Biobased in perspectief

Biobased in perspectief

Een duurzame samenleving is gediend bij goede materialen. 'Goed' is een rekbaar begrip maar in de context van duurzaamheid gaat het om materialen die functioneel zijn en zo gemaakt kunnen worden dat de wereldvoorraad aan grondstoffen niet raakt uitgeput. Biobased materialen zijn hier een voorbeeld van, maar een nuancering past.   

Voor biobased materialen spelen hernieuwbaarheid en de netto CO2-emissie een rol. Bij vernieuwbare grondstoffen wordt al snel gedacht aan biotische materialen (bijv. hout, vlas, riet) of aan fluxen (wind- of zonne-energie), maar in essentie gaat het om iedere grondstof waarvan het verbruik niet leidt tot uitputting van de natuurlijke voorraden.

De EZ-catalogus ‘’biobased bouwmaterialen’’ benoemt minerale bouwcomposieten (zoals vezelcement, gipsvezelplaat) omdat daar biomassa aan is toegevoegd, maar ook leem en klei. Logisch, want onderzoek door Deltares toonde aan dat het gebruik van klei lager of gelijk is aan het niveau van aanvulling. Conclusie: rivierklei is een vernieuwbare grondstof.

De groene motor
De Biobased Economy Info sheet van de Animal Sciences Group van Wageningen UR biedt hernieuwbare grondstoffen pas die status als ook sprake is van regionale productie, verwerking en transport, de mogelijkheid tot hergebruik en als de winning niet nadelig voor het landschap is. Kleiproducten voldoen aan al deze voorwaarden. Sterker: kleiwinning geldt als dé groene motor voor nieuwe riviernatuur. Niet zonder reden ondervindt deze waardevolle en hoogwaardige nieuwe natuur stevige bescherming (Natura 2000, EHS).

Kleiwinning geeft veel nieuwe natuur

De netto CO2-emissie is een ander aandachtspunt voor de biobased kwalificatie. Vrijwel alle ónbehandelde biobased materialen zijn zeer gevoelig voor weersinvloeden (vocht, uv-licht, wind). Om beter gewapend te zijn tegen de zware condities bij buitentoepassingen (gevel, dak, straat) wordt klei gebakken en worden producten met biomassa (periodiek) verduurzaamd of bijv. thermisch gemodificeerd.

Genuanceerde benadering
Hierdoor vervagen de verschillen tussen de netto CO2-emissies die aan de materialen toerekenbaar zijn. Dat wordt nog sterker als de emissies worden omgeslagen over de geautoriseerd gemiddelde levensduur. Voor veel materialen is dat 30, 50 of 75 jaar. Voor de keramische dakpan is het 100 jaar en voor (straat-) baksteen zelfs 125 jaar (of langer!). De betreffende LCA’s spreken verder voor zichzelf en maken duidelijk dat de duurzaamheid van materialen een genuanceerde benadering vergt.

Conclusie is dat de toepassing van biobased materialen bijdraagt aan een duurzame samenleving. Wel past de nuancering dat een alles en iedereen uitsluitende focus op biobased materialen de samenleving te kort kan doen.

Auteur: Mr Ewald L.J. van Hal, Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c286
Kennisdelen over netcongestie en duurzame sportcomplexen

Kennisdelen over netcongestie en duurzame sportcomplexen

In de drie meest recente Duurzaam Gebouwd Talks deelden we kennis over het verduurzamen en doorbouwen binnen de kaders van netcongestie en het verduurzamen van ...

Lees verder

c21 c225 c260
Bewustwording en beleidsinterventies nodig voor groei carbon credits

Bewustwording en beleidsinterventies nodig voor ...

Het marktpotentieel van carbon credits werd in kaart gebracht door het marktonderzoek ‘Nederlandse Carbon Credits’. Uit het onderzoek blijkt onder andere ...

Lees verder

c21 c134 c160 c225 c278 c299
Dit is de waarde van gezonde gebiedsontwikkelingen

Dit is de waarde van gezonde gebiedsontwikkelingen

Om natuurinclusieve en gezonde gebieden en gebouwen werkelijkheid te maken, is het essentieel om inzicht te krijgen in de waarde van dergelijke gebieden. Waar de ...

Lees verder

c21 c162 c225 c260
WeGrow Congres op 9 september 2024
sep09

WeGrow Congres op 9 september 2024

'De kracht van een transformatie'. Dat is het thema van het WeGrow Congres 2024. Op 9 september komen bestuurders en boeren en bouwers uit de bouw- en landbouwsector ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237
Primeur: Rapport 'Op weg naar CO2-neutraal'

Primeur: Rapport 'Op weg naar CO2-neutraal'

Tijdens de Klimaattop GO 2024, de tweedaagse conferentie waarin publieke en private partijen bij elkaar komen, geeft een jaarlijks rapport duidelijkheid over de ...

Lees verder

c21 c225 c260
Eerste gevalideerde hennepteelt isolatieproject in Nederland

Eerste gevalideerde hennepteelt isolatieproject ...

Het eerste gevalideerde renovatieproject met isolatiemateriaal van hennepteelt is een feit. Het eerste Nederlandse hennep koolstofcertificatenproject toont de impact ...

Lees verder

c21 c41 c184 c225 c243
De impact van sportcomplexen verduurzamen

De impact van sportcomplexen verduurzamen

Wat is de impact van een verduurzaming van sportcomplexen? Ook dit vastgoed gaat stap voor stap van het aardgas af. Wat levert dit op en wat zijn op dit moment ...

Lees verder

c21 c225
Twaalfde editie ABN AMRO Duurzame 50 tijdens Klimaattop GO 2024

Twaalfde editie ABN AMRO Duurzame 50 tijdens ...

De twaalfde editie van de ABN AMRO Duurzame 50 komt eraan. De prestigieuze award, die de meest duurzame professional beloont voor tomeloze inzet, wordt tijdens ...

Lees verder

c21 c225 c260
Zo werkt biobased ontwerpen en bouwen

Zo werkt biobased ontwerpen en bouwen

Biobased ontwerpen en bouwen in de praktijk: hoe werkt dat? Kennismaken met de nieuwste biobased bouwmaterialen en de producenten erachter doe je op de Biobased ...

Lees verder

c21 c225
Renoveren naar een gezonde standaard

Renoveren naar een gezonde standaard

De handen zijn uit de mouwen: het e-zine 'Renoveren naar een gezonde standaard' illustreert dat de bouw- en vastgoedsector zich niet laat tegenhouden door vertragende ...

Lees verder

c21 c41 c185 c225 c237 c243
Inzicht in toekomstwaarde van gebiedsontwikkelingen met GPR Gebied

Inzicht in toekomstwaarde van gebiedsontwikkelingen ...

De introductie van GPR Gebied komt als geroepen: er moet veel én snel gebouwd worden, met hoge kwaliteit en een flinke wensenlijst op het gebied van duurzaamheid. ...

Lees verder

c21 c40 c134 c225
Water van essentieel belang voor toekomstbestendige leefgebieden

Water van essentieel belang voor toekomstbestendige ...

Diverse partijen uit de bouw- en vastgoedsector waarschuwen voor een vertragingen door het niet tijdig afgeven van bouwvergunningen, door de deadline van de Kaderrichtlijn ...

Lees verder

Reacties

In het artikel staat o.a.: "Duurzaam = materialen die functioneel zijn en zo gemaakt kunnen worden dat de wereldvoorraad aan grondstoffen niet raakt uitgeput." "Biobased = vernieuwbaar" en verder dat klei een duurzaam materiaal is. Een paar vragen hierover. De extractie van klei vindt plaats in rivieren. Is de rivier ook de bron of slechts de vindplaats? Wat is de vernieuwingstijd van door de natuur nieuw aangemaakte klei? Wat is de bron van haar grondstoffen? Welke impact heeft (massale) extractie van klei op de rivier en haar bewoners? Is de gewonnen klei toxisch? Hoeveel (fossiele) grondstof is nodig om een 'thermisch gemodificeerd' (gebakken) kleiproduct te maken? Wat is de 'reutilization' factor van het eindproduct? Welke (toxische) toevoegingen worden gedaan voor eigenschappen/esthetisch voorkomen? Hoe is het gesteld met social fairness? Wat zou er gebeuren als grootgebruikers (China) massaal aan de klei gaan in relatie met voedselbehoeften? Over deze stelling: "in essentie gaat het om iedere grondstof waarvan het verbruik niet leidt tot uitputting van de natuurlijke voorraden." Dit zou betekenen dat alles 'bio-based' is zolang je niet uitput. Als principe zou je dat kunnen zeggen omdat de aarde onze enige bron is (naast de zon) maar de algemeen geaccepteerde betekenis is op dit moment iets anders: het moet zichzelf vernieuwen door groei en het verbruik moet maximaal gelijk zijn aan de groei. De conclusie is dat alles kan bijdragen aan een duurzame samenleving zolang de noden van de huidige generatie geen schade toebrengt aan die van toekomstige generaties, ongeacht hoe je het noemt.

Dank voor de reactie want dat houdt scherp. Met de tekst reflecteer ik op het begrip biobased vanuit de optiek van bouwkeramiek. Uiteraard gaat het dan om de Nederlandse situatie. Deltares deed samen met de Universiteiten van Utrecht en Wageningen onderzoek naar de grondstofstatus van rivierklei, omdat bakstenen en keramische dakpannen in Nederland in hoofdzaak van rivierklei worden gemaakt. In China en elders in de wereld is dat veelal anders en is het debat dus ook anders. Voor het gehele onderzoek van Deltares zie http://www.knb-keramiek.nl/media/2668/deltares-onderzoek.pdf. Ook het antwoord op andere vragen is eenvoudig te vinden via de KNB website http://knb-keramiek.nl/themas/mvo-en-duurzaamheid/. De winning van rivierklei dient in Nederland mede het belang van rivierveiligheid. Met kleiwinning worden de uiterwaarden verlaagd en wordt het stroomgebied bij hoog water aanzienlijk vergroot. De huidige wijze van kleiwinning (naar model van het WNF) heeft aantoonbaar veel nieuwe natuur opgeleverd. De social fairness staat, gezien de Nederlandse situatie, uiteraard niet ter discussie. Keramische bouwproducten worden getest volgens en voldoen aan de milieuhygiënische eisen van het Besluit bodemkwaliteit. MRPI-bladen en de actuele LCA-informatie, opgenomen in de Nationale Database, maar ook bijvoorbeeld de Europese CITL-registratie bieden helder inzicht in de milieueffecten (waaronder energiegebruik) van keramische bouwproducten. De Nederlandse baksteen en keramische dakpan is dus niet alleen een eerlijk product, want gemaakt van een natuurlijke, hernieuwbare en lokale grondstof, maar de (milieu-)prestaties van de sector (proces én product) zijn ook buitengewoon transparant; een grote deugd in MVO-termen!

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up