Water uit mijnen verwarmt en koelt gebouwen

Water uit mijnen verwarmt en koelt gebouwen

In Zuidoost-Limburg liggen honderden kilometers aan mijngangen onder het aardoppervlak, die inmiddels met grondwater gevuld zijn. Het bedrijf Mijnwater haalt dat water naar boven, om gebouwen in Heerlen te verwarmen en te koelen.

In eerste instantie gold het water in de volgelopen mijngangen als warmte- en koudebron, maar inmiddels dient het als ondergrondse seizoensbuffer. In de zomer om het overschot aan warmte op te slaan, in de winter voor het teveel aan koude. En na de gebouwen van onder meer het Centraal Bureau voor de Statistiek, het pensioenfonds AGP en het complex Heerlerheide Centrum Gen Coel heeft de gemeente Heerlen begin vorig jaar jaar het nieuwbouwcomplex Maankwartier in Heerlen hierop aangesloten: 110 appartementen, kantoren en diverse winkels waaronder een Jumbo-supermarkt. In het totaal 50.000 m2 aan gebouwoppervlak.


Sinds 2016 is het nieuwbouwcomplex Maankwartier in Heerlen op het mijnwaterleidingnetwerk aangesloten.

8 miljoen m3 mijnwater

Projectmanager René Verhoeven van Mijnwater beschouwt al het water uit de mijngangen als een geothermische buffer. “De regio Parkstad is ondergronds bijna volledig verbonden door deze gangen: in het totaal gaat het om 8 miljoen m3 mijnwater in de voormalige mijngangen. Als je dit ziet als een grote batterij, dan kun je het vergelijken met 1,4 miljoen Tesla-auto’s onder de grond.” Het water komt uit de horizontale en verticale mijngangen, die tussen 100 en 700 meter diep liggen. Pompen brengen dit water omhoog. In Noord-Heerlen liggen twee warmtebronnen van 700 meter diep, met water van 28 graden. Bovengrondse warmtepompen in de gebouwen verhitten dit water naar 40 graden. De twee koudebronnen in Zuid-Heerlen zijn 250 meter diep en hebben water van 16 graden.

Als je dit mijnwater ziet als een grote batterij, dan kun je het vergelijken met 1,4 miljoen Tesla-auto’s onder de grond.'

René Verhoeven, Mijnwater

Thermische smart grid

In het begin werd de 5e bron gebruikt voor het injecteren van al het gebruikte warme en koude mijnwater. Het mijnwaterreservoir gold hierbij puur als geothermische bron. “In de periode 2012/2013 hebben we het systeem getransformeerd in een thermische smart grid, waarbij we het ondergrondse mijnwater als een seizoensbuffer voor verwarming en koeling gebruiken. Daarbij wordt warm mijnwater tijdens het verwarmen in de winter en voor- en najaar afgekoeld tot bruikbaar koud mijnwater en tijdens het koelen in de zomer en het voor- en najaar wordt het opgewarmd tot warm mijnwater. Hierdoor raakt het mijnwater niet meer uitgeput en kunnen veel meer gebouwen hiervan gebruikmaken.”

Gebouwen aangesloten op clusternetwerk

Het warme en koude water uit de mijngangen gaat via het mijnwaterleidingnetwerk naar de clusters (zie foto bovenaan), waarbij via ondergrondse uitwisselstations warmte en koude wordt uitgewisseld met het clusternetwerk. Hierop zijn alle gebouwen aangesloten. Via deze netwerken zijn de installaties van alle gebouwen met elkaar verbonden. “Bedrijven kunnen van elkaars warmte en koude reststroom profiteren”, legt Verhoeven uit. “Zo verwarmt de overtollige restwarmte van het datacenter van APG onder andere de multifunctionele accommodatie ‘A gene Bek’, dat bestaat uit een sporthal met speelvelden, een ontmoetingsruimte en vergader- en activiteitenlokalen. Als dat tekort schiet, dan hebben we het mijnwater als buffer.”

Water uit mijnen verwarmt en koelt gebouwenIn 2008 had Mijnwater met Heerlerheide Centrum Gen Coel de eerste mijnwaterenergiecentrale ter wereld.

Werken aan vraaggestuurd systeem

Inmiddels zijn negen gebouwcomplexen op deze thermische smart grid aangesloten. “Met mijnwater verwarmen en koelen we nu 175.000 m2 aan gebouwen. Als we heel Heerlen op mijnwater aansluiten, moeten we groeien naar 4 miljoen m2.” Uiteindelijk is het doel om heel Parkstad Limburg te bedienen. “We werken aan een zelflerende intelligente controller om ons vraaggestuurde systeem nog slimmer te maken. Op basis van weersvoorspellingen en de klantvraag wordt dan de warmte en de koude op de meest efficiënte wijze geproduceerd, gebufferd en geleverd.” Daarnaast worden alle mijnwaterbronnen uiteindelijk bidirectioneel: ze halen het water dan uit de mijngangen halen en injecteren het terug.

Dankzij de clusternetwerken kunnen bedrijven profiteren van elkaars warmte en koude reststroom. Het mijnwater dient als buffer.'

René Verhoeven, Mijnwater

Internationaal proefproject

Dit systeem geldt als Europa’s eerste geothermische smart grid. Ook andere landen hebben interesse in deze aanpak. “We hebben dit verhaal verteld in onder meer Schotland, Wales en Nordrhein-Westfalen”, laat Verhoeven weten. Daarnaast is Mijnwater partner in het Europese project STORM: Self-organizing Thermal Operational Resource Management. “Met 4 andere Europese bedrijven ontwikkelen we een uitgebreid besturingssysteem voor een innovatief, intelligent netwerk dat breed inzetbaar is op meerdere energiesystemen. Heerlen geldt hierbij als demosite.”

Parkstad energieneutraal in 2040

Deze duurzame energievoorziening helpt deze regio om haar doel te bereiken, dat in het Parkstad Limburg Energietransitie Ambitiedocument is vastgelegd: energieneutraal in 2040. “Net als andere regio’s zoeken ook wij naar manieren om dit in te vullen. In ons geval maken we gebruik van mijnwater. Het deel in Heerlen hebben we geactiveerd.” Het streven is om in 2018 in het totaal 200.000 m2 vloeroppervlakte van mijnwater te worden voorzien. Hiermee kan een reductie van 65% CO2-uitstoot bij deze aansluitingen bereikt worden.

Foto bovenaan: De plaatsing van een cluster, langs het spoor in Heerlen. (foto: Nose for Photography)

De uitgebreide versie van dit artikel verschijnt in Duurzaam Gebouwd Magazine #36, dat 14 februari is verschenen. Dit vakblad is ook te lezen via DuurzaamGebouwd.nl/Duurzaam-Gebouwd-Magazine.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c40 c148 c225 c243
<span>Clubs in actie voor verduurzaming voetbalaccommodatie </span>

Clubs in actie voor verduurzaming voetbalaccommodatie ...

Ruim 300 voetbalclubs kwamen in actie tijdens De Groene Clubweken, een initiatief van de KNVB en duurzaamheidspartner Alklima / Mitsubishi Electric. Met als doel ...

Lees verder

c21 c41 c120 c148 c225
Nieuw kantoor helpt groeiplannen in regio versnellen

Nieuw kantoor helpt groeiplannen in regio versnellen

In het zuiden van het land, op 10 minuten loopafstand van Eindhoven Centraal Station, betrok internationaal adviesbureau Turner & Townsend een nieuw kantoor. ...

Lees verder

c21 c148 c225
Kennisdelen over innovatieve binnenklimaatoplossingen

Kennisdelen over innovatieve binnenklimaatoplossingen

Een roadshow brengt specialisten bij elkaar, om kennis mee te delen en te sparren over innovatieve oplossingen voor binnen ventilatie. Op deze manier komen samenwerkingen ...

Lees verder

c21 c41 c148 c184 c225
<span>Hoger rendement en minder milieu-impact voor warmtepompen</span>

Hoger rendement en minder milieu-impact voor ...

Een hoger rendement op zowel tapwater als ruimteverwarming: deze eigenschappen blijken uit testen voor gecontroleerde kwaliteitsverklaringen voor de nieuwe lucht/water-warmtepompen ...

Lees verder

c21 c40 c148 c225 c243
Duurzaamheid gaat verder dan de energieprestatie

Duurzaamheid gaat verder dan de energieprestatie

Tijdens bouwprojecten ligt de focus nu vooral op het toepassen van een energiezuinig systeem. Liever ziet René Cas van R-Vent dat er naast die energieprestatie ...

Lees verder

c21 c26 c148 c185 c243
Integrale verduurzaming voor Langeveld Building

Integrale verduurzaming voor Langeveld Building

Een energiezuinig onderwijsgebouw dat tegelijk klimaatadaptief, circulair en groen is. Die uitvraag stelde de Erasmus Universiteit Rotterdam voor het nieuwste gebouw ...

Lees verder

c21 c125 c148 c225 c243
Warmte en stroom combineren voor een flexibeler energienet

Warmte en stroom combineren voor een flexibeler ...

In 2021, tijdens de ontwerpfase van de Regionale Energie Strategie (RES), stond het de bestuurders niet op hun netvlies. Tegenwoordig, bij de uitvoering van de ...

Lees verder

c21 c148 c225 c243 c263 c298
‘Dit is impact: gasverbruik van 8 miljard kuub naar 2’

‘Dit is impact: gasverbruik van 8 miljard ...

Om de uitstoot van schadelijke broeikasgassen fors te verminderen, is massa noodzakelijk. Niet alleen de mensen die in verduurzaming geloven moeten in beweging ...

Lees verder

c21 c148 c225 c263 c265
Deze luchtbehandelingskast brengt verduurzaming dichterbij

Deze luchtbehandelingskast brengt verduurzaming ...

Maandenlang moesten we toekijken hoe de energieprijzen stegen tot nieuwe en absurde hoogtes. Hoewel de prijzen op het moment van schrijven iets lijken te dalen, ...

Lees verder

c21 c148 c225 c263
Klimaatsystemen worden slimmer, zuiniger én stiller

Klimaatsystemen worden slimmer, zuiniger én ...

Stijgende energieprijzen, personeelstekorten, transportproblemen en een toenemende vraag. De markt voor airco’s en lucht-water warmtepompen is volop in beweging. ...

Lees verder

c21 c148 c225 c263
Elke zone in je woning verdient eigen ventilatie

Elke zone in je woning verdient eigen ventilatie

Ventilatie is niet een kwestie van één oplossing voor je hele woning. Je huis is een verzameling van verschillende ruimten, die elk hun eigen ventilatie ...

Lees verder

c21 c148 c225
Maak woningen gereed voor hybride warmtepomp

Maak woningen gereed voor hybride warmtepomp

Nog een kleine drie jaar en dan valt het doek voor nieuwe HR-ketels. Bij vervanging van die installatie dient de keuze te vallen op een duurzaam alternatief met ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up