De contouren voor de Floriade in 2022 worden zichtbaar. Het eerste vastgoed verrijst binnenkort op het Floriade-terrein in hartje Almere.
De terreininrichting komt daarmee goed op stoom. In een gezamenlijke ontwikkelcombinatie trekken Dura Vermeer en Amvest de stoute schoenen aan om te pionieren en de groene stad van de toekomst te maken. Voor Dura Vermeer is het niet de eerste keer dat het bedrijf met het bijltje hakt om van de Floriade een succes te maken. Dura Vermeer was betrokken bij de laatste drie Floriades en kent dus het klappen van de zweep.
“De A6 is verbreed, juridische en planologische kaders voor de Floriade-ontwikkeling zijn gereed en de civieltechnische werkzaamheden zijn in volle gang”, vertelt Marieke Mentink van Dura Vermeer. “Nu komt de terreininrichting, vergroening en vastgoedontwikkeling in het gebied in beeld, waar we samen met Amvest in een ontwikkelcombinatie aan werken.”
Greening
De focus op een groene leefomgeving sluit goed aan op de uitstraling en doelen van de tentoonstelling. ‘Greening’ is dan ook een van de vier uitgangspunten om de Floriade blijvend toekomstbestendig te maken, met als centrale thema ‘Growing Green Cities’. “De andere drie aandachtsgebieden zijn ‘Heathying’, ‘Feeding’ en ‘Energizing’”, voegt Maarten Janssen van Amvest toe.
“Om het Smart Thermal Grid effectief te maken, hebben we voldoende commercieel vastgoed nodig.”
“Overkoepelend hebben we samen met de gemeente de ambitie uitgesproken om alles dat we bouwen voor de Wereldtuinbouwtentoonstelling te hergebruiken in de woonwijk die na de Floriade ontstaat. Dat is ontzettend uitdagend, want het betekent dat we rekening moeten houden met veranderende functies en een grote mate van flexibiliteit moeten aanhouden. Een voorbeeld: vastgoed dat tijdens de Expo als restaurant dienst doet, krijgt na 2022 een woonfunctie.”
Circulaire woning als showcase
Dat gedachtegoed maakt circulair bouwen een absolute must. De gebouwen die op het terrein komen, hebben daarom een hoge mate van adaptief vermogen, zodat een verandering van vastgoedtypologie relatief eenvoudig is. “Dat betekent dat we goed kijken naar het type materiaal dat we toepassen en bijvoorbeeld indien mogelijk droge knopen gebruiken”, verduidelijkt Mentink. “Zo wordt het straks eenvoudiger om een functieverandering door te voeren.”
Een van de showcases in dit kader is de bouw van een zoveel mogelijk circulaire woning, die laat zien wat haalbaar is op circulariteitsgebied. “Het is een van de vele innovaties waar we trots op zijn”, duidt Janssen. “Het gebouw moet milieupositief zijn, door onder meer toepassing van biobased materialen. Hiermee is het oneindig te herhalen. Natuurlijk koppelen we hier een materialenpaspoort aan en inventariseren we nu welke prestatie-eisen we hieraan koppelen, zoals bijvoorbeeld de CPG (meetmethodiek voor circulariteitsprestatie gebouw, red.).”
Paviljoens
Het innoveren en pionieren vormt een centrale ambitie voor de complete gebiedsontwikkeling. We bekijken een kaart van het Expoplan, waar onder andere de ‘Green Embassies’ op te zien zijn. Dit zijn de internationale (landen)paviljoens. Centraal element in de Floriade is het arboretum: een uitgebreide bomen- en plantenbibliotheek, waarbij het groen op alfabet van de Latijnse plantennaam is geordend. Ook de straten en het geplande vastgoed zijn te zien.
“De uitdaging schuilt in de balans tussen innovaties met hoge ambitie en het opvoeren van realisatie-snelheid om strakke deadlines te halen”, geeft Mentink aan. “De tentoonstelling laat niet op zich wachten en we hebben een kort tijdsbestek om de omgeving groen, duurzaam, circulair én gezond te maken. Het spanningsveld is dan ook de ambitie om te vernieuwen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering.” Daarbij moet de businesscase sluiten.
“We zoeken dan ook naar evenwicht tussen iconische gebouwen, realisme en pragmatiek”, gaat Janssen verder. “We zijn als ontwikkelcombinatie verantwoordelijk voor prestatieafspraken ten behoeve van de Expo en in ruil daarvoor halen wij opbrengsten uit de vastgoedontwikkelingen van de uiteindelijke woonwijk. Dat maakt het vanzelfsprekend dat we steeds de balans zoeken.”
Routes voor warmtevoorziening
Die overweging is ook te proeven bij de besluitvorming voor de warmtevoorziening van de woningen, hotels en het andere vastgoed in de omgeving. Er zijn verschillende routes uit te stippelen om de gebouwen van warmte en koude te voorzien. “Eén daarvan is het opzetten van een Smart Thermal Grid”, vertelt Mentink. “Hiermee kunnen we zowel warmte als koude tussen verschillende gebouwen uitwisselen. Om het grid effectief te maken, hebben we voldoende commercieel vastgoed nodig. De uitdaging schuilt dan ook in het creëren van een businesscase die zowel vóór als na de Floriade sluit, want er treedt functieverandering op met bijbehorende aanpassingen.”
De groene stad van de toekomst wordt ondergebracht in de Floriade 2022.
Vast staat dat in dat geval niet al het vastgoed op het grid kan worden aangesloten. “Dat heeft onder andere te maken met de ligging van het commercieel vastgoed ten opzichte van het gros van de woningen”, aldus Janssen. “Zo kunnen woningen ver weg staan van het commerciële vastgoed, waardoor andere maatregelen effectiever zijn.
Binnen de all-electric route passen we opwekking van duurzame energie toe en kiezen we hoogstwaarschijnlijk voor grondgebonden water-water warmtepompen. Bij dit type pomp worden twee putten geboord en wordt relatief warm bodemwater door de warmtepomp opgewaardeerd voor de verwarming van de woning.”
Proeftuin zonder pilots
De verschillende mogelijkheden op verduurzamingsvlak zorgen voor een uitdagende dynamiek in het ontwikkelproces. “We zien het als proeftuin zonder pilots, maar met bewezen concepten die nog niet zijn doorgedrongen in het reguliere werkveld”, verduidelijkt Janssen.
“Succesfactor hierbij is de intrinsieke motivatie van alle betrokken partijen om dit gebied succesvol en bijzonder te maken. Hier valt de ontwikkeling van een groene, circulaire en gezonde wijk samen met een Wereldtuinbouwtentoonstelling en staan de internationale uitdagingen voor gezonde verstedelijking centraal. We laten hier een ontwikkeling zien die inspireert op meerdere facetten van duurzaamheid. De Floriade in 2022 is daar geen eindpunt van, maar een nieuw begin.”
Projectpartners
‘Growing Green Cities’, dat doe je niet alleen. Om die reden werkt gemeente Almere samen met de ontwikkelcombinatie Dura Vermeer en Amvest, om van de Floriade een groot succes te maken. Ook betrokken is Dura Vermeer Bouw Hengelo als bouwer en Dura Vermeer Infra voor mobiliteit en verkeersinfrastructuur.
Als adviseur is Witteveen+Bos aangesloten en architectenbureau Design Erick van Egeraat is onder andere verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig ontwerp. Verder werken diverse architecten, waaronder Paul de Ruiter, Rene van Zuik, Van Egeraat en Studio RAP aan de internationale paviljoens. Ook zijn partijen als ZUS, Klunder, MIX en Van Bergen Kolpa betrokken.
Tekst: Marvin van Kempen, Beeld: Design Erick van Egeraat