Om een versnelde opschaling van het gebruik van biogrondstoffen in de bouwsector te realiseren, is Building Balance vorig jaar gestart met de uitvoering van de Nationale Aanpak Biobased Bouwen (NABB). In nauwe samenwerking met acht provincies geeft de gelijknamige stichting uitvoering aan regionale ketenprojecten. Wat is er in een jaar tijd gebeurd in Limburg en Utrecht?

Foto boven: Marieke van Loon

Twee jaar geleden stapte Eppo Timmer naar de provincie Limburg met het voorstel om de bouwopgave en de transitieopgave binnen de landbouwsector met elkaar te verbinden. Het toeval wilde toen dat Jan Willem van de Groep, als programmaleider van Building Balance, met hetzelfde verhaal ook naar die provincie ging. “Als zelfstandig consulent heb ik de provincie Limburg benaderd met de boodschap dat het telen van vezelgewassen voor de bouw een heel interessant thema is”, vertelt hij. “Jan Willem kwam met hetzelfde verhaal naar de provincie en was op zoek naar daadkrachtige personen om de regie op te pakken.” Zo werd Eppo ketenregisseur voor Limburg. Inmiddels is er een team van professionals die zich met deze opgave bezighoudt: Frank Kusters, Serge van den Berg, Luuk Venner en Edith Bongers.

Toen Eppo en Jan Willem met hun voorstel naar Limburg kwamen, bestonden daar nog geen verbindingen tussen bouwen en boeren. Wel zag de provincie een aantal grote opgaven, vertelt Eppo: “Er bestaat een enorme bouwopgave, ook voor Limburg en een grote transitieopgave in de landbouw. Zo kent de provincie wat Natura2000-gebieden. Rond die gebieden is het van belang om naar een andere soort landbouw te gaan. En hier bestaat intensieve grondgebonden landbouw. Onafhankelijk van elkaar kwamen Jan Willem en ik met het voorstel om beide opgaven met elkaar te combineren.” Bij de provincie was er meteen bewustwording dat beide thema’s in Limburg een grote rol spelen. “Vervolgens kwam het inzicht dat de landbouw de uitdaging van de bouw kan invullen”, laat Eppo weten.

Van Limburg reizen we door naar Utrecht. Marieke van Loon en Thijs Müller zijn sinds afgelopen april als ketenregisseur voor Building Balance Utrecht actief. Van Loon kwam in contact met Building Balance via het Utrechtse Merwedelab, dat onder meer als doel heeft om innovaties op het gebied van circulair bouwen te ontginnen. Thijs heeft een bedrijf dat naoorlogse flats zo groen mogelijk wil verduurzamen, onder meer met biobased isolatie: “In de driekwart jaar voor de aansluiting bij Building Balance legde onze collega-ketenregisseur Nienke Binnendijk, die nu met zwangerschapsverlof is, al veel connecties met onder meer de provincie, diverse gemeenten en een aantal woningcorporaties”, vertelt Thijs. “Wij gebruikten de eerste periode om verbindingen te maken met die warme contacten, maar ook om onze eigen relaties bij Building Balance aan te sluiten.”

Thijs Müller: "Wij gebruikten de eerste periode om verbindingen te maken met warme contacten, maar ook om onze eigen relaties bij Building Balance aan te sluiten."

Verschil tussen provincies

Marieke en Thijs richten zich met name op de ontwikkeling van de vraag naar biobased materiaal vanuit onder meer ontwikkelaars, woningbouwcorporaties en gemeenten. “Utrecht beschikt over minder agro, onder meer omdat de Utrechtse grond niet overal geschikt is voor vezelteelten. Daarom kozen we ervoor om ons op de vraagkant te richten. Zo ondersteunen we gemeenten en woningcorporaties als ze willen weten hoe ze in de uitvraag van een aanbesteding een bepaald percentage aan biobased materiaal kunnen borgen”, legt Marieke uit.

In tegenstelling tot Utrecht beschikt Limburg wél over een grote hoeveelheid aan agrariërs. Eppo merkte echter dat hij bij agrariërs voor bewustwording moet zorgen: ze richten zich niet alleen meer op de productie van voedsel, maar ook op die van gewassen als vezelhennep, miscanthus en zonnekroon. Van deze gewassen zijn biobased bouwmaterialen te vervaardigen. “Als we dit soort zogeheten snel-nagroeibare gewassen gebruiken als bouwmateriaal, dan levert dat een andere manier van bouwen op”, legt Eppo uit. “En die kant moeten we op. Want als we doorgaan door fossiele bouwmaterialen te gebruiken, dan komen we in een CO₂-lockdown terecht. Om wél de goede stappen te zetten die nodig zijn, moeten boeren en woningcorporaties elkaar kunnen vinden.”

Eppo Timmer: "Woningcorporaties willen graag variatie in bouwproducten."

Agrariërs moeten zien en voelen dat er vraag naar hun geplante gewassen ontstaat. Woningcorporaties en aannemers willen op hun beurt zien dat er vanuit het aanplanten veel kan gebeuren. Eppo vervolgt: “Daarna maken we zaken concreter, door dieper in te gaan op het soort gewassen, het soort bouwproducten en de nieuwbouw- en renovatieprojecten. Vervolgens vragen we in sessies aan alle partijen in de keten – boeren, agroverwerkers, fabrikanten van bouwproducten, bouwers, woningcorporaties en projectontwikkelaars –wat elke partij nodig heeft en graag van de andere partijen wil. Zo bleek dat boeren volwaardig in het bouwproces willen meedoen en hiervoor ook een vergoeding willen. Woningcorporaties willen graag variatie in bouwproducten.”

Tekst: Tim van Dorsten, Beeld: Building Balance
Lees het complete artikel in het Duurzaam Gebouwd Magazine via deze link.