“De biobased economy gaat er komen. Sterker nog: zij zal een biobased society zijn.” Met deze woorden opende de Wetenschappelijke en Technologische Commissie Biobased Economy haar Essay 2010: Groene Chemie. Duidelijk is dat rol van de ontwikkelaar en ontwerper cruciaal is bij deze ontwikkeling. Daarom moeten we nu echt werk gaan maken van praktisch toepasbare kennis.

Sinds die toonaangevende woorden in 2010 is alles in sneltreinvaart gegaan. De nieuwskoppen liegen er niet om: ‘Bioplastic uit afvalwater’, ‘Suikerbiet als grondstof voor frisdrankfles’, ‘Onderzoek naar biobased 3D-printen’. De berichten worden in een razend tempo verspreid. Daarnaast zijn er talrijke onderzoeksprogramma’s, waarbij de mogelijkheden van de biobased economie voor de bouw worden onderzocht. Wat te denken van BioBuild, waarin wordt bestudeerd hoe biocomposieten bewerkt kunnen worden om deze vervolgens als gevelelement toe te passen?

Innovation Lab

Op 10 april 2014 opende Wageningen Universiteit op haar campus een Innovation Lab voor startende ondernemers in de biobased economy. Het ‘Innovation Lab Biobased Products’ biedt hen toegang tot toegepast onderzoek en ondersteuning bij het verwerven van startkapitaal. De ondernemers die zich op dit thema focussen, schieten als paddestoelen uit de grond. Steeds meer enthousiaste mensen en bedrijven denken in vernieuwende biobased oplossingen. 

Ontwikkel- en ontwerpfase essentieel

Ontwikkelaars en ontwerpers vormen een essentiële schakel in het proces van duurzame ontwikkeling. Iedere ontwerpkeuze heeft invloed op de volgende fasen in het proces: de fabricage, het gebruik en mogelijkheid om onderdelen van het product te vervangen en te hergebruiken. Op de website van De Groene Offerte wordt dit uitgebreid omschreven. Samengevat zeggen zij:

"Ontwerpers zitten midden in een web van opdrachtgevers, producenten, consumenten en andere stakeholders. Van de duurzame ontwerper wordt gevraagd met nog meer aspecten rekening te houden: met milieu, materialen, energieverbruik, et cetera. Duurzaam ontwerpen heeft betrekking op de (technische) oplossingen, maar ook op de sociaal-maatschappelijke effecten die het teweeg brengt. Dit maakt het vakgebied breed en complex. Diverse visies en strategieën kunnen erop toegepast worden. Afhankelijk van allerlei factoren zoals het type product, opdrachtgever, beschikbare tijd of technische mogelijkheden, kan de ene strategie beter worden toegepast dan de andere. Met een groeiende hoeveelheid concepten, materialen en tools wordt de drempel steeds lager. En de invloed van de ontwerper op een duurzame samenleving wordt daarmee steeds groter."

Invloed materiaalselectie

Het kiezen van de juiste materialen is een belangrijk aspect van duurzaam ontwerpen. Het bepaalt of je een product kunt demonteren, kunt upcyclen of misschien zelfs kunt composteren. 

In de biobased economy wordt biomassa afkomstig van planten, algen en organisch (rest)materiaal uit de natuur gebruikt als groene grondstof. In analogie met de verwerking van ruwe aardolie in olieraffinaderijen kan ook biomassa geraffineerd worden tot waardevolle producten. Hoe die chemische processen er exact uit zien, is even niet zo relevant. Wel is het van belang te begrijpen wat de mogelijkheden, de voordelen en de aandachtspunten zijn van deze relatief nieuwe materialen en producten. 

Praktisch toepasbare informatie

Wanneer ik zoek naar data over de mogelijkheden die de biobased economie ons biedt, dreig ik compleet te verzanden in een enorme hoeveelheid aan wetenschappelijke artikelen. Super interessant voor onderwijsinstellingen, onderzoeksinstituten en een kennispartner zoals SBRCURnet. 

Maar als u ermee in de praktijk aan de slag wil, bent u op zoek naar toepasbare informatie. Waar vindt u dan de juiste kennis en kunde? Daarvoor zijn onder andere de Bouwlokalen in het leven geroepen. Praktijkgerichte presentaties brengen u in korte tijd, op een toegankelijke en laagdrempelige manier, op de hoogte over innovaties in de bouw. In de periode van 9 september t/m 9 oktober wordt er een serie Bouwlokalen over Biobased Bouwen georganiseerd. 

Proactief delen

Wat zijn biobased materialen? Hoe kunt u deze toepassen? En wat zijn de (ontwerp)technische aandachtspunten? Deze vragen en nog veel meer komen daar aan de orde komen. Het delen van praktijkervaring staat hier centraal. Juist de partijen die in de praktijk al met het biobased bouwen aan de slag zijn gegaan, kunnen u alles vertellen over de technische en financiële haalbaarheid. 

De materiaaleigenschappen en verwerkingstechnieken zijn ongetwijfeld anders dan u bent gewend. Maar daar laat u zich toch niet door afschrikken? Elke vernieuwing of verandering is even spannend, maar daarmee kunt u zichzelf en uw bedrijf blijven ontwikkelen.

Door Natalie Prinsen, projectmanager SBRCURnet