De term BIM (Bouwwerk Informatie Model) wordt vaak geassocieerd met het verminderen van onnodige kosten in een project, ofwel faalkosten. Dat klinkt voor veel opdrachtgevers aantrekkelijk genoeg om het gebruik van een BIM voor te schrijven. Toch zie ik vaak teleurstellingen omdat een duidelijke specificatie van de vraag ontbreekt. Je ziet dan dat ieder zijn eigen invulling geeft aan de opgave. Dat kan leiden tot uiteenlopende resultaten doordat je de vraag breed kunt interpreteren. Per definitie zorgt het dan niet voor een reductie in faalkosten.

Dat dan blijkt dat het gebruik van BIM veel meer is dan een ‘wondermiddel’ tegen faalkosten staat buiten kijf. De informatie in een BIM ondersteunt de besluitvorming. Dit geldt voor de opdrachtnemer, maar zeker ook voor de opdrachtgever. Anderzijds bevordert het gebruik van een BIM de integrale samenwerking tussen verschillende disciplines bij ontwerp en engineering. Dit leidt tot minder verrassingen als gevolg van ad-hoc oplossingen in de realisatiefase. Door risicovolle punten vooraf te definiëren kan het ontwerp gericht worden getoetst.

Tot slot zie je bij de oplevering van een gebouw dat overdracht van informatie plaatsvindt. Informatie die gebruikers of beheerders nodig hebben tijdens de exploitatie. Een BIM kan in deze fase één van de bronnen zijn om in de informatiebehoefte van belanghebbenden te voorzien.

Strategie

Alleen voorschrijven dat een opdrachtnemer ‘gebruik dient te maken van een BIM’ is onvoldoende. Om de hierboven genoemde voordelen te realiseren is het van belang dat de ontwikkeling van een BIM een volwaardige plaats krijgt in een project. Ik adviseer de onderstaande drie processtappen te nemen als basis van het informatiemanagementproces waarin een BIM plaats heeft.

1. Begin met een strategie en doelstellingen. Inventariseer wie op welk moment, welke informatie nodig heeft. Het is van belang te zoeken naar de juiste drager van de benodigde informatie. Dit kan een BIM zijn, maar niet per definitie.
2. Vervolgens dienen verschillende projectrollen en bijbehorende verantwoordelijkheden te worden gedefinieerd. Zo wordt bijvoorbeeld vastgesteld wie de regie over het informatiemanagementproces heeft Dit zorgt voor een duidelijk verwachtingspatroon.
3. Om de benodigde informatie gestructureerd op te slaan en laagdrempelig toegankelijk te maken, is een informatiestructuur nodig. Dit is zowel van toepassing op een project als op de organisatie van de opdrachtgever en –nemer. Op deze manier is voor iedereen duidelijk waar welke informatie te vinden is, wat de bron is van bepaalde informatie en wie verantwoordelijk is voor het beheer van verschillende systemen en de inhoud daarvan.

De bovenstaande drie punten worden vastgelegd in een informatieleveringsspecificatie, wat onderdeel kan zijn van een BIM protocol. In dit document worden tevens verplichtingen van opdrachtgever en –nemer vastgelegd die betrekking hebben op het gebruik van de informatie in het BIM. Het is van belang dat de eisen en randvoorwaarden die in deze documenten worden vastgelegd een volwaardige plaats krijgen in de overeenkomsten en contracten die voor een project gesloten worden.

Pas na deze stappen begint een ontwerp- of engineeringsfase. Hierin wordt door verschillende partijen informatie ingebracht en onttrokken aan het systeem en meer specifiek het BIM wat voor het project is opgezet. Het is dan tot slot van belang grip te houden op de ontwikkeling van de informatie; het proces te managen.

In een reeks van vier blogs schrijft Toine Bullens, senior consultant bij Brink Management / Advies (onderdeel van Brink Groep) over BIM. Over misvattingen & misverstanden, over kansen en mogelijkheden. In de dagelijkse praktijk werkt hij regelmatig met diverse opdrachtgevers en opdrachtnemers samen en wordt BIM als ondersteuning ingezet. Heel goed, maar Toine is ervan overtuigd dat de inzet van BIM beter kan. Het gaat bij het gebruik van een BIM over de inhoud en de manier waarop die is gestructureerd. De eerste blog gaat in op de wijze waarop een dergelijke structuur tot stand komt en de randvoorwaarden die daarbij gelden.