Warmte uit riool voor appartementen

Warmte uit riool voor appartementen

60 nieuwbouwappartementen aan het Hollandiaplein in de wijk Goes-West krijgen een systeem, waarbij warmtewisselaars in rioolbuizen restwarmte onttrekken aan afval- en regenwater. Deze warmte wordt benut voor de centrale verwarming en voor het warmtapwater. 

Projectmanagementbureau Marsaki gaat een systeem toepassen om uit het warme huishoudelijk afvalwater in het riool warmte terug te winnen. Deze warmte kan worden benut voor de verwarming van de appartementen en tapwater. Woningcorporatie RWS Goes is opdrachtgever voor de bouw van het appartementencomplex.

Deze vorm van riothermie is in Nederland op deze schaal nog niet eerder in de woningbouw toegepast. De technologie wordt wel al toegepast voor andere doeleinden, zoals verwarming van zwembaden. De Zeeuwse gemeente en RWS Goes staan vol achter het project. Dat is erg belangrijk, zegt Walter Koens. Hij is projectmanager en mede-eigenaar van Marsaki. “Eerdere initiatieven stuitten op juridische problemen. De rioolbuizen zijn eigendom van de gemeente en in principe heeft ze geen direct voordeel van het gebruik van de warmte. Goes loopt gelukkig voor op gebied van duurzaamheid en werkt graag mee.”

Zonde dat warmte verdwijnt

Ruim 80% van al het huishoudelijk afvalwater in Goes, dat bestaat uit riool-, douche- en afwaswater, is warm. Nu verdwijnt deze warmte nog via het riool. Vanuit milieuperspectief is dat zonde, vinden de partners.

In de rioolbuizen (zie bovenstaande foto, red), die LBN Betonproducten en KD International leveren, zitten een warmtewisselaar en zogeheten PE-buizen, waar glycol doorheen loopt. De glycol stroomt naar een centrale installatieruimte in het appartementencomplex. Daar wordt het water voor de ruimteverwarming en warm tapwater voorverwarmd met de restwarmte uit deze vloeistof. Vervolgens wordt het water met warmtepompen verder doorverwarmd tot 45 graden. Ieder appartement krijgt een boiler en een doorstroomtoestel om de temperatuur van het tapwater verder te verhogen.

Oneindige stroom restwarmte

De riothermiesysteem is bivalent. 70 tot 80% van de warmte komt uit de riothermie-installatie. Een gasgestookte cv-ketel vult tijdens de piekvraag het warmtetekort aan. Het voor- en najaar bieden de beste condities voor de werking van riothermie. “We creëren hiermee een zeer duurzaam systeem, dat gebruik maakt van een oneindige stroom aan restwarmte”, legt Koens uit. “Helaas hebben we voor een deel van de winter, als de warmtevraag in de appartementen hoog is, nog een gasgestookte cv-installatie nodig. Ons doel is om zonder fossiele energiebronnen te werken. We hebben daar al stappen voor gezet. Bij het volgende appartementencomplex dat we in ontwikkeling hebben, gaat dit ook lukken.” 

We hoeven geen tientallen meters diep de bodem in te gaan en kunnen de installaties aan het einde van de exploitatie weer verwijderen."

Walter Koens, Marsaki

Gedurende de zomer kan het systeem de appartementen weer koelen. Willen woningcorporaties hun appartementen ook in de toekomst aantrekkelijk houden, dan zullen mogelijkheden tot koeling waarschijnlijk essentieel zijn, verwacht Koens. “Moderne woningen zijn zeer goed geïsoleerd, waardoor ze warmte zeer lang vast houden. Koeling is noodzakelijk om voldoende comfort te bieden.”

In het voorjaar kan de wisselaar in het riool koeling leveren tot een temperatuur van 17 graden. Als het rioolwater in de zomer warmer wordt, gaat de koeling via de warmtepomp.

Het koelproces in de zomer gaat wel gepaard met een hoog stroomverbruik. Hij denkt daarom aan een groot aantal zonnepanelen op het dak van het appartementencomplex om het elektraverbruik te compenseren.

Geen litteken  

“Een ander pluspunt is dat je geen litteken diep in de aarde hoeft te maken, zoals bij benutting van aardwarmte. Voor de technieken die we hier gebruiken hoeven we geen tientallen meters diep de bodem in te gaan en kunnen we de installaties aan het einde van de exploitatie weer verwijderen.”

Een doel van dit project is dat bewoners stabielere energielasten krijgen en om het gebruik van fossiele energiebronnen te minimaliseren. Marsaki houdt zich ook bezig met het kostenplaatje op de langere termijn. “Hoe hoog is de aanvangsinvestering, maar vooral hoe presteert de installatie tijdens de exploitatie? Toepassing van riothermie bespaart per complex op jaarbasis ook 2.000 kilo CO2”, aldus Koens.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c134 c160 c225 c278 c299
Dit is de waarde van gezonde gebiedsontwikkelingen

Dit is de waarde van gezonde gebiedsontwikkelingen

Om natuurinclusieve en gezonde gebieden en gebouwen werkelijkheid te maken, is het essentieel om inzicht te krijgen in de waarde van dergelijke gebieden. Waar de ...

Lees verder

c21 c26 c41 c160 c185 c260
10R-model voor integraal ontwerp faculteit

10R-model voor integraal ontwerp faculteit

Voor de renovatie van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht werd een integraal ontwerp ontwikkeld volgens de 10 R’en van circulair bouwen. ...

Lees verder

c21 c26 c160 c243
Startbouwimpuls voor betaalbare en gezonde woningen

Startbouwimpuls voor betaalbare en gezonde woningen

Het startschot klonk voor de bouw van 264 betaalbare en gezonde woningen aan het Berlijnplein in Leidsche Rijn Centrum. BLOEI 030 bestaat uit 156 sociale huurwoningen ...

Lees verder

c21 c160 c225
De mens wil zich met de natuur omringen

De mens wil zich met de natuur omringen

Het belang en de impact van gezonde gebouwen op je medewerkers kwam naar voren tijdens Duurzaam Gebouwd Op Locatie: Gezonde Gebouwen. Diverse experts betraden het ...

Lees verder

c21 c40 c160 c225
Sandra Gritti: zo heb je invloed op je werkomgeving

Sandra Gritti: zo heb je invloed op je werkomgeving

De vierde spreker voor het programma van Duurzaam Gebouwd Op Locatie: Gezonde Gebouwen is bekend: Sandra Gritti van Leesman Futures. Op 17 april hoor je experts ...

Lees verder

c21 c40 c160 c225 c293
Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving

Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving

De Science-publicatie ‘Mandating indoor air quality for public buildings’ is een feit. In de bijdrage doen experts een oproep om de kwaliteit van binnenlucht ...

Lees verder

c21 c41 c160 c225
Gezonde Gebouwen centraal in Van Nelle Fabriek

Gezonde Gebouwen centraal in Van Nelle Fabriek

Op woensdag 17 april vindt de Duurzaam Gebouwd op Locatie met het thema 'Gezonde Gebouwen' plaats in de historische Van Nelle Fabriek in Rotterdam. Deze fabriek ...

Lees verder

c21 c40 c160 c225 c293
Primeur: woningen Newtonpark krijgen eerste gezondheidskeurmerk

Primeur: woningen Newtonpark krijgen eerste ...

De middenhuurwoningen van Newtonpark in Enschede, ontwikkeld en gerealiseerd door Trebbe, worden aantoonbaar gezond gebouwd. Als eerste in Nederland kregen ze het ...

Lees verder

c21 c160 c225 c237 c265
Green Building Cards geven inzicht in duurzaamheidskenmerken

Green Building Cards geven inzicht in duurzaamheidskenmerken

De introductie van Green Buildings Cards door Tarkett is een feit. Dit zijn kaarten die inzicht bieden in de duurzaamheidskenmerken van producten. Met de informatie ...

Lees verder

c21 c41 c160 c225 c260 c293
Opmars noodzakelijk van gezonde materialen

Opmars noodzakelijk van gezonde materialen

Toxiciteit is een thema dat aandacht wint, onder meer vanwege circulair bouwen, maar nog onvoldoende onderdeel uitmaakt van beslissingstrajecten in de bouw. We ...

Lees verder

c21 c160 c185 c190 c225
‘Holistische aanpak gezondheid kan niet zonder aanpak VOS-emissies’

‘Holistische aanpak gezondheid kan niet ...

Het thema gezondheid lijkt overal aan aandacht te winnen: steeds meer mensen richten zich op gezondere voeding, willen een aangename en gezonde werkplek en stellen ...

Lees verder

c21 c41 c160 c225
Gezonde Gebouwen: ‘Geen loze claims, maar objectieve certificering’

Gezonde Gebouwen: ‘Geen loze claims, maar ...

Als je het Han Vrijmoed vraagt, moet gezondheid als thema een veel belangrijkere vertegenwoordiging krijgen in duurzaamheidsdiscussies. Met Gezonde Woning Keur ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up