BENG? Ga zelf aan de slag met ENORM

BENG? Ga zelf aan de slag met ENORM

Vanaf 2020 moet in Nederland Bijna Energie Neutraal Gebouwd (BENG) worden. Voor overheidsgebouwen breekt dat moment al twee jaar eerder aan: in 2018. Dit betekent dat sommige projecten die nu op de schetstafel liggen hiermee rekening moeten houden. Er is best wat hulp beschikbaar om hierop te anticiperen. Maar waar begint u?

Het begint bij BENG zelf. Wat is BENG? Waar moet u rekening mee houden? En hoe kunt u de BENG-kentallen eenvoudig uitrekenen? Het zijn vragen die op ieders lippen branden. We beantwoorden ze in dit artikel en bieden een concreet handvat.

BENG staat voor Bijna Energie Neutrale Gebouwen (in het Engels Nearly Zero Energy Buildings (NZEB)). BENG is een term die uit Europa komt. Alle landen van de EU zullen vanaf 2020 hun energieprestatie-eisen in de vorm van BENG-indicatoren gaan uitdrukken. Voor Nederland betekent dit dat de Energieprestatiecoëfficiënt (EPC) op dat moment verdwijnt.

BENG-eisen zijn opgebouwd uit drie losse indicatoren. Een nieuw te bouwen gebouw moet vanaf 2020 voldoen aan alle drie de indicatoren. De indicatoren zijn:

  1. Eis aan de maximale energiebehoefte (in kWhenergiebehoefte/m2)
  2. Eis aan het maximale primaire energiegebruik (in kWhprimair/m2)
  3. Eis aan het minimale aandeel hernieuwbare energie (in %)

1.  Maximale energiebehoefte

De eis aan de maximale energiebehoefte is opgenomen om te stimuleren dat gebouwen zo ontworpen worden dat zij zo min mogelijk energie hoeven te gebruiken. De energiebehoefte voor verwarming, koeling, ventilatie (en verlichting voor utiliteitsbouw) moet onder een bepaalde waarde blijven. Dit betekent dat er bijvoorbeeld gekozen moet worden voor zeer goed isoleren, een compacte bouwvorm met een optimale ligging ten opzichte van de zon en het zoveel mogelijk benutten van zonlicht en daglicht. Deze indicator is gericht op het beperken van de energiebehoefte, dat betekent dus dat in deze indicator aspecten als een efficiënte opwekker of PV-panelen nog niet van belang zijn. Die onderwerpen komen bij indicator 2 en 3 aan de orde.

De eis wordt uitgedrukt in de energiebehoefte in kWhenergiebehoefte/m2, er wordt dus afgestapt van de Megajoule (MJ) als eenheid.

2.  Maximaal primair energiegebruik

De tweede indicator stelt een eis aan het maximale primaire energiegebruik per m2. De eis wordt uitgedrukt in kWhprimair/m2. In deze indicator worden dezelfde energieposten meegenomen als in de huidige EPC-berekening gebeurt. Dat betekent dat goed isoleren, efficiënte koel- en verwarmingstoestellen, energiezuinige verlichting, PV-panelen en meer allemaal gewaardeerd worden. Er is dus een grote gelijkenis met de EPC-berekening. Het grootste verschil is dat de indicator niet in een EPC-waarde wordt uitgedrukt, maar in kWh/m2.

3.  Aandeel hernieuwbare energie

De laatste indicator ten slotte is het aandeel hernieuwbare energie. Ieder gebouw zal op de een of andere manier gebruik moeten maken van hernieuwbare energie. Onder hernieuwbare energie wordt in dit geval verstaan de opbrengst van PV-panelen, zonnecollectoren, windenergie, biomassa en de duurzame bron van een warmtepomp.

Concepteisen

Om de markt de kans te geven om ervaring op te doen met BENG-bouwen stuurde minister Blok in de zomer van 2015 aan de Tweede Kamer een brief met daarin een tabel met concept BENG-eisen. Deze tabel geeft een eerste indruk van de niveaus waar de minister aan denkt voor 2020.

tabel 1 Concept BENG-eisen

 

1.

2.

3.

 

Energiebehoefte [kWhenergiebehoefte/m2.jr]

Primair energiegebruik [kWhprimair/m2.jr]

Aandeel hernieuwbare energie [%]

Woningen

Max 25 kWh/m2

Max 25 kWh/m2

Min 50%

Overige utiliteitsgebouwen*

Max 50 kWh/m2

Max 25 kWh/m2

Min 50%

Onderwijsgebouwen

Max 50 kWh/m2

Max 60 kWh/m2

Min 50%

Gezondheidzorggeb.

Max 65 kWh/m2

Max 120 kWh/m2

Min 50%

* zoals kantoren, bijeenkomstgebouwen, logies, etc. m.u.v. industriegebouwen

De niveaus zijn (uiteraard) strenger dan de huidige energieprestatie-eisen. De markt staat dus voor twee uitdagingen: nog energiezuiniger gaan bouwen én wennen aan de nieuwe indicatoren. Want doordat bij BENG drie losse eisen gesteld worden, is het minder makkelijk om een ‘slecht’ ontwerp te compenseren met extra (installatietechnische) maatregelen. Bij BENG moet aan alle drie de indicatoren voldaan worden. Met name de eerste eis aan de energiebehoefte blijkt een lastige te zijn. Het bouwkundig ontwerp moet vanaf het allereerste schetsontwerp al goed zijn: een opgave voor de architect in samenspraak met zijn (bouwfysisch) adviseurs.

BENG in ENORM

Om zo concreet mogelijk kennis te maken met BENG en berekeningen uit te voeren, is een tool beschikbaar. In de nieuwste versie (V3.1) van het softwarepakket ENORM van DGMR zijn ter informatie de BENG-indicatoren opgenomen. Dit stelt de gebruikers van ENORM in de gelegenheid om ervaring op te doen met de indicatoren.

Om een eerste gevoel te krijgen over de indicatoren: De woning uit het plaatje heeft een EPC van 0,21 en voldoet daarnaast aan de concept BENG-eisen voor woningbouw. De woning heeft een zeer goede isolatie (Rc 7 a 8 en triple glas), balansventilatie met WTW, warmtepomp en een beperkte hoeveelheid PV op het dak. Uiteraard zijn er ook andere oplossingsrichtingen om aan de BENG-eisen te voldoen. Binnenkort zullen wij hierover een vervolgartikel publiceren.

Meer informatie

Meer weten over de consequenties van BENG? Tijdens de DGMR KennisEvents komt dit thema aan de orde: 7 april a.s. in Den Haag, 21 april in Arnhem en 19 mei in Emmen. Zie: http://dgmr.nl/kennisevent.php

Meer informatie over ENORM op de website DGMR software.

Auteur: ir. Ieke Kuijpers-Van Gaalen MBA | DGMR Raadgevende Ingenieurs B.V. | www.dgmr.nl

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225
Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing netcongestie

Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing ...

Op het Zeeuwse Tholen is op maandag 10 juni onder grote belangstelling de eerste energy hub (e-hub) in Nederland in gebruik genomen. In deze e-hub kunnen bedrijven ...

Lees verder

c21 c225
Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop GO 2024

Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop ...

De waarde van kennisdeling wordt nog wel eens onderschat, zeker als we kijken naar het invullen van de Klimaatdoelstellingen. Door te innoveren, pionieren en lef ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c41 c225
Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming gebouwde omgeving

Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming ...

In aanloop naar de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024 lanceert platform Duurzaam Gebouwd maandag 4 november het rapport Op weg naar CO2-neutraal. Het rapport benadrukt ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing CO2-arm beton

Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing ...

Lizzy Butink heeft als manager Duurzaamheid binnen Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed BV de afgelopen tijd flink geknokt om de Net Zero-strategie hoog op ...

Lees verder

c21 c225
Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Om hem Mr. Duurzaamheid te noemen, gaat wellicht net een stapje te ver, maar al ver voordat duurzaamheid een begrip was, was dit voor Paul van Bergen, directeur ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225
Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award '24 

Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award ...

Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven deze week is de tweede Ruud van Berkel Award uitgereikt. De winnaar van dit jaar is SeaWood Materials: een 100 procent ...

Lees verder

c21 c225 c237
Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en onderhoudstrajecten

Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en ...

Wat zijn beweegredenen voor bedrijven om hun gebouwen duurzamer, meer circulair en gezond te maken? En hoe zorg je dat je maximale waarde levert in beheer- en onderhoudstrajecten? ...

Lees verder

c21 c225
Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen groeit door

Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen ...

Het aantal organisaties dat zich aansluit bij het platform Toekomstbestendig Bouwen blijft groeien. Het convenant werd tijdens het congres Toekomstbestendig Bouwen ...

Lees verder

c21 c225 c237
Gebruik bij duurzaamheid meer gezond verstand

Gebruik bij duurzaamheid meer gezond verstand

‘Gebruik meer gezond verstand bij verduurzaming’, is de stellige overtuiging van Debbie van Noort en Daniel Strumphler van Turner & Townsend. Omdat ...

Lees verder

c21 c225
De achterstand op klimaatdoelen oplossen

De achterstand op klimaatdoelen oplossen

De CO2-uitstoot daalt te langzaam en Nederland loopt uit de pas als het gaat om het invullen van klimaatdoelstellingen: de kans dat het wettelijke klimaatdoel van ...

Lees verder

Reacties

Voor nieuwbouw van rijtjeswoningen gaat dit wel lukken. Voor de veel complexere utiliteitsbouw zijn er misschien betere benaderingen te vinden waarbij een goed binnenklimaat, gebruikskwaliteit, ontwerpvrijheid en energieneutraliteit worden gegarandeerd.

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up