In een materialenpaspoort ligt vast uit welke materialen een gebouw of infrawerk bestaat. Er zijn verschillende soorten materialenpaspoorten. Welk type materialenpaspoort kies je voor jouw project? Dat weet je na het lezen van dit derde blog over materialenpaspoorten geschreven door Emma Klamer (Aveco de Bondt), met ook drie praktijkvoorbeelden.

Laten we eerst eens kijken waarom er verschillende soorten materialenpaspoorten zijn. Dat heeft te maken met deze vier aspecten:

• De fase waarin het materialenpaspoort wordt opgesteld;
• Het schaalniveau;
• De mate van detaillering;
• Het type platform of de presentatiewijze.

Levensfase en de invloed op het materialenpaspoort

De fase waarin je het materialenpaspoort opstelt, bepaalt mede wat je uiteindelijk met het materialenpaspoort kunt doen.

Wanneer je tijdens de ontwerpfase al een materialenpaspoort opstelt, kun je in verschillende ontwerprondes je ontwerp verbeteren op basis van de circulariteitsscore uit het materialenpaspoort.

Een materialenpaspoort dat vóór de sloop van een object wordt opgesteld, bevat waarschijnlijk specifieke informatie om de materialen en producten uit het object zo goed mogelijk te kunnen oogsten en hergebruiken. Denk hierbij aan informatie over demontage en losmaakbaarheid.

Wanneer je onderhoudsinstructies vastlegt in een materialenpaspoort, is dat paspoort heel nuttig tijdens de gebruiksfase om zo het onderhoud goed te kunnen faciliteren.

Stel dus goed vast in welke levensfase je het materialenpaspoort opstelt, zodat je het paspoort van de juiste informatie kunt voorzien.

Schaalniveau en de invloed op het materialenpaspoort

Een tweede aspect is het schaalniveau. Maak je een materialenpaspoort voor een gebied, gebouw, GWW-werk of product? Het schaalniveau, in combinatie met het niveau van detaillering, heeft met name invloed op hoeveel inspanning het gaat kosten om een materialenpaspoort op te stellen. Als je een materialenpaspoort voor een gebied maakt, heb je waarschijnlijk meer materialenstromen en producten om vast te leggen, vergeleken met een materialenpaspoort voor één product.

Niveau van detaillering en de invloed op het materialenpaspoort

Ten derde is de mate van detaillering belangrijk. Dit hangt nauw samen met de manier waarop je aan het einde van de levensduur grondstoffenketens wilt sluiten. Is het jouw ambitie om (bouw)elementen 1-op-1 te hergebruiken? Dan heb je een minder hoog detailniveau van informatie over materialen nodig, maar moet je juist wél informatie opslaan over de onderlinge verbindingen. Maar heeft jouw project als doelstelling om hoogwaardig hergebruik op materiaalniveau te realiseren? Dan is er een minder hoog detailniveau van informatie nodig over de onderliggende verbindingen, maar juist wél informatie over de materialen.

Type platform of presentatiewijze en de invloed op het materialenpaspoort

Er zijn verschillende manieren waarop je de gegevens uit het materialenpaspoort kunt presenteren. Zo zijn er bijvoorbeeld specifieke materialenpaspoorten voor schepen. Ook zijn er meerdere platformen voor het maken van materiaalpaspoorten. Voor asfalt is het bijvoorbeeld mogelijk om een materialenpaspoort te maken op basis van PIM (Pavement Information Modeling). Deze software wordt gebruikt om het productie- en realisatieproces van asfalt te borgen. Door PIM te combineren met andere informatie kun je een materialenpaspoort voor asfaltwegen maken. Een ander bekend platform is BAMB (Buildings As Material Banks), een initiatief van vijftien partners uit zeven Europese landen. Bij Aveco de Bondt gebruiken we meestal Madaster of Excel.

Materialenpaspoort maken met Madaster

VolkerWessels is een van de founding fathers van Madaster en Aveco de Bondt is vanaf het begin betrokken bij de totstandkoming. Op het Madaster-platform kan informatie veilig worden opgeslagen en gedeeld. Om informatie te delen met iemand, moet je deze persoon eerst toegang geven. Het Madaster-platform is aanvankelijk ontworpen voor nieuwbouw, maar inmiddels is er ook een infra-module.

In het blog Hoe maak ik een materialenpaspoort lees je dat het maken van een materialenpaspoort begint met een materialeninventarisatie. Dit kan via een BIM-model of een Excelbestand. In het Madaster-platform kun je zowel een BIM-model als een Excelbestand uploaden. Het materialenpaspoort in Madaster bevat een circulariteitsscore. Om ervoor te zorgen dat deze score een goede weergave van de werkelijkheid is, moet er handmatig nog circulariteitsinformatie worden toegevoegd. 

Speciaal voor de bouw- en vastgoedondernemingen van VolkerWessels heeft VolkerWessels de ‘Materiaal Classificatie App’ ontwikkeld. Deze app helpt bij het verzamelen, structureren en documenteren van de materiaalinformatie in een project. Je deelt in deze app alleen de hoognodige informatie om tot een materialenpaspoort te komen.

Materialenpaspoort maken met Microsoft Excel

Je kunt ook Microsoft Excel gebruiken om je materialenpaspoort te presenteren. Het voordeel van deze aanpak is dat je een Excel-materialenpaspoort helemaal kunt vormgeven naar jouw eisen en wensen. Het is ook handig als je met een Excel-materialenpaspoort kunt aansluiten op andere processen van de klant. Bijvoorbeeld wanneer er ook een BREEAM-certificering gedaan moet worden. Je kunt dan heel handig één Excel-bestand gebruiken om de benodigde informatie voor zowel het materialenpaspoort als de BREEAM-certificering op te halen. Het maken van een materialenpaspoort in Excel heeft ook nadelen. Het vraagt bijvoorbeeld meer handwerk. Ook heb je met Excel geen centrale opslagplek voor materialenpaspoorten.

Hoe bepaal ik welk type materialenpaspoort geschikt is?

Er zijn dus veel verschillende mogelijkheden op het gebied van het maken van materialenpaspoorten. Welke soort materialenpaspoort bij jouw project past? Dat weeg je af aan de hand van de vier hierboven beschreven aspecten: de levensfase van het object, het schaalniveau van het object, de mate van detaillering en de mogelijkheden van het platform. Om je te helpen bij het maken van een afweging, vind je hieronder drie praktijkvoorbeelden.

Praktijkvoorbeelden bij de keuze voor het type materiaalpaspoort

• Stel je werkt met een BIM-model aan een nieuwbouwproject. Je zit nog in de ontwerpfase en je wilt zoveel mogelijk bouwmaterialen aan het einde van de levensduur 1-op-1 hergebruiken. Dan is een Madaster-materialenpaspoort een goede keuze. Je kunt in verschillende ontwerprondes verschillende versies van het materialenpaspoort maken. Zo kun je per ontwerpronde de circulariteitsscore verbeteren en speciale aandacht geven aan goede losmaakbaarheid.
• Gaat het om een bestaand gebouw in de sloopfase? Dan is waarschijnlijk een Excel-materialenpaspoort het meest geschikt. Daarin breng je de grootste en meest relevante materiaalstromen voor recycling en hergebruik in kaart.
• Ben je betrokken bij een GWW-werk in de uitvoeringsfase, dat daarna de onderhoudsfase ingaat? Dan kan zowel een Madaster- als Excel-paspoort geschikt zijn. In de onderhoudsfase is het handig als onderhoudsinformatie en losmaakbaarheidsinformatie goed toegankelijk zijn. Onderhoudsinformatie en losmaakbaarheidsinformatie zijn zowel in Madaster als in een Excel-materialenpaspoort goed toe te voegen. Via Madaster is de toegang tot het materialenpaspoort eenvoudig te regelen, in het geval van een Excel-materialenpaspoort moet je dit onderling goed afstemmen.

Een materialenpaspoort laten maken door Aveco de Bondt

Aveco de Bondt helpt bedrijven en overheden met het opstellen van materialenpaspoorten voor gebouwen, GWW-werken en gebieden. Wil je ook een materialenpaspoort laten maken? Of heb je vragen over het materialenpaspoort? Neem dan contact met ons op. We vertellen je graag welke informatie je nodig hebt en hoe we te werk gaan bij het maken van een materialenpaspoort.

Lees ook onze andere kennisblogs over materiaalpaspoorten

Dit is het derde blog uit de serie over materialenpaspoorten. In het eerste blog lees je de meest gestelde vragen over een materialenpaspoort. In het tweede blog lees je hoe je op basis van een stappenplan een materialenpaspoort maakt. In het laatste deel van deze serie duiken we - over twee weken - in de wereld van GWW- en infraprojecten. Hoe maak je bijvoorbeeld een materialenpaspoort voor een weg of een viaduct? En welke platforms zijn dan handig om te gebruiken?

Tekst: Emma Klamer (Aveco de Bondt)
Afbeelding: Shutterstock