De Nederlandse overheid kan veel meer fiscale prikkels invoeren om ‘groene’ economische groei te stimuleren en daarmee beleidsdoelstellingen op het gebied van economie, innovatie, de arbeidsmarkt en duurzaamheid realiseren. In vergelijking met andere landen in de wereld is Nederland met name actief met fiscale maatregelen als het gaat om het stimuleren van energie-efficiency, bijvoorbeeld in de gebouwde omgeving op het gebied van groene gebouwen. Op andere terreinen, zoals CO₂-reductie en het stimuleren van onderzoek & ontwikkeling, loopt Nederland op fiscaal gebied duidelijk achter.

Dit blijkt uit internationaal onderzoek van KPMG naar de fiscale stimuleringsmaatregelen die overheden nemen om in te spelen op de dreigende tekorten aan energie, water en grondstoffen en om economische groei te stimuleren. Het onderzoek dat vandaag in Sjanghai wordt gepresenteerd op een internationale belastingconferentie geeft een beeld van de fiscale regimes die overheden in ruim twintig verschillende landen hanteren. Hierbij is zowel gekeken naar fiscale prikkels die goed gedrag belonen als naar sancties die milieubelastende activiteiten zwaarder belasten.

De Verenigde Staten loopt wereldwijd voorop als het gaat om inzetten van fiscaliteit om groene groei te stimuleren. “Het land bezet de eerste plaats met name vanwege de belastingvoordelen die de bedrijven kunnen krijgen bij een efficiënt gebruik en hergebruik van energie en het opwekken van duurzame energie”, constateert Barend van Bergen, partner bij KPMG Advisory.

Van Bergen: “Als alleen gekeken wordt naar de boetes die landen opleggen om een duurzaam gedrag af te dwingen, dan zakt de Verenigde Staten naar een veertiende plaats, een teken dat het land vooral de wortel hanteert en veel minder de stok. Japan bezet een tweede plaats op de ranglijst. Het land legt vaker boetes op om energie-intensief en vervuilend gedrag te ontmoedigen. Het is ook niet verwonderlijk dat Japan de ranglijst aanvoert als het gaat om fiscale maatregelen die het gebruik en de productie van energiezuinige auto’s moeten stimuleren. Verder gooien China, Zuid-Korea, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk hoge ogen in het onderzoek."

Informeren
Uit het onderzoek blijkt dat de onderzochte landen meer dan tweehonderd fiscale prikkels en sancties hanteren, gericht op het stimuleren van groene economische groei. Ongeveer dertig van deze maatregelen zijn sinds begin 2011 geïntroduceerd. Van Bergen: “Een groot aantal ondernemingen blijkt zich echter niet bewust van het fiscale landschap dat de afgelopen jaren is ontstaan en is dan ook nauwelijks op de hoogte van fiscale stimuleringsmaatregelen waarop zij een beroep kunnen doen. Dat is een gemiste kans. Niet alleen kunnen bedrijven zelf gebruik maken van de diverse fiscale stimuleringsmaatregelen. Het is nog veel interessanter wanneer bedrijven hun afnemers gaan adviseren over het gebruik van fiscale prikkels die verbonden zijn aan hun producten en diensten."

Van Bergen vervolgt: "Bedrijven adviseren hun klanten nu al vaak op financieel gebied of helpen hun afnemers bij de financiering. Zo schermen ze bijvoorbeeld met de lage kosten van hun product gedurende de levenscyclus. Het aantal bedrijven dat in staat is de klant op wereldwijde basis te adviseren over het toepassen van groene fiscale stimuleringsmaatregelen is echter op één hand te tellen. Dit kan en moet veranderen. Temeer gezien het feit dat de belastingdruk in de toekomst verder zal verschuiven van kapitaal en arbeid naar grondstoffen en milieu.”