Op 12 november 2013 tekenden twintig publieke en private partijen de 'Green Deal Circulair Inkopen'. Zij spraken af de circulaire economie aan te jagen door slim en duurzaam in te kopen. Drie gemeenten nemen nu het voortouw.

De gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Utrecht gaan, ondersteund door EcoChain, circulair inkopen. 
EcoChain heeft unieke LCA-software ontwikkeld waarmee zeer snel en betrouwbaar de milieuprestatie van producten en diensten wordt berekend. De gemeenten gaan hun toeleveranciers vragen een levenscyclusanalyse (LCA) van hun producten en/of diensten te maken. De drie gemeenten kunnen daardoor objectief de milieuprestatie van toeleveranciers met elkaar te vergelijken.

De praktijk was anders. Tot nu toe schreef de gemeente tot in detail voor waar een toeleverancier aan moest voldoen. Dit veroorzaakte veel administratieve druk. Nu kunnen de gemeentes beoordelen op basis van resultaat in plaats van controleren of regels zijn opgevolgd. Nadat de eerste LCA projecten zijn afgerond zal EcoChain samen met de drie gemeentes de opgedane kennis en ervaring verspreiden. Daarbij wordt nauw samengewerkt met PIANOo: Expertisecentrum Aanbesteden.

“De gemeente Rotterdam zoekt voortdurend naar inkoopcriteria die leveranciers uitdagen om het milieuprofiel van hun product zo veel mogelijk te verbeteren. Bovendien willen we ruimte laten voor innovaties in de productketen. Vaak is het lastig om die innovaties onderling te vergelijken en te waarderen tijdens een aanbesteding. Met leverancierspecifieke LCA’s kan dat wel. Nu kunnen we kiezen op basis van milieuprestaties van producten of diensten”

“Gemeente Amsterdam wil producenten die duurzamer produceren met behulp van LCA waarden gaan vergelijken en belonen.

Deze benadering houdt veel meer rekening met de werkelijkheid. Een voorbeeld. Wanneer de Gemeente Amsterdam duurzaam inkoopt, heeft het vaak ook secundaire materialen aan te bieden zoals straatstenen of betontegels. Deze materialen hebben wanneer ze vrijkomen geen milieukosten. Het hergebruiken of recyclen van de materialen levert in de LCA berekening milieuvoordeel op voor de producent die het afneemt. Dit kan dezelfde producent zijn als die de nieuwe producten levert, waardoor een korte grondstofcyclus ontstaat. In deze grondstofcyclus leveren oude materialen meer geld op en het voorkomt onnodig transport.”

Afbeelding Repurpose: het creëren van een circulaire productieketen
Bekijk de afbeelding op volledige grootte

“We geven als gemeente het goede voorbeeld door fors in te zetten op duurzaam inkopen” De gemeente richt zich hierbij op klimaat en circulariteit: “In 2030 wil Utrecht klimaatneutraal zijn en de gemeente zet zwaar in op de circulaire economie. Afval is in Utrecht een grondstof”. Gemeente Utrecht overweegt bij twee uitbestedingsprojecten de LCA-waarden van producten op te vragen.

De LCA-berekening neemt alle milieu-effecten en zelfs belangrijke sociale aspecten mee, waaronder klimaatverandering, grondstoffen, smog en toxiciteiten. Een totaal van zesentwintig milieufactoren worden tot één factor gewogen: de milieukosten. Het doel hiervan is om mensen de juiste prikkel te geven om milieukosten te reduceren. Een product dat onze maatschappij relatief lage milieukosten bezorgt krijgt deze verbetering terug in de vorm van gunningsvoordeel in aanbestedingen. In Nederland voeren meer dan vijf ondernemingen professionele levenscyclusanalyses uit. Onder druk van concurrentie zijn de LCA-kosten tegenwoordig flink gedaald, waardoor ook kleine bedrijven producten door kunnen rekenen.