De uitbreiding van het A1 Bedrijvenpark in Deventer biedt de kans om een circulaire afslag te nemen. Na de keuze voor ‘aardgasloos’ in het oostelijke deel van dit bedrijventerrein loopt Deventer opnieuw voorop met hogere, duurzame doelen.

In Deventer vind je aan de snelweg het A1 Bedrijvenpark. In 2009 is de ontwikkeling van dit bedrijventerrein (plandeel Oost) gestart met een duidelijke visie en focus op duurzaamheid. Een van de voorwaarden voor vestiging van bedrijven was ‘aardgasloos’, een eis die toen nog lang niet gemeengoed was. De gemeente toonde echter ambitie en liep vooruit op een voorwaarde die pas lang daarna de standaard zou worden.

Proactief

De volgende stap in de ontwikkeling van het bedrijvenpark is de realisatie van het plandeel West. Het is tevens een goed moment om te bepalen of de volgende duurzame ambitie ‘circulair’ kan zijn.
Na de totstandkoming en het begeleiden van plandeel Oost staat senior projectmanager Norbert Mulder (gemeente Deventer, foto rechts), met de ondersteuning van adviseur duurzaamheid Rutger Beekman, ook voor plandeel West aan de lat. “De ambitie die we ons hiervoor hebben opgelegd”, aldus Mulder, “is het ontwikkelen van een bedrijventerrein dat er na twintig of dertig jaar nog steeds toe doet.”
Deventer is bereid om te kijken wat er kan en wat bijdraagt aan de maatschappelijke wensen op het gebied van duurzaamheid. “Dat de gemeente op dit thema zo proactief is, helpt bij het vaststellen én verzilveren van de duurzaamheidsambitie”, vult Beekman aan.

Nek uitsteken

Bij de ontwikkeling van Oost stelde de raad, in 2009, vast dat het aardgasloos zou worden. De noodzaak om duurzaam te bouwen en ondernemen zagen geïnteresseerde bedrijven toen echter nog niet zo in. De markt was niet erg goed en de crisis bracht de hele ontwikkeling verder tot stilstand.
In 2017 werd Mulder de projectleider van Oost en zette aardgasloos en de duurzame insteek vanaf die tijd neer als unique selling point. Daarnaast werd met parkmanagement gekeken naar hoe er gezamenlijk energie opgewekt en gedeeld kon worden. De gratis plaatsing van een dubbele laadpaal per kavel, om zo elektrisch rijden te stimuleren, hielp ook mee bij sommige bedrijven. Zo werd duurzaamheid stap voor stap beter belegd binnen het bedrijventerrein én de bedrijven.

Een prachtig voorbeeld van hoe je de ondernemers kunt meenemen in deze ambitie, is het verhaal van een grote hotelier. Mulder: “Toen ik vertelde van de verplichting om ‘aardgasloos’ te bouwen, kwamen er veel argumenten op tafel waarom dit echt niet kon. De gesprekken erna, waarin ik ook vertelde waarom we dit met het oog op de toekomst moeten doen, hebben de ondernemer uiteindelijk toch aan het denken gezet. Mijn pleidooi voor duurzaam ondernemen sprak hem aan. Hij stak vervolgens zijn nek uit om het toch aardgasloos te gaan doen, en niet alleen in het gebouw, maar ook in de keuken. Het is geweldig om te horen dat zo’n gesprek zijn mindset heeft veranderd en dat nu ook andere vestigingen van deze hotelketen bij een verbouwing overstappen op elektrisch koken.”

Uitdagend en haalbaar

Voor het nieuwe plandeel West ligt de ambitie weer een stap hoger. Over de exacte invulling, met een mix van uitdagingen en haalbaarheid, wordt momenteel nog nagedacht. Er wordt gewerkt aan een plan waarbij de markt wordt gevraagd voorstellen te doen met daarin elementen als hergebruik en losmaakbaarheid.
“Door te mikken op te hoge doelen”, vervolgt Mulder, “wordt het voor veel ondernemers niet meer interessant. We zoeken daarom naar een balans van wat haalbaar is, maar wel met genoeg uitdaging om ook een next step te zetten. De definitie van circulair is, hoe toepasselijk, niet in beton gegoten. Daarom is het goed om samen met de markt te kijken naar de beste definitie voor dit plandeel.”
“In het bestemmingsplan is al vastgelegd dat de daken voldoende sterk moeten zijn om ook PV-panelen te kunnen dragen. Én dat ze geplaatst moeten worden, zonder voor te schrijven hoeveel. Daarmee maken we als gemeente aan potentiële partijen op het bedrijventerrein kenbaar dat we duidelijke ambities hebben. De mogelijkheden om biogas in te zetten voor de bedrijfsprocessen worden ook onderzocht. We kijken dus ook nadrukkelijk naar de raakvlakken met klimaatadaptatie en natuurinclusief.”

Circulariteit

Ook het maken van een circulair bestemmingsplan is onderdeel van de mogelijke ambitie voor dit gebied. Zoals een gebouw een nieuwe functie moet kunnen krijgen, moet ook de invulling voor de grond met de ontwikkelingen mee kunnen veranderen. Beekman (foto rechts): “We hebben het geluk dat we een heel actief team hebben dat rondom deze gebiedsontwikkeling meedenkt. Hiermee kunnen we al op detailniveau veel meer zaken uitzoeken en kijken wat we willen opnemen binnen de plannen.”
Mulder vult aan: “In de Europese aanbesteding van het bouwrijp maken van plandeel West is er ook bewust voor gekozen om de aanbieders in hun plan van aanpak voldoende ruimte te bieden om een eigen invulling te geven aan het zo duurzaam mogelijk realiseren van het openbaar gebied. We maken graag optimaal gebruik van de mogelijkheden die de markt ons heeft te bieden.”

Cirkelstad Deventer

Met de nieuwe coöperatie Cirkelstad Deventer kan aan de planvorming nog een extra boost worden gegeven. Deze impuls brengt koplopers uit de regio Deventer samen en bundelt zo de kennis over en de ervaring met circulair bouwen. De Deventer wethouder Thomas Walder is groot voorstander van circulair bouwen en ondersteunt deze ontwikkelingen binnen zijn gemeente volop. In Deventer zijn veel ondernemers met circulariteit bezig, wat een goede basis is om snel stappen te kunnen zetten.

Het circulair denken in de maatschappij breidt zich momenteel sterk uit. Steeds meer partijen pakken samen dit gedachtegoed op, waarbij er andere processen en verdienmodellen ontstaan. Daarbij is niet is altijd direct te zien dat er circulair gebouwd of geproduceerd wordt. Het zijn vaak de opdrachtgevers die in eerste instantie bewust voor circulariteit kiezen, omdat zij de toegevoegde waarde zien. Niet alleen voor nu, maar zeker ook voor de toekomst. Daarnaast zijn er steeds meer marktpartijen die kansrijke circulaire oplossingen ontwikkelen en aanbieden. Samen kunnen zij daarom de lat van circulariteit steeds hoger leggen.