Architectenbureau Paul de Ruiter, onder meer verantwoordelijk voor de het ontwerp van het duurzame kantoor voor Rijkswaterstaat Zeeland, het hoofdkantoor voor transavia.com en het TNT Green Office, is nu zelf ook gevestigd in een duurzaam kantoorgebouw.

Aan de Valschermkade, gelegen in het creatieve industriegebied de Schinkel, ontwikkelde Architectenbureau Paul de Ruiter zelf een nieuw duurzaam kantoorpand. Een voormalige staalwerkplaats werd volledig gerenoveerd en omgebouwd tot een bedrijfsverzamelgebouw waarin verschillende creatieve bedrijven zich hebben gevestigd.

Duurzaamheid, daglicht en flexibiliteit kenmerken het pand, dat een mooi uitzicht biedt over het water van de Schinkel. Het is een gebouw met ultra duurzame installaties en een slimme gebouwhuid, die weet waar de zon opkomt en weer ondergaat. Een gebouw dat letterlijk en figuurlijk energie geeft en daardoor inspireert, blij maakt en de productiviteit bevordert; precies zo’n intelligent gebouw zoals Architectenbureau Paul de Ruiter ze graag wil maken.

Renovatie
Met de renovatie van een bestaand gebouw maakte Architectenbureau Paul de Ruiter de eerste duurzame keuze. De muren en het dak van de oude staalwerkplaats die op deze plek stond, vormen nog steeds de basis van het nieuwe kantoorgebouw.

Het oude bakstenen kantoor dat voor de loods stond heeft echter plaatsgemaakt voor een volledig glazen gevel, die ruime daglichttoetreding op de werkplekken mogelijk maakt en uitzicht biedt over groen en water. Het bestaande dakraam is flink vergroot, zodat via een atrium in het midden van het gebouw daglicht binnen kan vallen en gebruik kan worden gemaakt van een gebalanceerd, natuurlijk klimaatsysteem.

Om een groot aantal werkplekken te creëren bestaat de hoge, open ruimte nu uit twee verdiepingen. Tijdens de renovatie is gebruik gemaakt van gerecyclede materialen en ook het meubilair is gerecycled, geheel volgens het C2C principe. Van een oude loods is op deze manier een modern, duurzaam en gezond gebouw gemaakt.

Innovatie
De gevel van het nieuwe kantoorgebouw aan de Valschermkade is zeer innovatief, voornamelijk door de beweegbare luiken, die overdag zonwering en ’s nachts inbraakwering zijn. De beweegbare gevel is door Architectenbureau Paul de Ruiter zelf ontwikkeld en bestaat uit aluminium platen, die geperforeerd zijn om een open karakter te behouden als zij gesloten zijn. Wanneer de luiken voorgeprogrammeerd dan wel handmatig worden geopend, verheffen ze zich als een luifel boven de glazen gevel.

Wanneer de luiken worden gesloten, vallen ze aan de onderzijde in een slot. De zonwering heeft hiermee dus een dubbele functie, het houdt de overtollige zonnewarmte tegen en beschermt het gebouw ’s nachts tegen inbraak.

Duurzaamheid
Het atrium in het midden van het gebouw en de volledig glazen gevel zorgen ervoor dat er overal in het gebouw voldoende daglicht kan binnenvallen. Elke werkplek wordt op deze manier op natuurlijke wijze verlicht. Het atrium en de gevel hebben echter nog een tweede belangrijke functie; ze maken natuurlijke ventilatie mogelijk. De Valschermkade beschikt hierdoor over een gebalanceerd klimaatsysteem, waardoor het binnenklimaat een constant en behaaglijk werkklimaat heeft. Daarnaast kan door de natuurlijke toevoer met deze toepassing energie worden bespaard.

Energie wordt ook bespaard in de verwarming en koeling van het gebouw. In het hele gebouw is vloerverwarming aangelegd, gekoppeld aan warmte-/koude opslag in de bodem. Zo’n 105 meter diep onder de grond wordt in de winter de kou opgeslagen, die in de zomer wordt gebruikt om de vloeren te koelen.

De warmte die in de zomer wordt afgevoerd, wordt eveneens in de bodem opgeslagen op 70 meter diepte en warmtepompen brengen deze warmte in de wintermaanden weer het gebouw in. In alle seizoenen heeft het kantoor door deze toepassing een prettig werkklimaat, zonder dat dit extra energie kost.

Daglicht
De aanwezigheid van daglicht in werkruimtes is van wezenlijk belang voor de beleving van de ruimte, maar ook voor de gezondheid van de gebruiker. Daglicht geeft energie, maakt vrolijk en bevordert de productiviteit. Net als een prettige, rustige en natuurlijke omgeving die inspireert. Het atrium wordt om deze reden ook met zo veel mogelijk groen beplant.

Maar de glazen gevel en het atrium hebben niet alleen een grote esthetische waarde, ze laten ook een ruime daglichttoetreding toe. Het ontbreken van verlaagde plafonds draagt hieraan bij. En door de ruime en diepe lichtinval is minder kunstlicht nodig en kan ook hierop worden bespaard.

Interactie
Bij de herontwikkeling van de Valschermkade is in alle opzichten gestreefd naar optimale interactie en flexibiliteit. Het Schinkelbedrijventerrein, vlak achter het Olympisch stadion en de Zuidas, kenmerkt zich als oud industrieterrein door zijn snelle ontwikkeling tot een gebied voor de creatieve industrie, met gevestigde bedrijven uit de architectuur-, reclame- en film- en televisiewereld.

Door een bedrijfsverzamelgebouw te creëren kunnen de verschillende gebruikers putten uit elkaars inspiratie en creativiteit. De open ruimtes en het atrium stimuleren ontmoetingen. Daarnaast is op beide verdiepingen de werkvloer flexibel indeelbaar.

Er kan gekozen worden voor een kantoortuin, kleinere studio’s of een combinatie van beiden. Elke gebruiker kan zijn deel van het pand naar wens en behoefte inrichten. Op die manier kan het gebouw zich in de toekomst steeds blijven aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen.

Green Machine
Het hele gebouw ademt duurzaamheid uit en om dat nog extra te benadrukken is op de begane grond een plek gecreëerd waar de gebruikers en de bezoekers zelf kunnen zien hoe het gebouw werkt. De bron van de installaties in het gebouw staat in een kleine, groen verlichte ruimte achter glas, tentoongesteld als een museumstuk. Iedereen kan hier zien wat er precies gebeurt om in het gebouw een prettig werkklimaat te creëren, op een duurzame en energiezuinige manier. Dit is het groene hart van het gebouw.

Projectgegevens
Naam en plaats Valschermkade, Amsterdam
Adres Valschermkade 36D, Amsterdam
Bruto vloeroppervlak 970 m²
Netto vloeroppervlak 946 m²
Programma Duurzaam bedrijfsverzamelgebouw
Start ontwerp 2007
Start bouw 2008
Oplevering 2009

Ontwerpteam
Opdrachtgever Architectenbureau Paul de Ruiter, Lemming Film
Gebruiker Architectenbureau Paul de Ruiter, Lemming Film
Ontwerp Architectenbureau Paul de Ruiter bv
Project architect Paul de Ruiter
Project team Willem Jan Landman, Nicolle Flagiello

Foto's: Pieter Kers