Ballast Nedam Development en Climate Cleanup Foundation openden in de eerste week van december het eerste internationale marktplatform voor zogeheten carbon credits in de bouw. Daarmee krijgt CO₂-opslag in klimaatpositieve bouwprojecten voor het eerst een financiële waarde, die kan worden gebruikt om de businesscase (sneller) sluitend te krijgen en de transitie naar duurzaam bouwen te versnellen. Duurzaam Gebouwd vroeg Onno Dwars, CEO van Ballast Nedam Development, welke impact dit bouw- en ontwikkelbedrijf hiermee wil maken en wat we op termijn mogen verwachten van deze construction stored credits.

Om te beginnen: hoe is dit idee eigenlijk geboren?

“Er kwamen op een zeker moment een aantal zaken samen. We raakten in gesprek met Climate Cleanup in het kader van een tender voor een klimaatpositief pilotproject, waarvoor we voor het eerst met hun hulp hadden uitgerekend hoeveel CO₂ we opsloegen. Juist op dat moment werd bekend dat Shell wilde gaan investeren in de opslag van schadelijke broeikasgassen in de zeebodem. Toen ging bij mij een lampje branden: als dát kan, waarom kunnen we het dan niet in de gebouwde omgeving?

En waarom zou dat niet een vergelijkbare investering rechtvaardigen? Dat resoneerde ook bij Climate Cleanup, die al veel langer bezig is met carbon credits in andere sectoren. Uiteindelijk pitchten we het idee tijdens de COP 2021. Dat leidde tot de ontwikkeling van een methode om de opslag van broeikasgassen van biobased materialen te bepalen en te berekenen. Deze methode is nu ook geverifieerd aan Europese wetgeving, om daadwerkelijk CO_2-opslag in gebouwen te verhandelen.”

Er is nog geen wettelijke verplichting voor organisaties, overheden of individuen om CO₂-uitstoot die ontstaat in de bouw te compenseren. Voor welke doelgroepen is het interessant of aantrekkelijk om te investeren in construction stored credits?

“We denken aan grotere of kleinere partijen die iets willen doen aan hun eigen CO₂-footprint. Met de koop stimuleer je actief de bouw van CO₂-positieve woningen, en draag je dus bij aan het afremmen van de klimaatverandering. Let wel: in andere sectoren is de handel in carbon credits al heel groot. Natuurlijk moeten we nog gaan ervaren of carbon credits in de gebouwde omgeving op vergelijkbare wijze worden gewaardeerd. Maar we verwachten van wel, omdat in je bij andere carbon credits  - zoals in de bosbouw - vaak ziet dat de CO₂-opslag nog plaats moet gaan vinden, terwijl bij ons de CO₂-afvang en -opslag al gerealiseerd is.

Immers: onze projecten maken gebruik van biobased bouwmaterialen zoals hout, hennep en stro. In de groeifase halen deze gewassen CO₂ uit de lucht en eenmaal verwerkt tot bouwmateriaal slaan ze die CO₂ voor meer dan 100 jaar op. Daar komt nog bij dat als partijen bij ons opgeslagen CO₂ kopen, deze op hun naam komt te staan en niet verder verhandelbaar is. Alle transacties worden vastgelegd in een openbaar register, zodat elke euro daadwerkelijk naar opgeruimde CO₂ gaat.”

Wat verwachten jullie van dit initiatief? Welke impact willen jullie hiermee maken?

“We weten allemaal dat de bouwsector in rap tempo moet veranderen. Biobased, natuurinclusief en klimaatpositief bouwen heeft de toekomst. Maar de transitie versnellen blijkt in de praktijk lastig, vooral omdat het onder de streep nog steeds duurder is dan traditioneel bouwen.  Wij zien in de waardering van CO₂-opslag een grote kans om een transitiefinanciering mogelijk te maken. Om te veranderen van bouwsector die momenteel nog 11 procent van de wereldwijde broeikasgasemissies voor zijn rekening neemt, naar een sector die jaarlijks tonnen CO₂ uit de lucht zal halen. En we denken dat er nu momentum is vanwege het Klimaatakkoord van Parijs, de EU Taxonomie en de ESG-wetgeving. Iedereen ziet dat we als bouwsector vroeg of laat CO₂-neutraal moeten worden. Dit initiatief kan daartoe een breekijzer vormen. We voegen echt een nieuwe dimensie toe aan de bouw- en vastgoedsector.”

Voorzien jullie ook dat klimaatpositieve gebouwen als gevolg van deze financiële waardering ook aantrekkelijker kunnen worden voor bijvoorbeeld beleggers?

“Ik kan me absoluut voorstellen dat bijvoorbeeld pensioenfondsen graag willen investeren in klimaatpositieve gebouwen, omdat dit een positief effect heeft op hun ESG-waardering. Ik sluit ook niet uit dat het uiteindelijk doorwerkt bij gemeenten en in de grondwaardesystematiek. Om een voorbeeld te noemen: de Gemeente Utrecht hanteert momenteel een schaduwprijs van 875 euro aan milieuschade per ton uitgestoten CO_2. 

Als je 40 ton CO₂ opslaat in een woning, dan mag je de businesscase zo’n 35.000 euro in de plus schrijven. Dan gaat het heel hard en duurt het niet lang voordat dit het nieuwe normaal wordt. We verwachten nu eerder een prijs rond de 100 euro per ton CO_2, maar op het moment dat blijkt dat die credits geen 100, maar 200 of 300 euro waard worden, zie je dat biobased bouwen goedkoper wordt dan traditioneel bouwen. Dat wordt absoluut een enorme stimulans in de markt.”

Tot slot: jullie starten volgend jaar om voor drie van jullie projecten de CO₂-opslag door te rekenen en op de markt te brengen. Zijn andere partijen al welkom?

“Absoluut, want klimaatverandering raakt ons allemaal. We moeten dit samen doen. Bovendien zullen er zeker nog lessons learned moeten worden, bijvoorbeeld in de waardering van hybride gebouwen. Hoe sneller dit omarmd wordt, hoe groter de impact.”

Tekst: Bart van Ratingen, Beeld: Ballast Nedam Development en Climate Cleanup Foundation