Duurzaam bouwen of duurzaam gebouwd?

Duurzaam bouwen of duurzaam gebouwd?

'Het groenste kantoor van Nederland'. Ik moet er inmiddels van glimlachen. Ontwikkelaars en huurders schreeuwen het van de daken: zij hebben het groenste gebouw van Nederland! Ja, ja. Gefeliciteerd.

Ik zal voor de gezelligheid maar even meegaan met de euforie en mij niet afvragen hoe het kan dat al die panden gelijktijdig de groenste zijn; ik wil de green party natuurlijk niet verpesten.

A++
Silver, Gold, Platinum... wat voor edele metalen gaan er nog bijgehaald worden om het nog, nog, nog groenere gebouw te duiden. Het voelt een beetje als bij wasmachines en vaatwassers. Als ik nu de winkel binnenloop zie ik bijna alleen nog maar AA of A++ apparaten staan en als ik de autoreclames mag geloven is rijden zelfs goed voor het milieu is geworden. Het kan snel gaan.

Maar natuurlijk niet zó snel. Ja, auto's zijn behoorlijk zuiniger geworden de laatste jaren, maar rijden is nog steeds niet duurzaam natuurlijk, zelfs niet in een elektrische. Wellicht wel iets minder vervuilend, maar zeker niet duurzaam. Zeker niet als je de totale levenscyclus van de hele auto in de analyse meeneemt, inclusief fabricage, afval en accu's.  Begrijp me niet verkeerd: ik vind elektrische auto's een fantastische ontwikkeling (en fantastisch rijden!), maar nog beter is voorlopig even geen nieuwe auto kopen (tenzij er echt heeele zwarte walmen uitkomen;).

Ja, een moderne auto is zuiniger, maar voordat je de energie van fabricage en verwijdering hebt goedgemaakt ben je jaren verder. Kortom, rij vooral nog even door voordat je een nieuwe auto koopt. Echt, 250.000 kilometer kan makkelijk.

Nieuw blok beton
En zo is het ook met gebouwen. Heel goed dat er nieuwe groene gebouwen ontwikkeld worden. Maar wie kijkt er naar het gebouw dat leeg en eenzaam achterblijft? Was het werkelijk noodzakelijk om een nieuw blok beton neer te zetten? Of ging het toch ook een beetje om de 'kick' van een nieuw kantoor. De drang om iets groots en meeslepends neer te zetten... Dat wil toch elke ceo? En nu nog duurzaam ook!

De drang om duurzame gebouwen, auto's, wasmachines, TV's en koffiemachines te maken is heel groot. En natuurlijk is het echt fantastisch dat die dingen er zijn. Alles wat je vandaag koopt moet zo schoon mogelijk zijn. Maar duurzaamheid vergt nu juist een wijdere blik. Niet alleen naar een object kijken maar naar een systeem. Niet naar een gebouw, maar naar een wijk. Niet naar een schakel, maar naar een keten. Niet naar een moment, maar naar een levenscyclus.  En dan is 'nieuw' niet perse de groenste keuze.

Leegstand
In de kantorenmarkt is dit zeker aan de hand. De leegstand is op dit moment is bijzonder hoog en toch willen opdrachtgevers nieuw bouwen. Omdat het gewoon gaaf is om te doen! Je eigen gebouw bouwen! Prachtig toch?! Maar duurzaam is het niet. Zelfs als het pand energie-neutraal is (wat bijna nooit echt zo is), dan nog zijn de energiebehoefte en vervuiling bij de bouw en sloop bij elkaar gigantisch.

Minder vervuilend? Misschien. Maar duurzaam? Zeker niet. Laten we die term niet gebruiken waar hij niet past.

VVT
Grappig genoeg heet deze site 'Duurzaam Gebouwd'. Voltooid verleden tijd dus! Blijkbaar hadden de initiatiefnemers een vooruitziende blik. Laten we dus wat minder 'duurzaam bouwen' en wat meer kijken naar wat er al staat. Dat is pas echt duurzaam gebouwd.

Igor Kluin
Managing Director Qurrent

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225
Morgen is het zover: de Klimaattop GO 2024!

Morgen is het zover: de Klimaattop GO 2024!

Over één dag is het zover: de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024. Als voorbereiding op de tweedaagse conferentie bracht Duurzaam Gebouwd het rapport ...

Lees verder

c21 c225
Van netcongestie naar energiezekerheid

Van netcongestie naar energiezekerheid

Het webinar ‘Van netcongestie naar energiezekerheid’ op dinsdag 26 november om 11 uur leert je alles over de kansen die de energietransitie biedt, mits ...

Lees verder

c21 c225
Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing netcongestie

Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing ...

Op het Zeeuwse Tholen is op maandag 10 juni onder grote belangstelling de eerste energy hub (e-hub) in Nederland in gebruik genomen. In deze e-hub kunnen bedrijven ...

Lees verder

c21 c225
Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop GO 2024

Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop ...

De waarde van kennisdeling wordt nog wel eens onderschat, zeker als we kijken naar het invullen van de Klimaatdoelstellingen. Door te innoveren, pionieren en lef ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c41 c225
Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming gebouwde omgeving

Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming ...

In aanloop naar de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024 lanceert platform Duurzaam Gebouwd maandag 4 november het rapport Op weg naar CO2-neutraal. Het rapport benadrukt ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing CO2-arm beton

Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing ...

Lizzy Butink heeft als manager Duurzaamheid binnen Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed BV de afgelopen tijd flink geknokt om de Net Zero-strategie hoog op ...

Lees verder

c21 c225
Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Om hem Mr. Duurzaamheid te noemen, gaat wellicht net een stapje te ver, maar al ver voordat duurzaamheid een begrip was, was dit voor Paul van Bergen, directeur ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225
Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award '24 

Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award ...

Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven deze week is de tweede Ruud van Berkel Award uitgereikt. De winnaar van dit jaar is SeaWood Materials: een 100 procent ...

Lees verder

c21 c225 c237
Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en onderhoudstrajecten

Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en ...

Wat zijn beweegredenen voor bedrijven om hun gebouwen duurzamer, meer circulair en gezond te maken? En hoe zorg je dat je maximale waarde levert in beheer- en onderhoudstrajecten? ...

Lees verder

c21 c225
Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen groeit door

Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen ...

Het aantal organisaties dat zich aansluit bij het platform Toekomstbestendig Bouwen blijft groeien. Het convenant werd tijdens het congres Toekomstbestendig Bouwen ...

Lees verder

Reacties

Goed artikel Igor. Professor Heertje zou het helemaal met je eens zijn. Goed om stil te staan bij de eco druk m.b.t. verwijdering van het bestaande en fabricage van het nieuwe t.o.v. de mogelijkheden van het bestaande.

Dank Jeroen. Maar sjonge, Professor Heertje... Ik ben het al heel vaak heel, heel erg oneens met hem geweest ;) Maar toch dank... denk ik. Als het punt maar over kwam.

http://www.duurzaamgebouwd.nl/visies/20100608-kantoren%3A-kiezen-voor-nieuwbouw-of-blijven-zitten%3F-%2B-filmpje

Of in de zoekmachine van deze site intikken kiezen voor nieuwbouw

Mooi verhaal, mag nog verbreed worden naar de praktijkervaring met toevoeging van de levensduur van een produkt. Een leemte in het normencircus. Niet zo vreemd, want de normen zijn veelal papieren normen, zelden wordt de praktijk bekeken. Bij mobiliteit let men op het mogelijke, niet op de feitelijke mobiliteitsbelasting door de gebruikers. Het beheer van de vele (gebouwen)techniek loopt hopeloos achter, zodat het feitelijk verbruik aanzienlijk blijkt te verschillen, tenminste als het nog gemeten wordt. Vaak blijkt het niet eens opgevallen te zijn. Probeer eens het feitelijk energieverbruik per m2 te achterhalen, lukt zelden! Of neem het veelzeggend resulaat: "..Aanscherpingen EPC leidden niet tot noemenswaardige energiebesparingen.. "

Dag Igor, een mooie bijdrage in de discussie over de bouw, de inrichting en het gebruik van onze bebouwing en in het bijzonder de kantoorgebouwen. Er is nog geen integrale parameter voor de duurzaamheid die alle relevante criteria meeneemt: de keten van gebruikte materialen bij de bouw, de belasting die het gebouw enkel door " grondverbruik" (bezetting van schaarse m2) levert, de energie belasting tijdens het gebruik, het gedrag van de gebruiker (incl. de verkeersbewegingen die de vestiging van de gebruiker te weeg brengt), de onderhoudslasten en last but not least de verwachte levensduur. De levensduur in nl. wordt in belangrijke mate ook bepaald door de gebruiksmogelijkheden. Die worden weer bepaald door het ruimtelijke ordeningsbeleid van de gemeente.....en daar knelt het nou vaak. Hergebruik van leegstaande kantoren wordt vaak belemmerd door de beperkte bestemming...als " kantoordoeleinden". Hier ligt een mooie taak voor de gemeentes en de beleggers (doorgaans eigenaren van de grootschalige leegstaande kantoren). Zoek naar mooie alternatieve bestemmingen. Je zou er een interessant model voor kunnen ontwikkelen ! groet, Josephine de Zwaan.

Dag Igor, Ruim een jaar geleden hadden we dezelfde vraag als jij: is die nieuwbouw inderdaad zo duuurzaam als je naar alle effecten kijkt, of kun je beter een bestaand kantoor doorhuren? We hebben het laten doorrekenen en Nikaj van Hermon heeft hierboven verklapt waar het antwoord te vinden is. In feite heb je bij oudere kantoren met een energielabel D of slechter maar een keuze: ingrijpend renoveren of slopen. Vanaf nu. Intussen werken we ism vele DGBC-participanten aan nog betere beoordelingsmethodes.

Igor, goede analyse over gebouwen. Helemaal mee eens. Over elektrische auto's zou ik jouw berekening wel eens willen zien want dat verhaal klopt volgens mij niet. De extra uitstoot van zo'n oude Volvo weegt al snel niet meer op tegen de produktiekosten van een nieuwe auto. Dit geldt zeker voor elektrisch en al helemaal als de stroom groen wordt opgewekt. Groet, Michel P.s. Ik rij tegenwoordig in een IMIEV. Leuk maar wel hardship vanwege beperkte actieradius en beslagen ramen en zo...

Dank allen voor de reacties! Ik ben het met alles dat wordt gezegd wel behoorlijk eens. Korte reacties: @Roland: Dit is zeker een heel belangrijk punt. Vaak zijn de ambities bij een nieuw gebouw zeer groot. Dan moet alles 'erin'. Maar vaak wordt tijdens het begroten weer behoorlijk wat van die ambitie geschrapt... Het gebouw blijft in de perceptie nog steeds 'groen', maar feitelijk valt het dan wat tegen. En dat blijkt dan vervolgens zeer lastig traceerbaar omdat er nauwelijks gedetailleerd wordt gemeten. @Josephine: Ook echt helemaal mee eens. Daar zit zeker het probleem. Hergebruik moet juist vaak leiden tot ander gebruik en dat is lastig. Gemeenten en investeerders die samen optrekken en dat plan maken. Niks voor jou? ;) @Hans: Ik snap die analyse. Toch ben ik bezorgd of dan inderdaad wel integraal genoeg gekeken wordt zoals ook Josephine aanstipt. Zijn er wel genoeg onderdelen in de afweging meegenomen. Verkeersbewegingen etc. etc. Alleen het label aanhouden lijkt toch weer veel op analyse op object niveau ipv op systeemniveau. Of zie ik iets over het hoofd? Goed dat DGBC continu werkt aan verbetering van de methodes! @Michel: Had al begrepen dat je EV-er bent! Gefeliciteerd! Ik kijk zelf naar de Ampera/Volt. Een tussenoplossing (met airco;). Ik snap je opmerking over die berekening van EV's. Daar is veel over te doen. Zoals ik ook schreef moet de uto natuurlijk niet TE vervuilend zijn (dikke walmen was daarvoor een stijlfiguur;) maar feitelijk kan niemand hierover nog echt gedetailleerde dingen zeggen omdat de restwaarde en rest-milieueffecten van deze accu's nog niet goed kan worden ingeschat. Als oude EV accu's in de kruipruimte van mijn huis komen om het net te balanceren, dan is dat natuurlijk weer beter dan dat we ze na 4 jaar (at best) meteen moeten ontmantelen. Etc etc. Maar nogmaals, voor de duidelijkheid: EV is the future, now!

Gebruik de leegstand voorlopig als leerling bouwplaatsen voor "ecoklussers". Daar krijgen we in de toekomst behoefte aan als de olie opraakt. En geef de leerlingen bestemmingsvrijheid. Er zal als de benzine te duur wordt om te reizen beslist meer behoefte aan woon/werkplekken komen. en aan cohousing. Wat betreft de energiehuishouding van de te renoveren leegstand, denk bijvoorbeeld aan een kas op het dak en een gesloten kringloop via WKK en vergisting van organisch afval. Zie www.zonneterp.nl.

Wanneer kwam de eerste succesvolle elektrische auto op de markt? 100 jaar geleden. Wanneer kwam de eerste populaire gezinsauto op de markt met een verbruik van 1 op 25? in de jaren 50/60. Nee mensen, geloof de mooie praatjes van de heren duurzaamheidsgoeroe's niet te snel. Het feit is dat we kwa duurzaamheid nog niets noemenswaardigsgerealiseerd hebben. Het is allemaal oude wijn in nieuwe vaten. Het duurzaamheidseffect is meestal achter de komma te vinden, terwijl de kosten vaak relatief astronomisch zijn. Toch kloppen we elkaar op de schouders en knikken we tevreden dat we 'op de goede weg' zijn. Kwatch. We zijn met zijn allen nog steeds op ramkoers met moeder natuur en uit niets blijkt dat daar verandering in zal komen. Dat zijn de kille feiten. Laat je bedonderen en ruk zelf eens de sluiers weg die onze bestuurders en CEO's voortdurend ophangen om ons zicht op de beerputten van onze moderne 'beschaving' te belemmeren. Kijk en huiver. De verduurzaming van onze maatschappij, daar zijn we nog lang niet klaar mee. We zijn feitelijk nog niet eens begonnen.

Nieuw bouwen of herontwikkelen? Duurzaam is een gebouw pas als de gebruiker (werker, bewoner, bezoeker) het aantrekkelijk vindt én blijft vinden! Inzicht in behoeften van gebruikers is daarom het startpunt voor (her) ontwikkelen. Voor inzicht in de behoeften van werkers, initieerden we het onderzoek Werkbeleving 21ste eeuw. Kijk op www.werkbeleving.nl en laat me weten wat je van onze benadering vindt of doe mee!

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up