’t Veen in Hattem, een ontwikkelingsgebied dat grenst aan zowel de droge Veluwe als de waterrijke IJsseldelta, ondergaat een ambitieuze transformatie. Welke kansen liggen hier voor het oprapen? Duurzaam Gebouwd ging op expeditie om die vraag te beantwoorden.

Op woensdag 2 september kwamen de expeditieleden van Duurzaam Gebouwd Expeditie ’t Veen voor het eerst bijeen om kennis en inzichten te delen over het ontwikkelingsgebied ’t Veen in Hattem. In de ruime en coronaproof loods van aannemer Van Gelder verzamelden circa twintig deelnemers zich voor deze eerste van vijf samenkomsten. Centraal stond het thema Klimaatadaptatie.

Klimaatadaptatie

Het ontwikkelingsgebied ’t Veen wordt omsloten door de IJssel en de Vecht. Kansen voor klimaatadaptatie zijn er dus genoeg, aldus wethouder Auke Schipper van gemeente Hattem in zijn welkomstwoord: “Enerzijds ligt het gebied op het randje van de Veluwe, waar je verdroging ziet, en aan de andere kant zijn ze volop bezig met het Deltaprogramma. Wat is het gaaf om dat met elkaar te verbinden.”

Hoe die verbinding eruit gaat zien, is nog niet bekend. Juist daarom is deze expeditie bij elkaar gekomen. Kijk bijvoorbeeld naar het hoge grondwaterpeil. “Ik als particulier zie dan juist kansen”, aldus Schipper. “Hoe kunnen we dat water op een goede manier inzetten voor het gebied, als kans voor de bewoners?”

Ook Daan Bruggink van ORGA architect benadrukt met een kort betoog de noodzaak voor het klimaatadaptief ontwikkelen van ’t Veen. Want niet alleen het hoge grondwaterpeil, maar ook de toenemende hitte speelt een grote uitdaging voor de stad. Bruggink voorziet dat zowel een boomrijke omgeving als houtbouw hier een cruciale rol in kunnen spelen.

“Klimaatadaptief is eigenlijk heel simpel: bouw als een boom”, aldus Bruggink. “Een boom voedt dieren en planten, maakt zuurstof, er kunnen veel diersoorten van leven en je wordt er bovendien vrolijk van.” Bovendien, zegt Bruggink, bespaar je jezelf veel ellende door je wijk boomrijk in te richten. “Bomen nemen water op en verdampen dat ook weer. Aan de andere kant zorgt een boom voor verkoeling en verschoont die de lucht. Het is enorm interessant om dat mee te nemen in je ontwikkeling, want nabijgelegen woningen worden er ook aantoonbaar meer waard door.”

Brainstormen

Met opgaven als waterhuishouding, natuurinclusiviteit en hittestress op zak, splitsten de expeditieleden zich in enkele brainstormsessies. Hun doel: de afwegingscriteria verzinnen om ’t Veen te gaan ontwikkelen, met onder andere een menukaart aan initiatieven en toepassingen voor de gemeente om uit te kiezen. De energie barstte los, met alle inspiratie en inzichten van dien.

Het overkoepelende advies vanuit de expeditie: regisseer de totale kwaliteit om juist ongeregisseerd te ontwikkelen. Een treffend voorbeeld hiervan is het ontmoetingspunt voor bewoners, iets wat doorgaans organisch ontstaat. Laat deze plekken als vanzelf ontstaan– zelfs al is dit de ondergrondse vuilniscontainer – door de looproutes via sociale knooppunten te laten lopen.

Een ander advies richtte zich op de rijke omgeving van ’t Veen. In plaats van alles in een mal te gieten, kun je ook kijken naar wat er níet hoeft te gebeuren om de ambities te bereiken. ’t Veen is bijvoorbeeld een zeer groen gebied. Door dat zoveel mogelijk te laten voor wat het is, kun je bestaande waarde gebruiken en druk je ook de kosten.

Op naar meer

De eerste bijeenkomst op 2 september zette de toon voor de volgende vier, waarin thema’s als energie, circulair bouwen en slimme stad de revue passeren. De expeditieleden reageerden enthousiast op het expeditieconcept en prezen vooral de energie die loskwam tijdens de break-outsessies. Ook gemeente Hattem kon nu al met diverse inzichten aan de slag.

Gebiedsontwikkeling ‘t Veen

‘t Veen is onderdeel van een stedelijke transformatie die Hattem groen, vitaal en klimaatadaptief maakt. Het voormalige bedrijventerrein trekt de omliggende natuur naar de stad toe en wordt getransformeerd tot een duurzame en gezonde woon-, werk- en recreatiebestemming. Voor deze ambitieuze en complexe opgave zocht gemeente Hattem naar toepasbare kennis over duurzame toepassingen, zodat de transformatie van het gebied naar een hoger niveau kan worden getild.

Duurzaam Gebouwd Expeditie

De Duurzaam Gebouwd Expeditie is gestoeld op verbinding. Duurzaam Gebouwd creëerde de Expeditie om complexe opgaves in te vullen met ambitieuze opdrachtgevers, zoals gemeente Hattem. Samen zochten we naar een selecte groep van deskundige partijen op het vlak van energie, klimaatadaptatie, circulariteit, slimme stad en innovatieve woonvormen om samen op ontdekkingsreis te gaan binnen ontwikkelingsgebied ’t Veen. De kracht schuilt in het betrekken van een grote diversiteit aan partners: bouwers, innovators, installateurs en ontwikkelaars zijn onder andere vertegenwoordigd als expeditiepartner. Duurzaam Gebouwd blijft een centrale begeleidende rol houden binnen deze reis, met als doel de gemeente een stap verder te brengen in de ontwikkeling, alsook om de expeditieleden exposure en kennis te bieden.

Tekst: Reinoud Schaatsbergen