Breda wil in 2044 een CO₂-neutrale stad zijn. Met het verduurzamen van 69 gemeentelijke gebouwen geeft deze Brabantse gemeente het goede voorbeeld. Hoe pakt ze dat aan? 

De keuze van het Bredase gemeentebestuur om duurzaamheid tot speerpunt te maken, is een uitvloeisel van het Energieakkoord uit 2013. Hieronder hebben ook gemeenten hun handtekening gezet. De doelstelling van Breda is om 40% op energie te besparen en een reductie van 40% CO₂-uitstoot te realiseren. Opvallende gebouwen zijn het Rat Verlegh Stadion van eredivisievoetbalclub NAC, het Stadskantoor, de brandweerkazerne, het Stedelijk Museum Breda en het bezoekerscentrum van de kinderboerderij.

Besparingen in kaart brengen

Als projectleider verduurzaming gemeentelijk vastgoed in Breda voert Judith van Nuland (zie foto) namens deze Brabantse gemeente met een projectgroep en een externe adviseur van ingenieurs- en adviesbureau RPS de plannen uit. “We hebben in de opstartfase veel gepionierd, want er was geen pakket met leidraad hoe dit aan te pakken. Een projectgroep is gestart met een inventarisatie van het gemeentelijk vastgoed dat voor verduurzaming in aanmerking komt. Daarna hebben we met hulp van externen de energieprestatienorm van onze gebouwen vastgesteld. Zo hebben we de mogelijke besparingen in kaart gebracht.”

De aanpak van de verduurzaming van de gebouwen is eind 2016 gestart met de kleine dingen, zoals de verlichting in sporthallen en gymzalen. De voorbereidingen voor de grotere maatregelen loopt nu en de werkzaamheden zijn al in volle gang.

Onderhoudsplannen en monitoren

Bij de planning van de uitvoeringswerkzaamheden kijkt ze ook naar de bestaande meerjarige onderhoudsplannen. “Daarin zitten natuurlijke onderhoudsmomenten en dat maakt dat je zo veel mogelijk tegelijkertijd kunt doen. Bij de duurzame aanpak van de gebouwen kijken we of er sprake is van asbestproblemen en hoe het met de brandveiligheidseisen staat”, vertelt Van Nuland.

Het monitoren van de duurzaamheidseffecten bestaat uit het meten van het energiegebruik en de technische monitoring en beheer van de installaties. Met name de resultaten van het energieverbruik geven inzichten in de effectiviteit van de maatregelen. Nieuwe inzichten kunnen tot nog grotere besparingen leiden. Daarom gaan slimme meters het verbruik continu te monitoren en vergelijken.

Belangrijk leerpunt in het proces vormt volgens haar de aanpak van bijzondere gebouwen. “Bij zwembaden heeft bijvoorbeeld verdamping van het water invloed op het energieverbruik. De ijsbaan heeft een open dak en dat vraagt om een speciale aanpak.”

Model voor verduurzaming vastgoed

Breda pakt als eerste gemeente die haar vastgoedportefeuille in één keer aan. Ze is erin geslaagd een model neer te leggen dat als voorbeeld kan dienen voor andere gemeenten. De aanpak is voor 90% rendabel en concurreert niet met andere investeringen binnen de gemeente. Voor de raad is dat goed te volgen. “We investeren € 18,6 miljoen, waarvan € 1,5 miljoen onrendabel is. We hopen dat dit andere partijen in de stad en andere gemeenten stimuleert om ook hun vastgoed te verduurzamen.”

De uitgebreide versie van dit interview verschijnt in Duurzaam Gebouwd Magazine #38, dat in oktober uitkomt. Auteur Jeroen Wolbers is bedrijfsjournalist bij RPS.