‘Minder milieubelasting dankzij dubbelduurzaam beton en kalkhennep’

timer5 min
‘Minder milieubelasting dankzij dubbelduurzaam beton en kalkhennep’

Als voornaamste voor de boerderij wilde Gombault dat de ‘ziel’ niet uit het gebouw verdween. Daarom zijn de bakstenen gevels en de gebintenconstructie intact gebleven. De rest heeft hij gestript. “Tot en met het slopen van de vloer. Deze bestond uit beton in 3 lagen met daaronder de oude vloer van klinkers. Uit oogpunt van CO2-reductie hebben we gekozen voor dubbelduurzaam beton en kalkhennep als CO2-negatief bouwmateriaal.”

Beton met minder CO2-uitstoot

Gombault kwam Boudewijn Piscaer van Sustcon tegen tijdens een bijeenkomst over biobased bouwen op de Bouwbeurs 2015 in Utrecht. “Bouwers met natuurlijke materialen als hout, stro en vlas zien beton als een noodzakelijk kwaad”, vertelt Piscaer, “bijvoorbeeld als fundering, vloer of kelder. Met Sustcon, dat staat voor sustainable concrete, zorg ik voor minder CO2-uitstoot. Ik kijk namelijk minder naar de samenstelling van het beton en richt me op zijn prestaties. De betonindustrie moet in mijn ogen namelijk van volume-denken naar denken in prestatie.”

 In de boerderij ligt dubbelduurzaam beton.

In samenwerking met betonmortelproducent Cementbouw was de vloer in Gombaults boerderij het derde pilotproject dat Sustcon heeft uitgevoerd. “En bij ieder project is de betonsamenstelling anders”, legt Piscaer uit. “Die is namelijk afhankelijk van de toepassing en de weersomstandigheden. Een stoeptegel bestaat uit een ander betonmengsel dan een brugligger over de snelweg.” Voor de boerderij heeft hij gezorgd voor beton met meer vliegas, meer kalksteenmeel, meer hoogovenslakken en minder Portland-cement. “Hierdoor is de bindtijd trager, maar we hebben de aannemer en constructeur kunnen overtuigen om ons dubbelduurzame beton toe te passen.”

Het beton kan ook gerecycled betongranulaat bevatten. “Dit hebben we bijvoorbeeld gedaan bij het strandpaviljoen Blijburg op IJburg, maar vooral om sociale argumenten”, laat Piscaer weten. “Gerecycled betongranulaat zorgt namelijk voor een minimale CO2-reductie, maar mensen vertellen graag dat hun vloer of hun fundering hieruit bestaat.”

Milieubelasting inzichtelijk maken en vermarkten

Sustcon is ontstaan uit een Europees project, waarin Piscaer heeft samengewerkt met onder meer het Nederlandse Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE). “Het doel hierbij was om de milieubelasting van beton te verminderen, dit te meten en te vermarkten”, legt Piscaer uit. “Dit heeft geresulteerd in het Pantheon Performance label, afgegeven door de Pantheon Performance Foundation, die wereldwijd de verduurzaming van bouwmaterialen nastreeft. Met dit label is de milieubelasting van het betonmengsel heel goed inzichtelijk te maken. Zo kunnen we meer op sustainable-duurzaamheid sturen, zonder de durable-duurzaamheid aan te tasten. Hier komt dan ook de naam dubbelduurzaam beton vandaan.” Volgens het NIBE in Bussum is Sustcon 44% milieuvriendelijker dan referentiebeton. Toegespitst op CO2-emissie is het 90% beter dan referentiebeton. De mortel is gewoon getrild, net als traditioneel beton.

We kunnen meer op sustainable-duurzaamheid sturen, zonder de durable-duurzaamheid aan te tasten. Hier komt de naam dubbelduurzaam beton vandaan.

Boudewijn Piscaer, Sustcon

Begin 2018 hebben we het Breukelen-mengsel aan een aantal tests onderworpen, om de na 3 jaar ontwikkelde mechanische en fysische eigenschappen te beschouwen”, laat Piscaer weten. “Hieruit bleek dat de druksterkte uitstekend aan de gevraagde ontwerpspecificaties voldoet, dat de benodigde sterktereserve conform Eurocode 2 ook duidelijk aanwezig is en dat de elasticiteitsmodulus zich gunstig heeft ontwikkeld voor deze toepassingsbereiken. Met andere woorden: we kunnen nog hogere milieubesparingen realiseren, als er maar vroegtijdig prestatieafspraken gemaakt kunnen worden tussen de aannemer, de betonmortelleverancier en de constructeur.”

Damp-open en vochtregulerend dankzij kalkhennep

Als isolatiemateriaal heeft Gombault de buitenmuren voorzien van kalkhennep. “Dit zorgt voor een damp-open warmte- en vochtregulerende isoltielaag.” Dit beaamt Rens Borgers van EcoBouwSalland, die voor dit materiaal en de bijbehorende kennis zorgde. “Kalkhennep geeft niet alleen een comfortabele leefomgeving, maar bespaart ook energie. Het materiaal neemt vocht en warmte op en staat ze ook weer af. Hierdoor blijft de luchtvochtigheid binnen op zo’n 55% en voelt een woning al comfortabel bij een temperatuur van 19 graden. Zo draagt het bij aan de energiebesparing.”

Kalkhennep geeft niet alleen een comfortabele leefomgeving, maar bespaart ook energie.

Rens Borgers, EcoBouwSalland

Om tot kalkhennep te komen, laat hij hydraatkalk met de boot uit de Ardennen komen. Daarnaast gebruikt hij het houtige gedeelte van de stengel van de industriële vezelhennepplant. Die groeit gewoon in Nederland. “Hennep groeit hard, dat is een groot voordeel. Tijdens de groei neemt de plant veel CO2 op.” Dankzij de toevoeging van water ontstaat dit product. “Dit gebeurt op de bouwplaats”, geeft Borgers aan. “Dit is dan ook het enige nadeel van dit product: het is erg arbeidsintensief. Daarom heeft Robert voor zijn boerderij de hulp van familieleden en vrienden ingeroepen. Uiteindelijk hebben we het hele gebouw in 8 dagen tot in het laatste hoekje geïsoleerd.”

 De binnenkant van de gevels van de boerderij beschikt over damp-open kalkhennepisolatie.

Meer inzicht krijgen in prestaties

Borgers werkt sinds 2011 met kalkhennep. “Ontwikkelingen die nu spelen zijn het toepassen van fabrieksmatig geproduceerde blokken, het spuiten en het mechanisch verdichten van de specie op locatie.  Met name particulieren benaderen ons om hun huis met kalkhennep te isoleren. Woningcorporaties willen meer waarden zien; wat de prestaties van dit materiaal zijn. Die data zijn er wel, met name in de buurlanden, maar er is nog weinig Nederlands onderzoek.” Overigens krijgt hij goede hulp van Gombault. “Robert is gek van data en maakt metingen om inzicht te krijgen in de prestaties van kalkhennep.”

Foto bovenaan: Pauline en Robert Gombault bikken stenen om in hun boerderij te hergebruiken.

Dit verhaal bestaat uit drie artikelen. 

In Duurzaam Gebouwd Magazine #40 komt een overzichtsverhaal.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c26 c120
De Brinck Haarlem: unieke opgave op uitdagende locatie

De Brinck Haarlem: unieke opgave op uitdagende ...

De transformatie van de voormalige Brinkmanpassage naar 100 appartementen is in vele opzichten een bijzonder project. In project ‘De Brinck’ komt veel ...

Lees verder

c21 c120 c225
Oude school verbouwd tot woningen

Oude school verbouwd tot woningen

De voormalige St. Franciscusschool in de Kootwijkstraat in Eindhoven heeft een nieuwe bestemming gekregen. Woonbedrijf verbouwde de vroegere jongensschool uit 1929 ...

Lees verder

c21 c26 c41 c120 c243
Woningen Dordrecht gerenoveerd met behoud van al het goede

Woningen Dordrecht gerenoveerd met behoud van ...

Maar liefst 172 woningen aan onder andere de Eemkerkstraat in Dordrecht krijgen een revitalisatie dankzij duurzame verbeterwerkzaamheden. De kwaliteit van de woningen ...

Lees verder

c120 c136 c223
Whitepaper: Kostenneutraal renoveren kan nu al met conceptmatig bouwen

Whitepaper: Kostenneutraal renoveren kan nu ...

De verduurzamingsvraag is enorm: 8 miljoen woningen krijgen de komende jaren een opknapbeurt om ze weer toekomstbestendig te maken. Waar het draagvlak voor verduurzaming ...
c21 c120 c225
Beter perspectief vastgoedsector richting 2025

Beter perspectief vastgoedsector richting 2025

De commercieel vastgoedsector kan na een periode van dalende vastgoedwaarden weer uitkijken naar een bescheiden waardegroei. Toch werken de effecten van de sterke ...

Lees verder

c21 c26 c41 c120 c185 c225
In drie dagen volledig houten casco achter metselmuren industrieel pand

In drie dagen volledig houten casco achter metselmuren ...

Een industrieel pand in Haarlem is op basis van CLT (Cross Laminated Timber) gerenoveerd en uitgebreid. Binnen drie dagen werd achter de karakteristieke metselwerken ...

Lees verder

c21 c26 c120
Kantoorgebouw weer toekomstbestendig dankzij transformatie

Kantoorgebouw weer toekomstbestendig dankzij ...

Het kantoorgebouw Glashaven, op het Wijnhaven-eiland in het centrum van Rotterdam, werd aangeschaft door Amvest. Het bestaande gebouw krijgt een transformatie tot ...

Lees verder

c21 c120 c225
<span>Woonvisie 2040 van Den Haag: optoppen en splitsen</span>

Woonvisie 2040 van Den Haag: optoppen en splitsen

De Woonvisie 2040 van gemeente Den Haag werd in samenspraak met woningzoekenden, woningcorporaties en betrokken partijen ontwikkeld. Hierin staan concrete maatregelen ...

Lees verder

c21 c40 c120 c225
100.000 woningen realiseren met optoppen

100.000 woningen realiseren met optoppen

Vijf provincies ontwikkelden, in samenwerking met Aedes, een handreiking om een versnelling van woningbouw te realiseren. Dat willen ze doen door het toevoegen ...

Lees verder

c21 c41 c120 c148 c225
Nieuw kantoor helpt groeiplannen in regio versnellen

Nieuw kantoor helpt groeiplannen in regio versnellen

In het zuiden van het land, op 10 minuten loopafstand van Eindhoven Centraal Station, betrok internationaal adviesbureau Turner & Townsend een nieuw kantoor. ...

Lees verder

c21 c40 c120 c185 c225
Circulair renoveren als nieuwe standaard

Circulair renoveren als nieuwe standaard

De circulair gerenoveerde innovatiebroedplaats The Hive in Rosmalen stond een middag lang in het teken van het hergebruik van grondstoffen, producten en zelfs installaties. ...

Lees verder

c21 c40 c120 c185 c225
Circulair renoveren en CO2-reduceren in e-zine

Circulair renoveren en CO2-reduceren in e-zine

Nu de nieuwbouwopgave op diverse plekken vertraging oploopt vanwege netcongestie en vertraagde afgifte van vergunningen, zijn de ogen gericht op renovatie. Terecht ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up