Wil de bouwkolom leren van projectervaringen? (Deel 2)

Wil de bouwkolom leren van projectervaringen? (Deel 2)

Onlangs zijn de monitoringresultaten van een vijftal nul-op-de-meter woningbouwprojecten en enkele super energiezuinige woningen gepubliceerd.* De vraag is wat de bouwkolom hiermee doet omdat veel gesignaleerde aandachtspunten al jaren bekend zijn. Geldt voor het lerend vermogen in de bouw het gezegde ‘Ze dronken een glas, ze deden een plas en alles bleef zoals het was’?

In deel I van ons artikel plaatsten wij een aantal kanttekeningen naar aanleiding van bovengenoemde monitoringsresultaten. Gelukkig laten de eerste resultaten zien dat de beloofde nul-op-de-meter ambities zijn waargemaakt en dat de bewoners (redelijk) tevreden zijn. Echter blijkt een behoorlijk percentage bewoners de woningen ’s zomers te warm te vinden. Ook vergen verschillende bouwkundige en installatietechnische componenten nog wel wat aandacht. Luchtdichtheid, geluidsoverlast en tocht ten gevolge van het ventilatiesysteem zijn kritische factoren voor het behalen van de beloofde energetische en comfortprestaties, zo constateren de onderzoekers.

Als we naar dit soort aandachtspunten kijken, vragen we ons ook af of de factor prijs (de extra investeringskosten moeten zich namelijk binnen een bepaald aantal jaren terugverdienen dankzij de fors lagere energierekening) niet een te zwaar stempel drukt op NOM-projecten. De gesignaleerde aandachtspunten zijn namelijk allemaal goed te voorkomen, mits in het ontwerp- en realisatietraject de juiste kennis is ingezet, de juiste systemen zijn gekozen en voldoende tijd beschikbaar is gesteld. De vraag komt naar voren of het ontwerp- en realisatietraject nog steeds bepaald wordt door het denken vanuit de vorige eeuw?

Leercurve versnellen

De in deel I van ons artikel en hierboven genoemde ‘gebreken’ gelden niet alleen voor de woningen die onderzocht zijn in het kader van het genoemde rapport. Bij verschillende projecten waar wij onderzoeken uitvoeren om de bouwkwaliteit vast te stellen, constateren wij hetzelfde. Jammer dus dat de partijen die betrokken zijn bij dergelijke trajecten niet beschikken over de juiste kennis (of deze in ieder geval niet inzetten vanwege de extra initiële kosten) om energetische woningverbetering of woningbouw op een goede manier uit te voeren. De kennis is gewoon beschikbaar en wordt op allerlei manieren aangeboden.

Hoe kunnen we de leercurve in de bouwkolom versnellen? De ervaring leert dat de meeste energetische en comfortgerelateerde fouten in de bouw niet bewust gemaakt worden, terwijl keuzes voor de uitvoering van het proces, zoals druk op de bouwkosten en eventuele bezuinigingen wel bewust gemaakt worden. Onvoldoende urgentiegevoel, het ontbreken van kennis en van samenwerking tussen de schakels uit de bouwkolom en niet te vergeten de druk op projecten (zowel financieel als qua tijd) zijn de belangrijkste oorzaken. De vele vakmensen die de bouwkolom nog telt, hebben gelukkig (nagenoeg) allemaal de drive om het werk zo goed mogelijk uit te voeren, omdat ze trots willen zijn op het eindproduct. We pleiten daarom voor de volgende aanpak om de leercurve te versnellen en te borgen.

  • Integrale toetsing of het totale concept (bouwkundig, bouwfysisch, installatietechnisch en mensgericht) voldoet aan de eisen van zowel het vakmanschap als de wensen en gebruikspsychologie van de bewoners.
  • Toetsing vooraf van het ontwerp en de detailtekeningen met een terugkoppeling aan de ontwerpers en werkvoorbereiders en benoemen van specifieke aandachtspunten bij uitvoering.
  • Bij toolbox-meetings altijd kort aandacht vragen voor de cruciale aandachtspunten en de bouwplaatsmedewerkers laten zien wat de gevolgen zijn van ‘steekjes laten vallen’.
  • Op kritieke momenten (zoals storten wapening, montage kozijnen, het sluiten van gevelelementen, het plaatsen van gevel- en dakelementen en/of het aanbrengen van isolatie) inspectie met daarna terugkoppeling van de ervaringen richting ontwerpers, werkvoorbereiders en uitvoerenden.
  • Eindinspectie met metingen (conform bijvoorbeeld het Opnameprotocol van ISSO) en terugkoppeling van ervaringen richting de betrokkenen.

Wiel niet steeds weer opnieuw uitvinden

Als dit traject bij enkele projecten is doorlopen, dan zit de kennis en de attitude verankerd in de organisatie, zo leert de ervaring. Wij roepen de hele bouwkolom op om kennis en vakmanschap op peil te brengen en te zorgen dat dit op de juiste manier in het bedrijf en in de hoofden van medewerkers zit, voordat we verder gaan met de energetische verbetering van woningen en de bouw van super energiezuinige of nul-op-de-meter woningen. Het wiel steeds weer opnieuw blijven uitvinden, dat wil toch niemand, zeker niet in een bouwkolom die aan de vooravond staat van veel (bijna) NOM nieuwbouw en woningverbetering?

Meer informatie:

1      BouwTransparant factsheet Kierdichting

2      BouwTransparant factsheet Ventilatie

3      Voorbeelden uit de bouw

Lees ook deel I uit deze tweedelige artikelreeks op Duurzaamgebouwd.nl.

Auteurs: Jaap Neeleman & Gert Harm ten Bolscher, beiden van DWA

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225
'Opname in NMD bevestigt toewijding aan duurzaamheid'

'Opname in NMD bevestigt toewijding aan duurzaamheid'

Categorie 1 producten van ABB zijn nu opgenomen in de Nationale Milieu Database (NMD). De nadruk in deze eerste fase ligt op bekende installatiedozen van ABB zoals ...

Lees verder

c21 c40 c225
'Kies vroegtijdig voor duurzaamheid'

'Kies vroegtijdig voor duurzaamheid'

Op de Klimaattop GO 2024 vindt een gezamenlijke zoektocht plaats. Naar nieuw beleid en ambities om klimaatdoelstellingen in te vullen en naar partijen die uit de ...

Lees verder

c21 c185 c225 c279
Circulariteit stimuleren in de bouw

Circulariteit stimuleren in de bouw

Door materialen en producten te registreren, krijgen ze een identiteit en wordt hun waarde inzichtelijk. Daarmee wordt het onder andere eenvoudiger om te voldoen ...

Lees verder

c21 c225 c265
Innovatie stimuleren voor Net Zero

Innovatie stimuleren voor Net Zero

Nul uitstoot vóór 2050: dát is de ambitie die Dura Vermeer voor ogen heeft en waar hard aan wordt gewerkt. Deze visie vraagt om actie, niet ...

Lees verder

c21 c225
“We verrassen onze opdrachtgevers altijd”

“We verrassen onze opdrachtgevers altijd”

Een groene gevel zorgt voor de integratie van een gebouw in een natuurlijke omgeving en voor een natuurlijke aanblik. Om dat te bereiken dient een architect wel ...

Lees verder

c21 c41 c225 c243
“Oplossingen voor verduurzamen binnen netcongestie zijn er al lang”

“Oplossingen voor verduurzamen binnen ...

Netcongestie: is dat een obstakel, of een kans? Dat laatste, als het aan Duurzaam Gebouwd ligt. We zoeken vooral naar oplossingen om de energietransitie nú ...

Lees verder

c21 c35 c162 c225
Ontdek de toekomst van duurzame innovaties 
mrt20

Ontdek de toekomst van duurzame innovaties 

Extern evenement Ontdek de toekomst van duurzame innovaties voor de gebouwde omgeving tijdens de CFP Innovatiedag! Kom op 20 maart langs bij CFP Green Buildings voor een inspirerende ...

Dit betreft een extern evenement uit het netwerk van Duurzaam Gebouwd

Lees verder

c21 c225 c237 c265
CO2-rapportage zorgt voor strategie, inzicht en actie

CO2-rapportage zorgt voor strategie, inzicht ...

Het inzichtelijk maken van CO2-uitstoot is complex, maar essentieel voor organisaties om te voldoen aan wet- en regelgeving én aan een duurzame toekomst ...

Lees verder

c21 c185 c225
Slimmer bouwen met minder materiaal

Slimmer bouwen met minder materiaal

Het rondetafelgesprek ‘Slimmer bouwen met minder materiaal’ richtte zich op het verminderen van materiaalgebruik en de integratie van duurzaamheid en ...

Lees verder

c21 c162 c225 c243
Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie
feb20

Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie

Netcongestie is een groeiend probleem in Nederland. Hoe zorgen we ervoor dat we in de maatschappelijke behoeften kunnen voorzien, zoals woningbouw en verduurzaming. ...

Lees verder

c21 c35 c162 c225
Banden versterken tijdens Green Buildings Regatta 
sep05

Banden versterken tijdens Green Buildings Regatta 

Extern evenement Dit belooft een bijzondere editie te worden: de 20e editie van de Green Buildings Regatta! Deze zeilrace is een mooie kans om de banden met klanten of collega’s ...

Dit betreft een extern evenement uit het netwerk van Duurzaam Gebouwd

Lees verder

c21 c185 c225
Versnelling naar volledige circulariteit

Versnelling naar volledige circulariteit

De bouwsector blijft sterk afhankelijk van primaire, niet-hernieuwbare materialen. Dat zorgty voor hoge materiaalgebonden emissies, zoals beschreven in Op weg naar ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up