Circulaire woningen met innovatieve kozijn/roostercombinatie

timer6 min
Circulaire woningen met innovatieve kozijn/roostercombinatie

Buiksloterham, de nieuwste woonwijk van Amsterdam, heeft zich ontwikkeld tot proeftuin voor circulair wonen. Een prijswinnend boegbeeld in deze stadswijk is het project CiWoCo (Circulair Woonwerk Complex), dat duurzaam, adaptief en vrijwel volledig demontabel is ontwikkeld vanuit een bouwgroep.

CiWoCo bestaat uit negen appartementen en drie stadswoningen, elk afgewerkt in duurzame materialen en zeer transparant door de grote glaspartijen in de houten gevel. Architectenbureau GAAGA ontwierp het project in samenwerking met de toekomstige bewoners. “Voor de buitenkant bepaalden wij de spelregels, maar de bewoners hadden veel invloed op de binnenkant. Wij ontwerpen wel, maar zij wonen er”, aldus Arie Bergsma van GAAGA architecten.

Vast stond dat het project duurzaam werd ingestoken. In de demontabel gebouwde appartementen is veel hout verwerkt. Interessant aan die keuze is dat het desondanks niet de bedoeling is om de woningen uit elkaar te halen. Bergsma legt uit: “We hebben geprobeerd om breed in te zetten op duurzaamheid, dan weet je zeker dat het geen ‘issue’ gebouw wordt. We kunnen immers niet in de toekomst kijken. Het is dus niet de vraag of het gebouw gedemonteerd gaat worden, maar of de mogelijkheid ervoor bestaat. Zo is het pand overal op voorbereid.”

Integraal

Circulaire woningen met innovatieve kozijn/roostercombinatieDe keuze om voor een bouwgroep te gaan kwam direct voort uit de duurzaamheidsambities. “Bij bouwgroepen zie je vaak hogere kwaliteit omdat er meer geld naar het gebouw gaat, relatief gezien, door de betrokkenheid van de toekomstige bewoners”, aldus Bergsma. “De schaal van de kavel speelde daar uiteraard ook een rol in.” Het project beslaat 1.500 m2 en is gebouwd met een EPC van maximaal 0,15 door onder andere driedubbel glas, pvpanelen op het dak en door het gebruik van stadswarmte. 

Het uitgangspunt voor GAAGA architecten was om materiaalefficiënt te bouwen. “Ik ben van mening dat je met veel minder materiaal ook goede prestaties kunt halen”, aldus Bergsma. Daarvoor is het noodzakelijk om systemen aan elkaar te koppelen, vindt de architect, bijvoorbeeld door op voorhand al rekening te houden met de aanwezige installaties. Bergsma: “We hebben het zo ingeregeld dat er geen installaties in het beton en de gevel ingebed werden. Dat is vaak een flinke vervuiler als het materiaal gerecycled wordt.”

Foto: Renson

Minimalistisch

Die blik op integraliteit leidde de ontwerpers naar een slimme combinatie van producten. Een lichtend voorbeeld is het minimalistische Invisivent NL ventilatierooster dat in dit project is verwerkt bovenop het kozijn, in plaats van in het glas. Het rooster is speciaal ontwikkeld voor de Nederlandse stelkozijn-bouwwijze, met een flens die ervoor zorgt dat de rubberdichting uit de flens van het kozijn doorloopt in de flens van het rooster voor een winden waterdicht geheel. Bergsma: “Het ventilatierooster is mooi weggewerkt over de breedte van de gevel. Een prima oplossing, want door vloerverwarming wilden we de lucht breed verspreiden in de woning.” De integratie van het rooster is gerealiseerd door de samenwerking tussen Renson en Kawneer.

“Het ventilatierooster is gebaseerd op het i-Flux-concept”, vertelt Maico Schuttevaar van Renson, leverancier van natuurlijke ventilatie-oplossingen, maar ook van zonwering en ‘outdoor living’. Dit concept zorgt zelfs bij hoge windlasten voor een constant luchtdebiet dankzij een zelfregulerende klep in het toevoerrooster. Zo wordt tocht vermeden en is het energieverlies minimaal. Schuttevaar: “Dit zorgt voor een hoog comfortgevoel voor de bewoner, ook omdat de verse lucht naar boven wordt geleid en dus goed verspreid wordt in de ruimte.”

Rob Huvers van Kawneer, leverancier van aluminium profielsystemen voor ramen, deuren, schuifpuien en vliesgevels, voegt toe: “Het unieke van deze samenwerking is dat we de combinatie van ventilatierooster op het aluminium kozijn uitvoerig hebben getest op wind- en waterdichtheid. Zo kunnen we de bewoner garanderen dat er geen luchtlekken optreden. Er wordt alleen geventileerd daar waar het nodig is.” Ook geeft Huvers aan dat het niet een kwestie was van 1+1=2. “We hebben kozijn en rooster niet zomaar op elkaar geplakt, ze zijn op elkaar aangepast om een unieke combinatie te maken.”

De toekomst

Die samenkomst van producten vloeit direct voort uit een samenwerking van partijen. Zien Renson en Kawneer dat als iets tijdelijks, of is dit het begin van iets moois? “Toen we met elkaar in gesprek kwamen, zagen we dat we dingen met elkaar gemeen hebben”, aldus Huvers. “We konden elkaar vinden in onze uitgangspunten. Dat vormde voor ons de eerste stap naar het aanbieden van niet een product, maar een oplossing. Ook naar de markt toe wilden we dat bewijzen, dus de combinatie is getest op 1200 Pa lucht- en winddichtheid en SKG gekeurd.

Huvers en Schuttevaar geven beiden aan meer naar zulke samenwerkingen toe te willen. Ook andere partijen worden daarbij betrokken. “Dat is ook de toekomst van de bouw”, zegt Schuttevaar. “Er wordt niet meer alleen op de bouwplaats gebouwd, maar in de fabriek. Daar waarborg je de kwaliteit van je product, wat zeer belangrijk wordt door de nieuwe Wet Kwaliteitsborging voor de bouw. In ons geval zagen wij daar met Kawneer alleen maar kansen in, door samen als fabrikanten een gevelproduct te maken. Samen kom je verder.”

Circulaire woningen met innovatieve kozijn/roostercombinatieCiWoCo is een lichtend voorbeeld van circulair bouwen, onder andere door gebruikt hout voor de gevel te gebruiken. Foto: Marcel van der Burg

Optimale levensduur

De mix van systemen heeft ook een positieve impact op het demontabele, en dus circulaire, aspect van CiWoCo. De eerdergenoemde keuze om de installaties niet onlosmaakbaar in gevel of beton te verwerken draagt hieraan bij, maar ook de kozijnen zijn geheel recyclebaar. Toch wil Huvers daar niet de focus op leggen. “In 2050 moeten we geheel circulair zijn, dus we moeten nú de juiste keuzes maken. Wat mij betreft heeft dat alles te maken met de levensduurverlenging van een product. Hoe langer het meegaat, hoe minder grondstoffen er nodig zijn en hoe minder energie verbruikt wordt voor productie, maar ook logistiek.”

Huvers is van mening dat de zoektocht naar een optimale levensduur niet als bedreiging gezien moet worden, maar als kans. “We moeten verder gaan denken dan alleen economische waarde en op zoek gaan naar andere verdienmodellen. Bijvoorbeeld onze ramen die er na dertig à veertig jaar weer uit komen, hoe kunnen we die refurbishen en een nieuw leven geven? Dat is een leuke uitdaging voor de toekomst.”

Ontzorgen

Circulaire woningen met innovatieve kozijn/roostercombinatieCiWoCo is in een rap tempo gerealiseerd; binnen een half jaar ging het ‘van grasspriet naar gebouw’, aldus Schuttevaar. Dat is vooral te danken aan de samenwerkingen die optraden door te werken in een bouwgroep. “Daarom zijn we ook snel samengekomen met Kawneer”, zegt Schuttevaar. “Zeker in een stad als Amsterdam, met de gekende woningnood, is het van belang dat je een circulair gebouw snel kunt neerzetten. In het geval van Buiksloterham lagen de oplossingen voor de hand door die samenwerkingen binnen verschillende projecten.”

Schuttevaar ziet in die samenwerkingen ook een transitie, één waarin de fabrikant een andere of zelfs grotere rol speelt in het eindproduct: “Tegenwoordig belooft iedereen wat, maar ís het dan wel zo? We kunnen de mooiste gebouwen maken, maar wat vindt de bewoner? Het belangrijkste is dat je de kwaliteit kunt waarborgen. Dat is niet iets wat we bij de klant moeten neerleggen, maar bij onszelf als fabrikant, zodat wij de bewoner kunnen ontzorgen.”

Lees nu het hele verhaal over CiWoCo in het complete magazine Duurzaam Gebouwd #47

Tekst: Reinoud Schaatsbergen, Foto boven: Marcel van der Burg, Foto rechts: Visualisatie van het Renson Invisivent NL ventilatierooster, dat bovenop het aluminium kozijn van Kawneer is verwerkt. Beeld door Renson

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c261
Het jaar van de waarheid

Het jaar van de waarheid

2050 is hét jaar. Dan moet de gebouwde omgeving klimaatneutraal, circulair én klimaatadaptief zijn. Terwijl onze sector anno 2024 vooral kijkt naar ...

Lees verder

c21 c185 c225
Opschaling nieuw leven voor oude gevelstenen

Opschaling nieuw leven voor oude gevelstenen

De bedrijven Rebrick en het Duitse Klinker Historika, gespcialiseerd in het aanbieden van herwonnen gevelstenen, slaan de handen ineen om op grotere schaal oude ...

Lees verder

c185 c223
Whitepaper: De voordelen van herbruikbare gevelstenen voor architecten

Whitepaper: De voordelen van herbruikbare gevelstenen ...

Hoe combineer je als architect esthetiek en duurzaamheid in je projecten? En hoe voeg je karakter toe als circulair bouwen centraal  staat in ...
c21 c185 c225 c237
Kennisdelen over regeneratieve bouw

Kennisdelen over regeneratieve bouw

Inzichten en mogelijkheden voor vandaag, morgen en overmorgen voor circulaire en regeneratieve komen naar voren op een event bij Keukenconfessies in Eindhoven op ...

Lees verder

c21 c41 c143 c185 c225 c237 c243
De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine Duurzame Scholen

De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine ...

De onderwerpen CO2-reductie, energiebesparing en de toepassing van secundaire materialen zijn niet alleen prangend in de woningbouw. Integendeel: uit data-analyses ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225 c260
“Naar eenduidigheid in duurzaamheid”

“Naar eenduidigheid in duurzaamheid”

De verduurzamingsslag in de bouwsector vertraagt door een gebrek aan eenduidigheid en een gebrek aan een gedegen wetgeving. Op beide gebieden kan Het Nieuwe Normaal ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair meerjaren onderhoudsplan

CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair ...

Met de Nederlandse doelstellingen om tegen 2050 een volledig circulaire economie te bereiken en de nieuwe eisen van de Corporate Sustainability Reporting Directive ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225 c260
GPR Materiaal gevalideerd door NMD voor A2-dataset

GPR Materiaal gevalideerd door NMD voor A2-dataset

De stichting NMD heeft GPR Materiaal gevalideerd voor het rekenen met A1 én A2-data. Vanaf nu kunnen alle licentiehouders vertrouwd worden met de nieuwe ...

Lees verder

c21 c185 c225 c260
Drie grote uitdagingen bij circulair en biobased bouwen

Drie grote uitdagingen bij circulair en biobased ...

Bij circulair en biobased bouwen zijn er volgens Duurzaam Gebouwd-expert Gerhard Hospers drie grote uitdagingen: kennis en kennisoverdracht, het toepassen van gebruikte ...

Lees verder

c21 c185 c225
Kickstart en handen uit de mouwen voor circulair bouwen

Kickstart en handen uit de mouwen voor circulair ...

Op donderdag 26 september aanstaande vindt het kennisevent Circulair Bouwen Handen uit de mouwen plaats in Den Haag. DGMR en bba binnenmilieu bieden een ...

Lees verder

c21 c41 c185 c225 c261
Digitale transformatie belangrijk bij duurzaamheid in de bouw

Digitale transformatie belangrijk bij duurzaamheid ...

Nu in de bouwsector duurzaamheid in het algemeen en circulariteit in het bijzonder steeds belangrijker worden, ziet de sector steeds meer in, dat een digitale transformatie ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up