebruik ik om mijn gedachten weer op een rij te zetten. Zo heb ik het boek The Corporate Tribe nogmaals gelezen. Als je het nog niet kent: een aanrader, waarin met een antropologische bril naar organiseren en organisaties wordt gekeken. Hierin wordt onder andere over de Aboriginals geschreven. Voor de Aboriginals in Australië bestaat er een plek voorbij tijd en ruimte waarin heden, verleden en toekomst volledig samenvallen: droomtijd. Of zoals zij dat noemen: Altjeringa.

Om te kunnen dromen over de toekomst kijk ik ook graag naar het verleden en heden om iets zinnigs te kunnen zeggen over de toekomst. In deze eerste blog blik ik terug op het verleden en mijn volgende bijdragen zullen gaan over het heden en de toekomst. Ik stuitte daarbij op een rapport van het RIVM uit 2005: Visualisatie van een veranderd Nederland in 2030 (pdf). Dit rapport maakt gebruik van onderstaand kwadrant met vier mondiale scenario’s die zijn ontwikkeld door het IPCC. De twee assen geven de onzekerheid voor de toekomst aan, namelijk globalisering/regionalisering en solidariteit/efficiëntie.

Bij efficiëntie wordt verondersteld dat beslissingen van mensen plaatsvinden op basis van marktprocessen en economische rationaliteit, waarbij de overheid zich beperkt tot het faciliteren van deze processen. Bij solidariteit wordt verondersteld dat waarden met betrekking tot de mate van sociale gelijkheid, culturele identiteit en duurzaamheid sterk bepalend zijn bij beslissingen van mensen.

Nogmaals, we hebben het hier over een rapport uit 2005. Zestien jaar geleden dus. Als ik je nu vraag waarop in dit kwadrant de nadruk deze jaren heeft gelegen, geeft 90% van de mensen mondiale markt aan. En ik denk enkel aan wat als.

Wat als er in 1987 was geluisterd naar voormalig minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) Ed Nijpels. Hij stuurde destijds de notitie ‘Klimaatverandering door CO₂ en andere sporengassen’ naar de Tweede Kamer. Twee jaar later in 1989 organiseerde hij in Noordwijk de eerste wereldwijde klimaatconferentie.
Wat als het toen was gelukt om tot een mondiaal akkoord te komen? Nijpels weet dat het nu een stuk makkelijker was geweest om onder de anderhalve graad opwarming te blijven.

Niemand minder dan voormalig koningin Beatrix sprak in 1988 tijdens de kerstrede de volgende woorden: ‘Langzaam sterft de aarde en wordt het onvoorstelbare – het einde van het leven zelf – toch voorstelbaar’ en partijen van links tot rechts toonden zich begaan met het lot van de planeet.

Toch blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer (figuur onder) dat tussen 2000 en 2006 klimaatverandering amper benoemd is de Tweede Kamer.

Wat als we de ondernemersgeest en ons innovatief en financieel vermogen vanaf eind jaren 80 consequent op klimaatverandering hadden ingezet en niet meer hadden losgelaten?

Het is goed om terug te blikken en te leren van het verleden, maar het mag geen excuus zijn tot passiviteit en vertraging. Het zou ons juist moeten sterken in de meervoudige opgave die we samen hebben. Klimaatmitigatie en -adaptatie, bevorderen van biodiversiteit en natuurinclusief bouwen.

==

Norbert Schotte (VORM) bracht samen met Jan Willem van de Groep het succesvolle manifest Een eerlijk speelveld voor een duurzaam Nederland uit, wat bijval kreeg van zo’n 240 organisaties. Hij heeft samen met andere ‘Gideons’ stichting Gideon – Building Transition Tribes opgericht en is daarnaast sinds april bestuurslid bij innovatieplatform Booosting.