Een voormalig kantoorpand op de hoek van de Wirdumerdijk en het Zaailand in Leeuwarden is het afgelopen jaar ingrijpend verbouwd. Gevels en binnenwanden zijn verwijderd waarna het betoncasco kon worden hergebruikt voor woon- en winkelruimte, naar een ontwerp van Jo Coenen & Co architects.

Op de begane grond en eerste verdieping zijn commerciële ruimten gecreëerd, op de tweede verdieping bevinden zich de parkeerplaatsen voor de daarboven gelegen vijf verdiepingen met in totaal negen appartementen en drie penthouses.
Hergebruik bestaande constructie
De stapeling van drie nieuwe functies vroeg om een aanpassing van de verticale stijgpunten welke in eerste instantie zeer ingrijpend leek voor het constructieve draagsysteem. Om het plan toch haalbaar te maken is op aangeven van IMd het hergebruik van de bestaande constructie het uitgangspunt geworden voor het bouwkundig ontwerp.

Hierbij is optimaal gebruik gemaakt van het aanwezige draagvermogen van het betonskelet uit 1969 en is de levensduur van de hoofddraagconstructie substantieel verlengd. Bij deze transformatie is bewezen dat de inbreng van een goed constructief ontwerp onontbeerlijk is.

Constructieve ingreep
Zo is er gezocht naar een type lift voor de appartementen waarvan de put precies naast een bestaande funderingspoer gemaakt kon worden. Hierdoor werd het nodig om de woningplattegronden aan  te passen, echter was de constructieve ingreep aan de fundering sterk vereenvoudigd, met een flinke kostenbesparing tot gevolg.

Ook de roltrap voor de ontsluiting van de winkels op de eerste verdieping is zo gepositioneerd dat de bestaande funderingspoeren intact gelaten konden worden. Met enige creativiteit bleek deze roltrap ook op de nieuwe positie vanuit commercieel oogpunt goed inpasbaar.

Geluidscomfort
De bestaande vloeren zijn 140mm dik en worden ondersteund door betonbalken. De appartementenvloeren zijn voorzien van een lichte zwevende vloer en een plafond. Hierdoor was het niet nodig de dunne vloeren en balken te versterken.

Uiteraard zal het geluidscomfort niet vergelijkbaar zijn met nieuwbouw waarbij in appartementen doorgaans met veel massa wordt gebouwd. Kijkend naar de capaciteit van de bestaande constructie is het  zeer rationeel geweest om met minder comfort genoegen te nemen, dit is zelfs bepalend geweest voor de haalbaarheid van het project.

Versterking bestaande wanden
De stabiliteit van het gebouw werd in de bestaande situatie voorzien door een grote kern en een kleine kern. Beide kernen bleken voor een substantieel deel niet inpasbaar in het nieuwe bouwkundig ontwerp. Door het versterken van delen van de bestaande wanden en elders het vervangen van wanden door portalen, is de bestaande  fundering onder deze kernen toch zo goed mogelijk benut.

Daarnaast zijn er op andere posities stabiliteitselementen in de vorm van stalen windverbanden toegevoegd. Vanwege de stapeling van functies konden deze elementen niet altijd boven elkaar worden geplaatst. De betonvloeren werken als schijf en zijn daardoor in staat om de stabiliteitskrachten om te leiden.

Een voordeel van het verspringen van de stabiliteitselementen is dat de verticale krachten op de fundering gespreid worden over meerdere poeren, waarmee de beschikbare funderingscapaciteit optimaal is benut.

Facts & Figures
Opdrachtgever:     VOF Elbava
Architect:               Jo Coenen & Co architects
Constructeur:        IMd Raadgevende Ingenieurs
Aannemer:            Dijkstra Draisma
Foto's:                   Dijkstra Draisma

Tekst: Ir. Michiel Niens, IMd Raadgevende Ingenieurs

Foto's
Foto 1: Situatie zomer 2011.
Foto 2: Benutting van bestaande draagcapaciteit: Het terras weegt minder dan de weggenomen zware gevel.
Foto 3: Stalen kruisverbanden voegen stabiliteit toe aan het gebouw.