Omdat de permanente huisvesting van zorginstelling Hilverzorg wegens veranderende normen moet worden verbouwd, is HVDN architecten gevraagd om een herbruikbaar, tijdelijk onderkomen voor de cliënten te ontwerpen. WZG Heydeborg is vorige week in gebruik genomen.

Het nieuwe gebouw is geheel toegerust op de zorg aan mensen met een niet aangeboren hersenletsel en mensen met psychogeriatrische problematiek. De ontwerpers van HVDN hebben zich zo goed mogelijk proberen voor te stellen hoe deze doelgroep zijn leefomgeving ervaart. Vanuit deze perceptie zijn ze gaan ontwerpen waardoor er een karaktervol gebouw is ontstaan met een goed leesbaar interieur.

Natuurlijke ventilatie
Het gebouw is om twee binnentuinen gevouwen zodat de landschappelijke kwaliteit van de locatie goed wordt benut. Omdat de snelweg A5 in de omgeving ligt, moest een deel van de gevel geluidswerend zijn. Ook mochten voor de veiligheid van de cliënten de ramen niet open kunnen maar was natuurlijke ventilatie van de kamers wél gewenst.

Dit heeft geleid tot het ontwerp van bijzondere kaders rondom het raam. Deze dienen als geluidswering en zijn aan de onderzijde geperforeerd. Achter het brede deel van het kader zit een luik dat vanaf binnen geopend kan worden. Via een omweg komt er zo verse lucht binnen. De kaders die deels uit praktische overwegingen zijn voortgekomen, zorgen samen het gepotdekselde hout ook voor de door ons gewenste plasticiteit in de gevel.

Interieur
Heydeborg biedt plaats aan 76 mensen. Allemaal hebben ze problemen met ruimtelijke waarnemingen. Met dit als uitgangspunt, heeft HVDN alle ruimtes goed leesbaar gemaakt. Zo zijn er ter oriëntatie in de badkamer daar waar de wastafel, het toilet en de douche zich bevinden, donker gekleurde vlakken op de wand aangebracht.

Een smalle band in dezelfde kleur werkt als leidraad om van het ene oriëntatiepunt naar het andere te komen. Van het lichtknopje in de badkamer tot het stopcontact in de hal; alles heeft zo een duidelijke en weloverwogen plek gekregen.

Maaiveld
Ongeveer de helft van de bewoners is psychogeriatrische patiënt. Omdat het voor deze groep erg belangrijk is contact met het maaiveld te hebben, zijn hun woonruimtes op de begane grond geplaatst. In de directe omgeving van een dementerende bewoner kan sprake zijn van te veel prikkels of juist te weinig.

Daarom hebben we de gangen niet als een gang ontworpen, maar als collectieve ruimte ingericht. Centraal in deze ruimte staan presentatiekasten waarin spullen getoond worden die kunnen werken als prikkel. Aan het einde van de gang is een staarplek gecreëerd. Door deze invulling is de gang een stimulerende collectieve ruimte geworden.

Mensen met niet aangeboren hersenletsel wonen op de verdieping. Zij zijn zelfstandiger dan dementerenden en hebben meer behoeft aan privacy. Daarom zijn de kamers op de verdieping groter en de gangen wat smaller. Aan het einde gangen zijn ook hier staarplekken gecreëerd.

Verplaatsbaar
De gehele ontwikkeling van het gebouw heeft minder dan een jaar geduurd en springt daarmee snel in op de dringende behoefte aan zorgfaciliteiten. Over vijf jaar wordt het verpleeghuis van ca. 5200 m² gedemonteerd en elders in het land ingezet voor opnieuw zorg, wonen of een andere doeleinde.

De verplaatsbaarheid maakt het gebouw duurzaam én zorgt voor een grotere investeringsruimte en dus grotere kwaliteit dan wanneer het gebouw maar voor een korte periode in gebruik zou zijn. Tegelijkertijd maakt de modulaire opbouw het mogelijk om snel te reageren op demografische ontwikkelingen zonder dat dit ten koste gaat van wooncomfort en uitstraling van een gebouw. Dit verpleeghuis is daarmee niet alleen duurzaam in ecologische zin, maar ook in maatschappelijke zin.

Projectinformatie
Adres: Soestdijkerstraatweg Hilversum
Ontwerpteam: Albert Herder, Arie van der Neut, Jurrian Knijtijzer, Tom Jonker
Pojectteam: Jurrian Knijtijzer, Tom Jonker, Jolijn Valk, Niclas Taboritzki
Opdrachtgever: De Alliantie
Aannemer: Ursem bouwgroep, Wognum
Gebruiker: Hilverzorg
Ontwerp-oplevering: 2009-2010