De opkomst van het 3D-printen is een belangrijke ontwikkeling die ook voor de bouwbranche veel gaat betekenen. Zowel in de hele keten alsook bij bedrijven. De vraag is of de branche dit ook onderkent en of er al inzichten zijn over de betekenis voor duurzaamheid.

3D-printen wordt ook wel de derde industriële revolutie genoemd. De ontwikkelingen op dit vlak zorgen ervoor dat hele ketens op de kop gezet worden en dat customisation echt een doorbraak beleeft. Heijmans volgt de ontwikkelingen op de voet en experimenteert met 3D-printen in een cluster van bedrijven waaronder DUS-architecten en Henkel. In deze samenwerking wordt een 3D-geprint grachtenpand in Amsterdam gemaakt.

Serieus werk maken

Samen willen de partijen serieus werk maken van het eerste 3D-geprinte grachtenpand in de wereld om daarmee de mogelijkheden van deze techniek voor de woningmarkt en bouw nader te onderzoeken. Meer informatie is te vinden op de website van 3D Print Canal House.

Het is goed om te beseffen dat 3D-printen verschillende uitingsvormen kent. De eerste gedachte is om het te gebruiken voor ornamenten die een woning persoonlijker maken. Maar het gaat verder dan dat: van het printen van bouwkundige elementen waar de leidingen al in zitten tot en met complete kamers en zelfs woningen.

Revolutie?

Voor de bouwwereld heeft dit een aantal consequenties. Zijn er straks nog kozijnfabrieken of worden kozijnen meegeprint in de gevel? Komen er straks 3D-printers op de bouwplaatsen te staan of staan ze juist in de fabrieken van toeleveranciers? En wat betekent het voor welstand of voor garanties als de klant zo veel meer mogelijkheden heeft om unieke elementen toe te voegen aan het ontwerp? En dan nog de vraag of het bouwen met 3D-printen duurzamer wordt.

Ik denk dat de 3D-revolutie zeker bijdraagt aan duurzaam bouwen. Om te beginnen vindt er minder verspilling plaats omdat alle onderdelen op maat voor de klant worden gemaakt. Mochten er al restproducten of verkeerde producten ontstaan, dan zijn deze vaak opnieuw in te zetten in het proces, als basismateriaal. Ook luchtdicht bouwen wordt eenvoudiger, doordat de te ontwerpen en printen onderdelen veel beter op elkaar aangesloten kunnen worden. Het materiaal dat vaak gebruikt wordt in 3D-printers is gemaakt van recyclebaar kunststof. En in het eerder aangehaalde project van het 3D-print grachtenpand in Amsterdam wordt onder meer een biobased material gebruikt, gemaakt uit lijnzaadolie.

Toch is er ook een aantal aspecten dat erop duidt dat de 3D-print revolutie niet perse duurzaam is. Hoe goed zijn we in de toekomst in staat om ook constructief te bouwen (hoogbouw)?. De sterkte van 3D-geprint materiaal wordt tot nu behaald door toevoeging van allerlei soorten vezels. Deze tasten evenwel de recyclebaarheid van het materiaal sterk aan. En wat gebeurt er eigenlijk als 3D-geprint materiaal in brand vliegt?

Bijsturen

De belangrijkste verandering/verduurzaming wordt veroorzaakt door totaal anders naar een woning te kijken. Een huis of de kamers in een huis worden met de 3D-printtechnieken in de toekomst misschien wel ontworpen voor 10 jaar, om ze daarna volledig te recyclen en vervangen door een andere indeling of uitstraling. Om er zeker van te zijn dat deze ontwikkeling ook duurzaam is zullen we de ontwikkelingen op dit vlak goed moet blijven volgen en waar nodig moeten bijsturen.