Alleen door flexibiliteit een prominentere rol te geven, kan ons energiesysteem worden klaargemaakt voor de massale overstap naar zonne- en windenergie.

De innovaties die hiervoor nodig zijn, zoals de opslag van energie, komen echter niet tot ontwikkeling. Dit is wel nodig om de transitie naar een duurzame energievoorziening haalbaar te maken, anders treden over zo’n 15 jaar storingen op.

Dit blijkt uit het TNO-onderzoek ‘Naar een toekomstbestendig energiesysteem: flexibiliteit met waarde’, dat begin deze week aan het ministerie van Economische Zaken en aan de Duurzame Energie Koepel is aangeboden.

50% duurzame stroom in 2030

Toekomstscenario’s laten zien dat het Nederlandse energienet de komende 10 à 15 jaar sterk verandert. Naar verwachting komt in 2030 zo'n 50% van de in Nederland opgewekte stroom uit hernieuwbare bronnen, waaronder fluctuerende zoals wind en zon. Volgens TNO is het onwaarschijnlijk dat ons huidige energiesysteem in staat is om de betrouwbaarheid te blijven borgen bij een groeiend aandeel stroom uit zon en wind.

Het huidige energiesysteem is in Nederland ingericht op zekerheid: de productie van elektriciteit en gas wordt afgestemd op een voorspelde variatie in de energievraag. De groei van elektriciteitsproductie uit wind en zon vereist een systeem, dat ook is gericht op flexibiliteit om grote variaties in vraag en aanbod te kunnen opvangen.

Geleidelijke overgang naar nieuw systeem

Daarom dient de energiemarkt nu te veranderen om innovatieve bronnen van flexibiliteit tot ontwikkeling te laten komen. Dat zorgt voor een geleidelijke en zekere overgang naar een nieuw systeem.

Hierbij zijn praktijkexperimenten nodig om innovatieve ondernemers en de energieke samenleving de ruimte te bieden nieuwe oplossing te realiseren. Partijen die met praktijkexperimenten willen bijdragen aan de ontwikkeling van nuttige flexibiliteit in het energiesysteem, moeten daarvoor ruime gelegenheid krijgen. Bijvoorbeeld met opslag, met variabele tarieven voor netwerken of in wijken, die bewoners min of meer energieneutraal willen maken met warmtepompen, elektrisch vervoer, zonnepanelen, opslag en vraagsturing. Belangrijk is dat de overheid deze praktijkexperimenten mogelijk maakt en ervoor zorgt dat regelgeving en marktordening innovatieve producten en diensten de ruimte laten.