De Gouden Kikker voor het meest duurzame project in Nederland is vandaag gewonnen door Triodos Bank - De Reehorst. De meest duurzame opdrachtgever en winnaar van de Circulaire Ring werd Coöperatie BSH 20 E (Buiksloterham). Tijdens het Duurzaam Gebouwd Congres in Assen (Missie Duurzaam Drenthe) ging de Publieksprijs naar het Integraal Kindcentrum Magenta in Delden.

Uit de 25 aanmeldingen voor de Gouden Kikker verkoos de deskundige jury (zie onder) de nieuwbouw van Triodos Bank in Driebergen. Deze prijs wordt uitgereikt aan bouwprojecten die vooroplopen op het gebied van duurzaamheid en innovatie en dat geldt zeker voor het iconische pand op landgoed De Reehorst. J.P. van Eesteren was als hoofdaannemer verantwoordelijk voor de realisatie van het project. RAU architecten tekende voor het ontwerp.

Voor architect Thomas Rau was het de tweede keer dat hij de Gouden Kikker won en dat wordt volgens hem steeds makkelijker. “Het bewustzijn neemt toe dat we stappen moeten maken. Steeds meer mensen begrijpen dat we alles anders moeten doen.” Het project waarin heel veel hout is verwerkt, wordt ook wel ‘materialenbank’ genoemd, geheel in lijn met het door Rau geïntroduceerde materialenpaspoort Madaster.

Integrale benadering

Volgens de jury was de integrale benadering en uitwerking van duurzaamheid op gebouw- en gebiedsniveau de doorslaggevende factor voor het toekennen van de Gouden Kikker. “Dit project is een zeer inspirerend voorbeeld voor iedereen die met duurzaamheid bezig is in Nederland.”

Foto: Bert Rietberg voor J.P. van Eesteren

Het pand valt op door de toepassing van diverse technieken. Alle aspecten van duurzaamheid zijn meegenomen in dit project: circulaire materialen, losmaakbaarheid, ecologische inpassing in bosomgeving, energie en klimaatbestendigheid. Ook de communicatie over het project werd beoordeeld met uitmuntend. Enige kanttekening, aldus de jury, is de herhaalbaarheid en opschaalbaarheid van dit project. Van Triodos Bank mag je een dergelijk geslaagd project verwachten, maar dat geldt niet voor iedere opdrachtgever.

Rau prees bij de uitreiking de moedige beslissing die Triodos Bank heeft genomen ten tijde van de crisis. “We zijn hier tien jaar geleden mee begonnen en de enig mogelijke, verantwoorde manier van bouwen was het introduceren van een nieuwe bouwcultuur.”

Publieksprijs

De andere twee genomineerden in deze categorie waren ‘Atlas - TU Eindhoven’ en ‘Integraal Kindcentrum Magenta in Delden’. Dat laatste project won in Assen de Publieksprijs (foto rechts), net voor Triodos Bank (28% tegen 24%). Wat het Kindcentrum Magenta volgens de jury bijzonder maakt, is dat de opgave en de uitvraag anders is dan anders. Het is een heel ambitieus en echt inspirerend voorbeeld voor het maatschappelijk vastgoed in Nederland.

Innovatie was een speerpunt vanaf de start van de ontwikkeling, waarbij veelal is gekozen voor bijzondere oplossingen. Er werd in de uitwerking gekozen voor veel circulaire aspecten en ook de kinderen kregen daarbij een belangrijke rol. Innovatief in het kindcentrum is het verwarmen en koelen met geluidsgolven.

Naast de drie genomineerde projecten gaf de jury een oeuvreprijs aan het project EVA-Lanxmeer van Marleen Kaptein (foto onder) in Culemborg. Dit project startte ongeveer twintig jaar geleden en het laatste deel van deze wijk is onlangs opgeleverd.
Ondanks dat de jury aangeeft dat de oudste delen van de wijk niet meer voldoen aan de hedendaagse eisen op het gebied van duurzaamheid, heeft het project wel karakter getoond in moed en doorzettingsvermogen. Zij waren destijds echt een voorloper in ecologie en modulair bouwen en een voorbeeld voor velen.

Collectief opdrachtgeverschap

In de categorie opdrachtgevers werd de bewonerscoöperatie BSH 20 E met het project CiWoCo 1.0 (op Kavel 20E in Buiksloterham) de winnaar van de Circulaire Ring. De jury prees de opdrachtgever, Coöperatie BSH 20 E (in samenwerking met Gaaga en gemeente Amsterdam), omdat zij durfden te kiezen voor een hoge mate van duurzaamheid in een complexe situatie. Vooral de unieke manier van werken van de CPO met andere betrokkenen, de aandacht voor circulariteit en de voorbeeldwerking voor vergelijkbare opdrachtgevers in het land, vormde voor de jury de reden om de prijs aan deze coöperatie toe te kennen.

Het project, een experimenteel circulair woonwerkcomplex in een proeftuinwijk voor circulair bouwen in Amsterdam-Noord, is opgezet en uitgewerkt volgens de principes van het open bouwen en circulariteit, waarbij losmaakbaarheid en modulariteit veel aandacht hebben gekregen. De ontwikkelaar is direct betrokken in de startfase van het project. Dit soort collectief opdrachtgeverschappen zijn complex, en daarmee is Coöperatie BSH 20 E een interessant voorbeeld voor anderen. Vooral omdat deze vorm van opdrachtgeverschap in toenemende mate aan de orde is.

De winnaars (foto rechts) benadrukten dat zij al voor de tweede keer in de prijzen vallen en daarmee de overheid, vaak de opdrachtgever, opnieuw voorblijft. Enerzijds vonden zij het een simpele manier van werken, anderzijds is het een totaal ander project dan gebruikelijk geworden. De opschaalbaarheid was voor de bewoners een belangrijk aspect en verder kreeg de circulariteit meer aandacht dan het energiegebruik. De twee andere genomineerden voor de Circulaire Ring waren: Gemeente Woerden met het gemeentehuis Woerden en STIP Hilversum – Sterrenschool Hilversum.

Jury

De jury de Nederlandse Duurzaam Bouwen Awards 2020 bestond uit:

• Prof.dr.ir. Andy van den Dobbelsteen, Hoogleraar Climate Design & Sustainability Faculteit Bouwkunde TU Delft; juryvoorzitter
• Drs. Robert Koolen MBA, Voorzitter Beleidsadviescommissie Duurzaamheid Bouwend Nederland, Directeur Strategie & Innovatie, Heijmans Vastgoed; Programmamanager Duurzaamheid, Heijmans;
• Ir. Wim Hazeu, Bestuurder Wonen Limburg, Chairman working committee on energy & construction Housing Europe
• Jos van Dalen, Programmadirecteur Aardgasvrije Wijken, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties
• Lian Merkx, Programmamanager Energie, Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)