De grote omslag: crisis wordt visie

De grote omslag: crisis wordt visie

De crisis lijkt bijna voorbij, de vastgoedmarkt trekt langzaam weer aan. De economie kruipt uit het dal en er klinken hoopvolle geluiden. Voor het ruimtelijk vakgebied en de bouw komen de gouden tijden alleen niet meer terug. Een nieuwe werkelijkheid dient zich aan: een werkelijkheid waarin burgers, overheid, marktpartijen en organisaties elkaar aanvullen in een levende stad.

Dat biedt een nieuw perspectief voor onze vakwereld, maar wel één waarin alles anders is dan we als planners, ontwerpers en bouwers gewend zijn. De aanbodgerichte markt wordt een vraagmarkt, eindgebruikers veranderen in opdrachtgevers. We hebben behoefte aan wetten en regels die niet beperken maar ruimte bieden. Er zijn nieuwe samenwerkingsverbanden, verdienmodellen en slimme oplossingen nodig.

Ontwikkelenergie

De opmaat naar deze ‘grote omslag’ is overal om ons heen waar te nemen in de vorm van leegstaande kantoren en stilgevallen ontwikkellocaties. Maar er gebeurt niet niks; er komt een beweging op gang met een heel ander karakter dan dat van de programmatische bouwlocaties van voor de crisis. Er lijkt een kanteling zichtbaar van top-down planning naar bottom-up initiatieven. We moeten nu definitief af van het idee van een maakbare samenleving, aangestuurd door een alwetende overheid. Burgers zijn mondiger en beter geïnformeerd dan ooit. Daar zit de ontwikkelenergie. Een stedelijk systeem kan echter niet alleen op basis van een verzameling van burgerinitiatieven functioneren.

We kunnen van individuen niet verwachten dat zij beslissingen nemen in het belang van het grotere systeem, bijvoorbeeld de stad. De overheid komt daarom allerminst buiten spel te staan en draagt verantwoordelijkheid. Een visie op stedelijk, regionaal en nationaal schaalniveau blijft nodig om als collectief vooruit te komen. Zo’n visie nieuwe stijl vraagt wel om een andere manier van ruimtelijk plannen. De kracht van een ruimtelijke ontwikkeling komt rechtstreeks uit de maatschappij. Daarvoor moet de overheid zich aanpassen.

Onvoorspelbare toekomst

Het nieuwe adaptief plannen richt zich op een onvoorspelbare toekomst. Het plan biedt geen eindbeeld maar een richting. Zo’n plan laat ruimte voor improvisaties en sluit aan op de energie in de samenleving. De motor achter het plan is meervoudige waardecreatie in plaats van financieel gewin voor een enkele partij. De kracht van de burger en de verbindingen tussen organisaties en betrokkenen zijn uitgangspunt en vormen het draagvlak voor de ontwikkeling.

Om op een dergelijke manier te plannen moeten overheden leren loslaten en meer gaan luisteren naar de andere partijen in het ruimtelijk speelveld. Er zijn nieuwe samenwerkingspartners en de spelregels moeten aan de nieuwe situatie worden aangepast. Door te werken met de ingrediënten die aanwezig zijn op een plek en door ruimte te bieden voor initiatieven uit de samenleving, kunnen we werken aan een perspectiefrijke toekomst van een levende stad.

Auteur: Elma van Beek – Vlaanderen Oldenzeel, directeur van de Stichting de Levende Stad en bestuurslid van de BNSP

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225
Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing netcongestie

Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing ...

Op het Zeeuwse Tholen is op maandag 10 juni onder grote belangstelling de eerste energy hub (e-hub) in Nederland in gebruik genomen. In deze e-hub kunnen bedrijven ...

Lees verder

c21 c225
Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop GO 2024

Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop ...

De waarde van kennisdeling wordt nog wel eens onderschat, zeker als we kijken naar het invullen van de Klimaatdoelstellingen. Door te innoveren, pionieren en lef ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c41 c225
Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming gebouwde omgeving

Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming ...

In aanloop naar de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024 lanceert platform Duurzaam Gebouwd maandag 4 november het rapport Op weg naar CO2-neutraal. Het rapport benadrukt ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing CO2-arm beton

Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing ...

Lizzy Butink heeft als manager Duurzaamheid binnen Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed BV de afgelopen tijd flink geknokt om de Net Zero-strategie hoog op ...

Lees verder

c21 c225
Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Om hem Mr. Duurzaamheid te noemen, gaat wellicht net een stapje te ver, maar al ver voordat duurzaamheid een begrip was, was dit voor Paul van Bergen, directeur ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225
Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award '24 

Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award ...

Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven deze week is de tweede Ruud van Berkel Award uitgereikt. De winnaar van dit jaar is SeaWood Materials: een 100 procent ...

Lees verder

c21 c225 c237
Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en onderhoudstrajecten

Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en ...

Wat zijn beweegredenen voor bedrijven om hun gebouwen duurzamer, meer circulair en gezond te maken? En hoe zorg je dat je maximale waarde levert in beheer- en onderhoudstrajecten? ...

Lees verder

c21 c225
Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen groeit door

Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen ...

Het aantal organisaties dat zich aansluit bij het platform Toekomstbestendig Bouwen blijft groeien. Het convenant werd tijdens het congres Toekomstbestendig Bouwen ...

Lees verder

c21 c225 c237
Gebruik bij duurzaamheid meer gezond verstand

Gebruik bij duurzaamheid meer gezond verstand

‘Gebruik meer gezond verstand bij verduurzaming’, is de stellige overtuiging van Debbie van Noort en Daniel Strumphler van Turner & Townsend. Omdat ...

Lees verder

c21 c225
De achterstand op klimaatdoelen oplossen

De achterstand op klimaatdoelen oplossen

De CO2-uitstoot daalt te langzaam en Nederland loopt uit de pas als het gaat om het invullen van klimaatdoelstellingen: de kans dat het wettelijke klimaatdoel van ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up