De grote omslag: crisis wordt visie

De grote omslag: crisis wordt visie

De crisis lijkt bijna voorbij, de vastgoedmarkt trekt langzaam weer aan. De economie kruipt uit het dal en er klinken hoopvolle geluiden. Voor het ruimtelijk vakgebied en de bouw komen de gouden tijden alleen niet meer terug. Een nieuwe werkelijkheid dient zich aan: een werkelijkheid waarin burgers, overheid, marktpartijen en organisaties elkaar aanvullen in een levende stad.

Dat biedt een nieuw perspectief voor onze vakwereld, maar wel één waarin alles anders is dan we als planners, ontwerpers en bouwers gewend zijn. De aanbodgerichte markt wordt een vraagmarkt, eindgebruikers veranderen in opdrachtgevers. We hebben behoefte aan wetten en regels die niet beperken maar ruimte bieden. Er zijn nieuwe samenwerkingsverbanden, verdienmodellen en slimme oplossingen nodig.

Ontwikkelenergie

De opmaat naar deze ‘grote omslag’ is overal om ons heen waar te nemen in de vorm van leegstaande kantoren en stilgevallen ontwikkellocaties. Maar er gebeurt niet niks; er komt een beweging op gang met een heel ander karakter dan dat van de programmatische bouwlocaties van voor de crisis. Er lijkt een kanteling zichtbaar van top-down planning naar bottom-up initiatieven. We moeten nu definitief af van het idee van een maakbare samenleving, aangestuurd door een alwetende overheid. Burgers zijn mondiger en beter geïnformeerd dan ooit. Daar zit de ontwikkelenergie. Een stedelijk systeem kan echter niet alleen op basis van een verzameling van burgerinitiatieven functioneren.

We kunnen van individuen niet verwachten dat zij beslissingen nemen in het belang van het grotere systeem, bijvoorbeeld de stad. De overheid komt daarom allerminst buiten spel te staan en draagt verantwoordelijkheid. Een visie op stedelijk, regionaal en nationaal schaalniveau blijft nodig om als collectief vooruit te komen. Zo’n visie nieuwe stijl vraagt wel om een andere manier van ruimtelijk plannen. De kracht van een ruimtelijke ontwikkeling komt rechtstreeks uit de maatschappij. Daarvoor moet de overheid zich aanpassen.

Onvoorspelbare toekomst

Het nieuwe adaptief plannen richt zich op een onvoorspelbare toekomst. Het plan biedt geen eindbeeld maar een richting. Zo’n plan laat ruimte voor improvisaties en sluit aan op de energie in de samenleving. De motor achter het plan is meervoudige waardecreatie in plaats van financieel gewin voor een enkele partij. De kracht van de burger en de verbindingen tussen organisaties en betrokkenen zijn uitgangspunt en vormen het draagvlak voor de ontwikkeling.

Om op een dergelijke manier te plannen moeten overheden leren loslaten en meer gaan luisteren naar de andere partijen in het ruimtelijk speelveld. Er zijn nieuwe samenwerkingspartners en de spelregels moeten aan de nieuwe situatie worden aangepast. Door te werken met de ingrediënten die aanwezig zijn op een plek en door ruimte te bieden voor initiatieven uit de samenleving, kunnen we werken aan een perspectiefrijke toekomst van een levende stad.

Auteur: Elma van Beek – Vlaanderen Oldenzeel, directeur van de Stichting de Levende Stad en bestuurslid van de BNSP

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c265
Innovatie stimuleren voor Net Zero

Innovatie stimuleren voor Net Zero

Nul uitstoot vóór 2050: dát is de ambitie die Dura Vermeer voor ogen heeft en waar hard aan wordt gewerkt. Deze visie vraagt om actie, niet ...

Lees verder

c21 c225
“We verrassen onze opdrachtgevers altijd”

“We verrassen onze opdrachtgevers altijd”

Een groene gevel zorgt voor de integratie van een gebouw in een natuurlijke omgeving en voor een natuurlijke aanblik. Om dat te bereiken dient een architect wel ...

Lees verder

c21 c41 c225 c243
“Oplossingen voor verduurzamen binnen netcongestie zijn er al lang”

“Oplossingen voor verduurzamen binnen ...

Netcongestie: is dat een obstakel, of een kans? Dat laatste, als het aan Duurzaam Gebouwd ligt. We zoeken vooral naar oplossingen om de energietransitie nú ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
CO2-rapportage zorgt voor strategie, inzicht en actie

CO2-rapportage zorgt voor strategie, inzicht ...

Het inzichtelijk maken van CO2-uitstoot is complex, maar essentieel voor organisaties om te voldoen aan wet- en regelgeving én aan een duurzame toekomst ...

Lees verder

c21 c185 c225
Slimmer bouwen met minder materiaal

Slimmer bouwen met minder materiaal

Het rondetafelgesprek ‘Slimmer bouwen met minder materiaal’ richtte zich op het verminderen van materiaalgebruik en de integratie van duurzaamheid en ...

Lees verder

c21 c162 c225 c243
Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie
feb20

Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie

Netcongestie is een groeiend probleem in Nederland. Hoe zorgen we ervoor dat we in de maatschappelijke behoeften kunnen voorzien, zoals woningbouw en verduurzaming. ...

Lees verder

c21 c185 c225
Versnelling naar volledige circulariteit

Versnelling naar volledige circulariteit

De bouwsector blijft sterk afhankelijk van primaire, niet-hernieuwbare materialen. Dat zorgty voor hoge materiaalgebonden emissies, zoals beschreven in Op weg naar ...

Lees verder

c21 c225
Elektrisch materiaal bij routekaart zero-emissie Arnhem

Elektrisch materiaal bij routekaart zero-emissie ...

Arnhem gaat bij het aanleggen of herinrichten van wegen zoveel mogelijk elektrisch materieel inzetten. Dat zorgt voor schonere lucht in de stad en is ook veel stiller ...

Lees verder

c21 c225
Whitepaper: De voordelen van hergebruikte gevelstenen voor architecten

Whitepaper: De voordelen van hergebruikte gevelstenen ...

Esthetiek en duurzaamheid combineren in projecten is een uitdaging. Net zoals het toevoegen van karakter aan gebouwen, als circulair bouwen in ontwikkelingen centraal ...

Lees verder

c21 c225
CSRD: kans én hulpmiddel

CSRD: kans én hulpmiddel

De bouwsector kan niet langer wachten, maar moet nú al aan de slag met de CSRD. Dat was de kernboodschap van de bijeenkomst ‘Van vinkjes naar visie’ ...

Lees verder

c21 c225
Whitepaper: warmtepomp als oplossing voor netcongestie

Whitepaper: warmtepomp als oplossing voor netcongestie

De energietransitie in Nederland is in volle gang. Eindelijk zetten we stappen met als gevolg dat we nieuwe uitdagingen tegenkomen. Netcongestie is daarvan een ...

Lees verder

c21 c41 c120 c225
De overheid als aanjager van de renovatiegolf

De overheid als aanjager van de renovatiegolf

De uitdaging: miljoenen vierkante meters vastgoed verduurzamen vóór 2050. Dit ambitieuze project betreft publieke gebouwen zoals scholen, kantoren, ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up