Bijna 40% van het totale energieverbruik en 36% van de uitstoot van broeikasgassen in Europa komt op het conto van de bouw- en vastgoedsector. Via het Horizon2020-programma BuildInterest wil onder meer het Nederlandse platform Green BuildInvest Initiative (GBI) financiële instellingen motiveren en stimuleren vaker te investeren in energie-efficiënte gebouwen.

Zo’n 8 jaar geleden – in 2010 – stelden de regeringsleiders van de landen van de Europese Unie de EU 2020-strategie vast. Deze strategie had als doelstelling om de Europese economie te ontwikkelen tot een concurrerende, sociale en groene markteconomie. Het groene aspect van deze strategie bleek onder meer uit het feit dat in 2020 de energiebesparing en energie-efficiëntie met 20% verhoogd moest zijn ten opzichte van 1990.

Om deze doelstelling te behalen, ontwikkelde de EU onder meer in 2014 het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon2020. Voor 7 jaar was er destijds in totaal zo’n € 80 miljard beschikbaar voor organisaties die actief zijn in onderzoek, technische ontwikkelingen en innovatie in internationaal verband. Zo wil de EU het bedrijfsleven en de academische wereld uitdagen om samen oplossingen te bedenken voor maatschappelijke vraagstukken, die in heel Europa spelen.

Financiële barrières weghalen

Onder die vraagstukken vallen onder meer klimaatverandering en betaalbare duurzame energie. Alleen al om het hierboven genoemde EU-doel rond energie-efficiëntie te halen, is een investering van € 100 miljard per jaar nodig. 70% van dit bedrag dient naar de gebouwde omgeving te gaan. Desondanks investeren banken, beleggers en financiers nog te weinig in duurzame gebouwen, omdat ze de financiële haalbaarheid (nog) niet vertrouwen. Ook veel van de andere barrières hebben te maken met de financiering.

Om die financiële barrières weg te halen, zijn 6 partijen in april 2016 gestart met het Horizon2020-programma BuildInterest: BPI France, het Italiaanse Aster, het Belgische Europe Unlimited en de Nederlandse partijen PNO, Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) en Duurzaam Gebouwd. Zij hebben zich als doel gesteld om het vertrouwen van investeerders in energie-efficiënte projecten te versterken. Daarnaast willen ze zorgen voor een structurele, lange-termijndialoog tussen overheid, investeerders en innovatieve bouwpartijen. Om dit te bewerkstellingen, hebben BPI France, Aster en Duurzaam Gebouwd ieder een platform opgericht: respectievelijk EuroQuity, BuildLab en Green BuildInvest Initiative (GBI). Vanwege de Nederlandse markt gaat dit verhaal met name over het laatstgenoemde platform.

Kennisdelen en verbinden

Het platform GBI heeft zich 3 doelen gesteld. Ten eerste wil het kennisdelen. Daarom verbindt GBI inmiddels een groep van 150 aangesloten partners uit de financiële sector en gebouweigenaren, zoals vooraanstaande investeerders, projectontwikkelaars, banken, gemeenten, woningcorporaties, bouwbedrijven en onderzoeksfaciliteiten. Het nodigt deze partners uit tijdens diverse evenementen die het zelf organiseert, zoals de bijeenkomst Building Europe tijdens de beurs Building Holland en de expertmeeting afgelopen september 2017 ‘Waardebepaling en certificering van commercieel vastgoed’.

Bij deze laatstgenoemde vergadering vertelde duurzaam taxateur Bert Deen van Dynamis Taxaties dat duurzaamheid lastig te taxeren is. “Maar dat geldt niet voor duurzaamheidseigenschappen, zoals de bouwmaterialen, de installatie, het ontwerp en de uitvoering. Daarnaast speelt het beheer een belangrijke rol: het ‘groenste’ gebouw is niet ‘groen’ als het slecht wordt beheerd.”

Bijdragen aan energie-efficiënte gebouwen

Daarnaast wil GBI graag voorbeeldprojecten laten zien en bijdragen aan energie-efficiënte gebouwen. Zo maakt dit platform deel uit van de denktank van de Nederlandse Bank. GBI-programmamanager Esther Ruijgvoorn: “Deze denktank is opgericht om de financiële sector te helpen om bij te dragen aan CO₂-reductie. Als buitenbeentje proberen we deze sector hierbij te helpen. Zo kijken we vanuit deze denktank hoe we huiseigenaren kunnen verleiden dat ze energie-efficiënte maatregelen in hun woningen toepassen.” Als voorbeeld noemt ze het Europese initiatief ‘Energy Efficient Mortgage Action Plan’ (EeMAP). “Daarmee kunnen we op basis van ervaringen in Europa komen tot projecten die in Nederland toegepast kunnen worden. Zo hoeven we hier het wiel niet opnieuw uit te vinden.” Het lastige hierbij is volgens haar dat investeerders energie-efficiënte maatregelen nog niet als waardevermeerdering zien. “Daarmee kunnen ze vaak niet in een hypotheek worden ondergebracht.”

Op de website GreenBuildinvest.nl komt onder meer een stappenplan voor toekomstige partijen, die een vergelijkbaar platform willen oprichten.

Verder heeft de Nederlandse overheid GBI vanuit de Green Deal Aardgasvrije Wijken benaderd om een onder steunende rol te spelen bij de ontwikkeling van een expertisecentrum. Dit centrum heeft als doel om te komen tot een antwoord op de vraag welke aanpak voor gemeenten het beste is om aardgasvrij te worden. “Iedere gemeente en zelfs wijk heeft een eigen benadering”, weet ze. “Maar toch kan
zo’n stappenplan op een aantal punten gestandaardiseerd worden. Denk maar eens aan de voorlichting van burgers en het bepalen van overige belanghebbenden.”

Tevreden over vorderingen

Deze initiatieven en voorlopige resultaten presenteerde Ruijgvoorn afgelopen november in hoofdkantoor van BPI France in Parijs aan Christophe Milin, die vanuit de Europese Commissie als projectadviseur aan diverse Horizon2020-programma’s verbonden is. “Bij ieder programma schuif ik een keer aan”, verklaarde hij. “Om me op de hoogte te stellen van de vorderingen en eventueel bij te sturen.”

Over de voortgang van GBI toonde hij zich tevreden. “Het zijn stuk voor stuk projecten die bijdragen aan de CO₂-reductie van gebouwen. Het is belangrijk om dat doel goed in je achterhoofd te houden, ook bij toekomstige projecten en andersoortige activiteiten.” Daarnaast was Milin enthousiast over de genoemde evenementen. “Het platform moet zorgen voor een community van mensen, die elkaar normaal gesproken niet ontmoeten en met elkaar in discussie gaan. Zo laat GBI zien van toegevoegde waarde te zijn op het gebied van een maatschappelijk thema.”

Na afloop van BuildInterest blijven het platform Green BuildInvest Initiative en diens activiteiten bestaan. Dit zal gebeuren op basis van onafhankelijke financiers. “Ons doel blijft om de financiële sector met gebouweigenaren te laten verbinden”, geeft Ruijgvoorn aan. 

Foto bovenaan: Afgelopen november kwamen alle deelnemers van BuildInterest in Parijs bij elkaar samen, in het kantoor van BPI France. GBI-programmamanager Esther Ruijgvoorn staat tweede van rechts, programmamanager Christophe Milin van de Europese Commissie staat zesde van rechts.

Dit verhaal is ook verschenen in Duurzaam Gebouwd Magazine #39.