Slecht of foutief aangebrachte na-isolatie resulteert meer dan eens in (vocht) problemen, zoals volgezogen isolatiemateriaal en schimmel. Hoe zorgen we als bouwsector dat deze problemen in de toekomst voorkomen worden en hoe houden we na-isolatie spijtvrij? Stroomversnelling ontwikkelt een routekaart om partijen te ondersteunen bij het ontwerpen van isolatiemaatregelen als onderdeel van een integrale renovatie.

In het Klimaatakkoord hebben we afgesproken dat de gebouwde omgeving in 2050 klimaat- en energieneutraal is. Isoleren is daarbij vaak de eerste stap. Het doel hiervan is vrijwel altijd om de netto warmtevraag van de woning te verlagen, zonder in te boeten aan de kwaliteit van het binnenklimaat. Sterker nog, de kwaliteit van de binnenlucht kan zelfs verbeteren na een renovatie. Maar de praktijk is weerbarstig: experts[1] geven aan dat getroffen isolatiemaatregelen meer dan eens leiden tot vochtproblemen. Deze problemen variëren van van doordrenkt isolatiemateriaal tot schimmelvorming en de aantasting van houten balken. Deze problemen hebben een negatief effect op de warmtevraagreductie (nat isolatiemateriaal heeft een lagere Rc-waarde) én het binnenklimaat (schimmelvorming).

Bij verkeerd uitgevoerde isolatiemaatregelen gebeurt dus precies het tegenovergestelde van wat bedoeld was: warmtevraagreductie en verbetering van het binnenmilieu. Vanwege de lange levensduur van isolatiemateriaal is het essentieel om na-isolatie in één keer goed aan te brengen. Dit is des te belangrijker omdat de verwachting is dat de isolatiemarkt de komende jaren een hoge vlucht zal nemen: nu er zoveel woningen moeten worden geïsoleerd, zullen veel nieuwe partijen (zoals aannemers en adviseurs) de markt betreden. Daarom is dit hét moment om de juiste expertise ter beschikking te stellen, zodat vochtproblemen – en daarmee materiële en financiële schade – voorkomen kunnen worden.

Duiding van de problematiek

Aan een goede renovatie ligt een integraal plan ten grondslag. Als er problemen optreden bij na-isolatie is dat vrijwel altijd het gevolg van een te beperkte blik bij het ontwerpen of het aanbrengen van na-isolatie. Dit verschijnsel manifesteert zich in verschillende vormen:

1.    In de ontwerpfase is te weinig oog voor het uiteindelijke doel en het integrale plan om dat te realiseren: een set coherente maatregelen, uit te voeren in een vooraf vastgestelde volgorde om de samenhang en prestatie van het einddoel te waarborgen. Door een gebrek aan aandacht voor de integraliteit en afhankelijkheid van onderlinge stappen, kunnen individuele maatregelen averechts werken.

2.    Productaanbieders hebben vaak een focus op het eigen product en passen dit product vanuit commercieel belang graag toe. Dit gebeurt ook wanneer het product niet past bij de benodigde oplossing of niet past in samenhang met andere maatregelen. De productaanbieder voelt zich niet verantwoordelijk voor het integrale geheel en heeft onvoldoende oog voor de uiteindelijk beoogde prestaties. Dit gedrag blijft voor de productaanbieders vooralsnog zonder consequenties.

3.    Praktijkkennis wordt slechts beperkt ontsloten en verspreid, waardoor er – zeker bij kleinere partijen – kennisleemtes zijn; bouwfysische kennis wordt lang niet altijd gebruikt in het bepalen van de juiste individuele oplossingen. Bestaande richtlijnen beperken zich veelal tot algemeenheden en kunnen dit probleem dus niet wegnemen.

Een routekaart om te helpen navigeren

Om dit soort problemen te vermijden is het nodig om te laten zien welke afwegingen en risico’s na-isoleren met zich meebrengt, en welke acties op beslispunten ondernomen kunnen worden. Daarom werkt Stroomversnelling, in opdracht van RVO.nl en op verzoek van TKI Urban Energy, aan een handzame routekaart die de noodzaak van integraliteit en onderlinge afhankelijkheid schetst en de beschikbare bouwfysische kennis en praktijkervaringen van nu op een eenvoudige manier ontsluit. De routekaart biedt handelingsperspectief aan energieloketten en adviseurs, en stelt de particulier in staat de juiste vragen te stellen aan zowel de adviseur als de aanbieder.

Voel je je aangesproken na het lezen van dit artikel en wil je meedenken over de routekaart? Of heb je een totaal ander beeld dat je zou willen delen? Laat het ons (Wanda van Enst) weten!