Woningbouw, transformatie, energiebesparing en subsidiëring. Als directeur Bouwen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zet Meindert Smallenbroek zich onder andere in om deze onderwerpen aan te jagen. Duurzaam Gebouwd gaat een week met hem op pad, laat zien wat hij zoal doet en hoe een doorsnee werkweek er voor hem uitziet.

We bellen Smallenbroek vlak na de lancering van het nieuwe energielabel. “Mooi om het nieuwe jaar te starten met een cadeautje van de overheid.” Hij heeft het over de vijf miljoen gratis energielabels die naar particuliere huiseigenaren worden toegezonden. De voorlopige labels kunnen geactualiseerd worden en duiden aan wat een eigenaar moet doen om de woning zuiniger te maken.

“We gaan vijf miljoen brieven versturen”, vertelt Smallenbroek over de grootse operatie. “Dat is bijzonder, want de overheid stuurt niet zo vaak massaal brieven. Naast deze zending hebben we een energielabel-tool gelanceerd, die op nieuwjaarsdag live is gegaan.” Wanneer je als huiseigenaar een voorlopig label ontvangt, kun je met de tool doorgeven welke maatregelen er getroffen zijn, zoals het verbeteren van de isolatie en het plaatsen van zonnepanelen. Na het doorgeven van actuele gegevens kan het voorlopige label worden omgezet naar een definitief label.

Spannend moment

De campagnebrieven versturen en de ontwikkeling van de internettool heeft veel inzet vereist. “Voor ons een ongelofelijk spannend moment, want veel mensen hebben hier hun medewerking aan verleend, zoals de Rijkdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Ik ben dan ook blij dat de lancering een succes is.”

Net zo belangrijk is de ondersteuning, in de vorm van een telefonische helpdesk en social media zoals Twitter. “Afgelopen weekend tweette ik over de helpdesk, om zo mensen met vragen over het energielabel op weg te helpen. Ik ben ervan overtuigd dat we op alle mogelijke manieren voorbereid zijn op vragen en ondersteuningswensen.”

Drive

Naast het label staat er een werkbezoek aan een duurzame kinderopvanginstelling in Nieuw-Vennep in de agenda van Smallenbroek. Hij werd een tijd geleden uitgenodigd om op ezoek te komen bij deze multifunctionele accommodatie (MFA) ‘De Boshoeve’. Onderdelen zijn een duurzaam kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang en natuurwerkplaats met ondersteunende kantoorfuncties. Kinderen met een handicap hebben medische begeleiding dichtbij, mocht het nodig zijn.

“Ik werd gevraagd tijdens de PEP-meeting (Partner Expert Partner-meeting) van Duurzaam Gebouwd eind oktober 2014. De bijeenkomst vond plaats in hotel Oud Londen in Zeist, waar een kleine honderd partners en experts van Duurzaam Gebouwd aanwezig waren. Ik werd daar aangesproken door een van de partners, met de vraag of ik het interessant zou vinden om een bezoek te brengen aan een integraal verduurzaamde kinderopvanginstelling.”

Tijdens zijn bezoek aan de MFA sprak hij met opdrachtgever Eva Toele, de architect en ontwikkelaar Boshoeve ontwikkeling CV, een samenwerking tussen projectontwikkelaar Timpaan, Ad Wijnhout van de AW Groep en Joost Valk van Vital PlaceS. “MFA de Boshoeve is hun eerste pilotproject. Valk, Wijnhout en Timpaan hebben de totale investering op zich genomen, zodat het initiatief door kon gaan. Het gebouw is energieleverend, lucht- en waterzuiverend en is zoveel mogelijk Cradle to Cradle.”

Mooie oplossingen voor een mooi gebouw, vindt Smallenbroek. “Erg leuk om met het volledige projectteam aan tafel te gaan en achter het gedachtegoed te komen voor deze accommodatie. De school is geschikt voor veel meer dan alleen kinderopvang, lokale ondernemers kunnen hier de activiteiten van het verblijf versterken. Ik proef de drive bij Eva en ik hoop dat dit andere opdrachtgevers inspireert om met dezelfde overtuiging in te zetten op verduurzaming van scholen.”

Tijdens het werkbezoek aan de nul-op-de-meter woningen verstuurt Smallenbroek een tweet

Nieuw jasje

De inspiratie stopt hier niet. Later staat een werkbezoek in Soesterberg op het programma, aan nul-op-de-meterwoningen van Portaal en BAM, gebouwd in het kader van initiatief de Stroomversnelling. In een rijtje van gedateerde jaren 60-woningen vallen de gerenoveerde woningen goed op. “Ze kregen binnen een strak tijdschema een heel nieuw jasje”, weet Smallenbroek. Bij aankomst noemt hij enkele maatregelen die hem opvallen. “PV-panelen op het dak en een prefab kap over het huis. Mooie in het oog springende kozijnen en vensterbanken.”

In een van de gerealiseerde proefwoningen vindt een presentatie plaats over het traject. Jan Willem van de Groep, Platform31 Energiesprong en expert bij Duurzaam Gebouwd, Leen van Dijke, Lid Kernteam Stroomversnelling en Bert Keijts, bestuursvoorzitter Portaal zijn onder andere van de partij om over hun ervaringen te vertellen. Zij verzekeren de aanwezigen dat woningcorporaties een heel andere rol krijgen in het proces en dat de tijd is aangebroken om écht grote stappen te maken in de verduurzaming. “We leveren niet meer op, maar leveren een product af”, weten de Stroomversnellers. Na de presentaties worden genodigden rondgeleid door de woning en door de buurt, om de andere renovaties in de omgeving te bekijken. “De opschaling van Stroomversnelling komt op gang”, vertelt Smallenbroek terwijl hij door de wijken met de stoet meeloopt. “Ook aan de achterkant van de woningen is het verschil tussen oud en nieuw goed te zien”, tweet Smallenbroek en stuurt een foto mee vanuit de achtertuin.

Meters maken

Hij blikt terug naar een afspraak die hij eerder in de week had, om aardbevingen in Groningen te bespreken. “Een gevoelig onderwerp”, stemt Smallenbroek in, “waarbij het de kunst is om het minder gevoelig te maken. We bekijken op dit moment de mogelijkheden om woningen in Groningen te herstellen, te versterken en te verduurzamen.” Afwachten is uitgesloten en initiatieven die op grote schaal vliegensvlug verduurzamen zijn kansrijk. “De Stroomversnelling is zo’n initiatief, waarmee we in een kort tijdsbestek invulling geven aan de drie doelen die ik eerder noemde.

Op andere plekken in Nederland is al aangetoond dat deze innovatiemethode in rap tempo kan verduurzamen. De opgave verschilt in het opzicht van de aardbevingen, die heb je op andere plekken in Nederland namelijk niet.” Uiteindelijk gaat het erom om snel meters te maken. “Bij bouw is snelheid altijd al van belang, maar in dit geval heeft het een bijzondere weging. Als je de snelheid wilt halen die we beogen, dan kun je eigenlijk niet anders dan dit op een industriële manier op te zetten. Hoe dan ook, het belangrijkste is dat we ons realiseren dat we nu moeten acteren.”

Smallenbroek spreekt op ESCo-congres

Tijdens het nationale ESCo-congres op 31 maart aanstaande spreekt Smallenbroek over 'Energiebesparingsbeleid gebouwde omgeving de komende jaren'. Smallenbroek gaat onder andere in op de vraag '"Welke afspraken uit het Energieakkoord zijn al uitgevoerd en wat zijn de eerste resultaten?". Meer informatie over het ESCo-congres leest u op de officiële website.