Op zoek naar de meest groene persoon in Nederland interviewt de redactie prominente Nederlanders om vervolgens aan u over te laten wie de Groenste Nederlander is. Dit keer Henk Seinen van Seinen Projektontwikkeling uit Leeuwarden.

Hij maakte jaren geleden internationaal furore met een serie woningen met een 0,2 epc (energie prestatie coëfficiënt) daar waar het wettelijke niveau 0,8 epc is. Inmiddels kent iedereen die iets met duurzaam bouwen te maken heeft het succesverhaal van Henk Seinen. Duurzaam Gebouwd waande zich even in de collegebanken en lieten Henk Seinen aan het woord over zijn succesformule, het binnenmilieu in scholen, en ‘andere bouwers’.

Koning klant
Seinen: “Wij zijn dik twintig jaar geleden begonnen. Met de optiek dat we duurzaam wilden bouwen en klantgericht wilden werken. Die combinatie hoort bij elkaar. Je kunt wel van alles bedenken, maar als de eindgebruiker het niet wil hebben en als je als ontwikkelaar niet goed wilt doen dan wil dat niet.”

Seinen is erg gevoelig als het om de klant gaat. De klant is koning. Zelf heeft hij in zijn jaren als werknemer bij een projectontwikkelaar vooral gezien hoe het niet moest en dat irriteerde. Seinen: “Een huis kopen is emotie: je praat erover met je omgeving, je hebt er slapeloze nachten van.”

Integrale aanpak
Het is niet zo dat Seinen een succesformule is gaan bedenken om die vervolgens uit te voeren. “Ieder onderwerp dwingt je tot nadenken”, vertelt Seinen. De integrale aanpak is een logisch gevolg daarvan. “Je kunt duurzaamheid niet oplossen met één element. Je kunt niet zeggen laat de overheid het maar met subsidies oplossen. Dat is een druppel op de gloeiende plaat. Het is een jojobeleid. Je moet het als bedrijfsleven zelf doen. Als je het met een technische truc wilt doen, kom je er ook niet. Er is meer nodig.”

Dat meer is de keuze voor balans denken en integraal denken. Deze twee thema’s staan aan het hart van Seinen’s onderneming. Een voorbeeld van balans denken. Seinen: “Je kunt niet zomaar een warmtepomp in een huis zetten, alles moet kloppen. De warmtepomp begint nu populair te worden. Maar ik voorspel je, dat wordt een drama straks. Je bent weliswaar je gas kwijt, maar die warmtepompen worden vervolgens stroomvreters. Als je een warmtepomp neemt, moet je dan ook je hele huis aanpassen. Je moet die apparaten helpen om minder energie te verbruiken, meer dan gebruikelijk is.""
 
Seinen: "Er moet bijvoorbeeld een zonneboiler aangebracht worden, hoge isolatie en afdichting en correct aangebrachte mechanische ventilatie om te ontlasten. Kortom, er zijn allerlei aanvullende maatregelen nodig om die warmtepomp tot zijn recht te laten komen op de manier waar die voor bedoeld is.”

Met integraal denken moet het qua componenten kloppen. Seinen: “Allereerst moet je de bouwkolom efficiënt maken, dat is ook onze eerste stap geweest. Daar hebben we jarenlang aan gewerkt om de efficiency erin te brengen. De faalkosten eruit te halen, de herstelkosten. Dat kost bergen met geld. We zijn we heel lang met dat ordeningsproces bezig geweest. De meeste partijen fixeren zich op technische oplossingen, dat werk niet. Maar als wij tegen marktconforme prijzen beauty woningen neerzetten en het wordt verkeerd gefinancierd dan heb je alles voor niks gedaan.”

Balans denken
De balansgedachte is de basis voor de PPM financieringsconstructie. Seinen: “Naast opbrengsten in de vorm van financiële dragers zijn kosten reduceren bij de bouw ook een onderdeel van deze balansgedachte om de kwaliteitsverbetering betaalbaar te maken.”

Seinen ontwikkeld al 25 jaar lang voor een grote bankinstelling financiële producten. “We hebben in die 25 jaar veel producten ontwikkeld, maar hebben ook veel zeggenschap gehad over die producten. We hebben veel invloed op die geldmarkt en dat hoort niet bij een projectontwikkelaar. Dat is ook de missing link. Een projectontwikkelaar kan dat in principe niet. Het is een specialiteit van ons bedrijf, noem het een hobby. Ik combineer het met marktimpulsen. Ik stel de vraag: wat moeten we nog verbeteren? En daar ontstaan vervolgens financiële producten uit.”

Kosten reduceren bij de bouw is het tweede element in het balans denken. Seinen: “Je moet het natuurlijk van prefab hebben, dat is een van de onderdelen waar wij de bouwkolom op hebben verbeterd. De rentabiliteit op een koude, vochtige bouwplaats is slecht. Je moet proberen om zo veel mogelijk in de fabriek te doen. Je krijgt er beter werk door, het is nauwkeuriger, en alles past gewoon heel goed.”

Seinen geeft aan graag met houtskelet te werken, maar dat kun je niet verplichten. Er zijn altijd mensen die een stenen muur willen hebben. Seinen: “Nou, dan krijgen ze die. Wij willen niet met beton bouwen vanwege Radongas. Het is volgens TNO, de tweede veroorzaker van longkanker. Er sterven op dit moment achthonderd à duizend mensen per jaar vanwege Radongas. Dus we werken met Radongas vrij materiaal. Geen kalkzandsteen, geen beton, maar keramische blokken. We hebben met onze eerste bouwwerken tegen de aannemer gezegd: ‘Ga nou eens een huis bouwen met die keramische blokken. Wij dekken het af. Als je niet uitkomt dan betalen wij het wel. Maar ga nou eerlijk met die uren om, want het is een proef.’”

Seinen: “Het bleek zelfs goedkoper te zijn. De steen werkt namelijk heel recht af. Als je met zandsteenblokken bouwt dan moet de stukadoor de wanden rechtmaken. Het moet zwaar afgefilmd worden. Dit gaat kaarsrecht omhoog. De besparing in afwerking en materiaal was zo groot dat de steen per saldo goedkoper werd.”

Binnenmilieu scholen
De succesformule met de financiële dragers in combinatie met het integrale denken, heeft er inmiddels toe geleid dat derden de formule van Henk Seinen aan het opschalen zijn. Iets wat hij ook weer van plan is met een lopende pilot voor het verbeteren van de luchtkwaliteit in scholen.

Seinen gepassioneerd: “Als je bedenkt dat vijfhonderd parts per million in binnenscholen een gewenste situatie is. Bij duizend krijg je concentratieverlies. Lusteloos, hoofdpijn dat soort dingen. Bij twaalfhonderd bereik je al een vergiftigingsgraad. Bij langdurige aanwezigheid ben je vatbaar voor astma en bronchitis. Wij meten in die scholen niets anders dan een top van vijfendertighonderd ppm. Dat is heel slecht.”

Seinen Projectontwikkeling is bezig met een pilotproject met tien scholen in Leek. De scholen zijn uit verschillende bouwperiodes. Seinen geeft tekst en uitleg over de luchtmeting in de tien scholen. “Om tien uur ’s ochtends zit die ppm al heel erg in de klim. Tegen de middagpauze zit die op zijn hoogtepunt drie, drieënhalf. Dan zien we in de middagpauze dat die terugloopt want de lokalen zijn leeg. Maar dan blijft die hangen op tweeduizend ppm. Dus dat klaslokaal is nog niets eens schoon genoeg op het moment dat de middag weer begint. Welke school we ook pakken, het is steeds deze grafiek. Dit zijn we integraal gaan benaderen. Niet alleen naar de lucht kijken. Maar bouwkundig, energetisch, klimatologisch gaan we nu de scholen aanpakken.”

Naast de lucht in de scholen zijn er nog twee problemen: licht en akoestiek. Seinen: “’s Middags is de energie weg bij de kinderen, terwijl kinderen zonder problemen tot ’s avonds door kunnen leren. Ze hebben meer dan genoeg leercapaciteit. Kinderen barsten van de energie, maar die is ’nu s middags verdwenen door de slechte lucht. De kinderen beginnen dan vervelend te worden, gecombineerd met de verkeerde akoestiek, verkeerd licht overdag en dat geeft weer een verstoring op het lesgedrag.”

Seinen hoopt binnen afzienbare tijd met een totaaloplossing te komen voor deze pilot. “Daarna gaan we het opschalen, ook dat verhaal maken we klaar en dan dragen we het over aan derden. Bovendien als we deze kennis goed oppakken dan kunnen we dit doorpakken naar bijvoorbeeld kantoren, wijkgebouwen, sportlokalen, kantines. Zeker als je daar een financiële constructie voor kunt bedenken.”

Andere bouwers
Dit succesverhaal roept de vraag op waarom Seinen jarenlang onopgemerkt zulk goed werk heeft verricht. Lagen die te slapen? Seinen: “Die andere bouwers wil ik niet beschuldigen. We hebben de mazzel dat we die integrale combinatie in huis hebben. Dat geeft ons een voorsprong en die willen we best proberen te delen met partijen in de markt. Alleen wij gaan niet met bouwers in zee die roepen: ‘ik kan mijn omzet vermeerderen en de prijs omhoog gooien.’ Dat doen we niet. We selecteren heel duidelijk, die ploeg wordt steeds groter, met integere bouwbedrijven die goede bedoelingen hebben. Die zeggen we zien het als een noodzaak, en die bedrijven zijn er genoeg hoor.”

Gerard Vos