De oplossing voor de bestaande woningbouw: super hybride warmtepomp

timer7 min
De oplossing voor de bestaande woningbouw: super hybride warmtepomp

Per jaar komen er bij CFP Green Buildings wel honderden innovatieve plannen voor een duurzame bouw binnen. Welke hebben werkelijk de potentie om tot wasdom komen? De CFP Innovatiedag in Apeldoorn toonde alvast enkele kansrijke innovaties om zo de juiste partijen bij elkaar te brengen.

De oplossing voor de bestaande woningbouw: super hybride warmtepompHet was lastig kiezen op deze Innovatiedag, waarbij verdeeld over twee zalen achttien innovaties werden gepresenteerd. En dat elk in zes minuten met vervolgens drie minuten ruimte voor kritische vragen. Zo moesten we de slimme vuilnisbak, pratende gebouwen en zonthermische buizen links laten liggen en werden we wel deelgenoot van bijvoorbeeld batterij-opslag of vastgoedbeheer, beide op basis van datagedreven platforms. De klap op de vuurpijl was de SuperHybrid van Cooll, een warmtepomp die alles in zich heeft om dé oplossing te bieden in de energietransitie (daarover straks meer).
Op de foto opent Bram Adema van CFP Green Buildings het evenement.

De aftrap van deze dag werd gegeven in Lissabon, waarvandaan Samuel Op den Orth via een internetverbinding vertelde over zijn digitale platform Coding Delta. Met zijn software kun je inschatten hoe je een batterij slim inzet bij pieken en dalen van vraag en aanbod van elektriciteit. Je krijgt een persoonlijk advies op basis van je verbruik, afhankelijk van je verbruiksdata en de opgewekte energie van zonnepanelen. Met de specifieke gegevens van een batterij erbij kun je vervolgens berekenen wat het zelf opslaan en gebruik van elektriciteit op specifieke momenten jou (privé of bedrijf) gaat opleveren. De tool kan de inzichten ook presenteren via websites van installateurs en leveranciers. Het gebruikte algoritme is in staat de fluctuerende tarieven mee te nemen. Al met al duidelijk een systeem dat in de komende jaren breed zal worden toegepast.

Zwart gat

In het verlengde van deze eerste oplossing is het natuurlijk ook zaak om het hele palet van energiebronnen en -verbruik slim met elkaar te verknopen. Dat is de business van Eniris (zo vertelde Bart Verheecke uit België), die de huidige lacune op dit gebied omschreef als een soort zwart gat. Het privé of ook collectief gebruik (buurt) kan met de Smartgrid Controller worden afgestemd op wisselende tarieven en vervolgens activeert het systeem ook het optimale gebruik. De wasmachine en elektrische auto worden dan pionnen in een slim energiespel dat velen al voor zich zien, maar nog maar mondjesmaat wordt toegepast. Het internet of energy komt er echter onherroepelijk aan en Eniris is er klaar voor.

Er waren op het drukbezochte evenement ook echt tastbare producten te zien, zoals de circulaire LED-armaturen van Duurzame Connecties (Dconn), de kleurrijke zonnepanelen voor mooie gevels van Solar Visuals én de klimaatadaptieve bestrating van Rain(a)Way. In een uiterst actuele presentatie liet Fien Dekker zien hoe dat bedrijf parkeerplaatsen verandert in gigantische waterbuffers. Waarmee het product een steentje bijdraagt aan het beheersen van wateroverlast en het voorkomen van verdroging. Waar de toegepaste tegels met gras ertussen lijken op wat er elders al aanwezig is, zit het geheim van Rain(A)Way vooral eronder. Daar bestaat de fundering niet uit betonpuin, maar vind je een groene, waterbergende buffer met ruimte voor zo’n drie kuub aan water per parkeerplaats. De temperatuur ter plekke kan zo met wel 10 graden Celsius dalen. Het gebruikte, duurzame beton bevat ook nog eens veel minder cement dan normaal.

De oplossing voor de bestaande woningbouw: super hybride warmtepomp

Presentatie door Fien Dekker over klimaatadaptieve parkeerplaatsen van Rain(A)Way.

Als we toch in de grond aan het wroeten zijn, stuiten we op Energie voor elkaar, een energiebedrijf dat warmtenetten ontwikkelt. Het snel groeiende bedrijf, lichtte Dorien Groen-Stevens toe, mikt op het aan elkaar knopen van allerlei oplossingen om, zelfs op kleine schaal, warmte aan huizen te leveren. Naast bekende duurzame bronnen als panelen en geothermie is er nog een enorm potentieel aan overtollige restwarmte. Energie voor elkaar wil die bronnen op steeds meer plekken slim aan elkaar knopen en zo nodig ook aan bestaande warmtenetten. De tarieven liggen echter gauw 30% onder de marktprijs, omdat er geen gebruik wordt gemaakt van gas. Tot nu toe zijn er 20.000 aansluitingen en ruim 100 kilometer aan leidingen (vooral in Ede) gerealiseerd.

Gat in de markt

Twee buitenbeentjes in het geheel werden gevormd door CFP zelf (met Sport NL Groen) en het VASD Platform van Kristian Dansen. Hij lijkt een gat in de markt te hebben gevonden met een app die vastgoedonderhoud (beheer) koppelt aan onderhoudsbedrijven. Op basis van (deels openbare) data is van bijvoorbeeld een appartementencomplex goed vast te stellen wanneer er onderhoud moet worden verricht. De app van VASD kan bijvoorbeeld de top-10 aan onderhoudspunten bijhouden en werkt zo op een slimme manier als een meerjarenonderhoudsplan. De kosten worden zo inzichtelijker en ook de terugverdientijd. Het platform dat alles met elkaar verbindt houdt alle data in de gaten, zodat naast VVE’s en corporaties ook gemeenten veel inzicht verkrijgen over het juiste moment van grootschalige, duurzame renovaties.

Dat laatste is ook de bedoeling van de gratis tool Sport NL Groen, vertelde Claire den Hertog (CFP). Van de vele duizenden Nederlandse sportaccommodaties brengt de tool de duurzame verbetermogelijkheden in kaart. Ook is er de mogelijkheid om via een energiecoach verdere verdieping van de oplossingen te ontdekken. Voor de gemiddelde sportbestuurders is dit een onontgonnen terrein, maar met alle mogelijke maatregelen en verkrijgbare subsidies gaat er voor hen door deze tool een hele wereld open. Het is verder de bedoeling dat daaraan ook potentiële leveranciers worden gekoppeld.

Zuinige vervanging HR-ketel

De uitsmijter van de dag was de SuperHybrid warmtepomp van Cooll en dat precies drie werkdagen voordat het kabinet de hybride warmtepomp een stevige zet in de rug gaf (verplichte vervanging HR-ketel in 2026). Het was Stefan van Uffelen, de voormalige directeur van de Dutch Green Building Council en bekend van het BREEAM-label, die vertelde dat hij al sinds 2008 bezig is met de ontwikkeling van deze innovatieve warmtepomp.

De SuperHybrid is een lichte en compacte, op gas draaiende thermische warmtepomp, gebaseerd op technologie uit de ruimtevaart. Het apparaat is bedoeld als eenvoudige en zuinige vervanging van de HR-ketel, waarvan er nog jaarlijks dik 400.000 stuks over de toonbank gaan. De SuperHybrid verbruikt veel minder stroom dan de traditionele warmtepomp, kent geen buitenunit of bewegende delen, maakt nagenoeg geen geluid én gebruikt 30 tot 50% minder gas dan de traditionele HR-ketel. Het verbranden van gas levert hierbij geen warmte voor de woning, maar drijft de warmtepompcyclus aan (afbeelding onder). De daarbij benodigde compressie van het koudemiddel wordt niet uitgevoerd door een elektrisch-mechanische compressor, maar door een adsorptiecompressor (pdf). Deze heeft daarvoor warmte nodig, geleverd door een brander (op gas).

De oplossing voor de bestaande woningbouw: super hybride warmtepomp

Het apparaat wordt eenvoudig op de bestaande leidingen aangesloten en levert ook hogetemperatuur warmte en warm tapwater. Als er uiteindelijk geen aardgas meer wordt toegepast, is deze warmtepomp al klaargestoomd voor bio- of waterstofgas. Met de huidige gasprijs, zo doceerde Van Uffelen, is de toepassing van waterstofgas in de SuperHybrid nu al rendabel. Een optionele koppeling met een wtw-installatie, zonnecollectoren of pvt-panelen is ook mogelijk én verhoogt het rendement nog verder. De verkoopprijs zal naar verwachting in 2025 onder de 5000 euro uitkomen.

De SuperHybrid zal het elektriciteitsnet niet verder belasten en lijkt ideaal voor de vele, slecht geïsoleerde corporatiewoningen. Van Uffelen: “Mijn hart gaat sneller kloppen als we daar een oplossing voor vinden. Voor rijkelui zijn er fantastische oplossingen, maar de grote opgave bevindt zich in de bestaande woningen van de gewone man die met energiearmoede kampt.” De SuperHybrid is niet geschikt voor nieuwbouw, want daar is immers geen sprake meer van een gasaansluiting.

Cooll werkt samen met diverse ketelfabrikanten en installateurs en verkoopt de technologie niet exclusief aan één partij. De eerste proefopstelling is inmiddels gerealiseerd in Kampen en de eerste SuperHybrids kunnen naar verwachting in 2025 door externe producenten en leveranciers worden verkocht. Zo kan het hele werkveld profiteren van deze oplossing en gezien de reacties in de zaal gingen ten slotte ook velen met een nieuwe, positieve kijk op de toekomst van hun eigen woning naar huis.

Lees ook: Cooll’s warmtepomp goedgekeurd door twee onafhankelijke instituten

De CFP Innovatiedag kun je ook nog kort herbeleven dankzij deze video:

Verslag: Ysbrand Visser
Foto boven: Shutterstock
Fotografie: CFP Green Buildings

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c237 c265
Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing CO2-arm beton

Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing ...

Lizzy Butink heeft als manager Duurzaamheid binnen Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed BV de afgelopen tijd flink geknokt om de Net Zero-strategie hoog op ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c243 c265
GACS: verplichting brengt voordelen met zich mee

GACS: verplichting brengt voordelen met zich ...

Als je een gebouw met verwarmings- of airconditioningsysteem hebt met een nominaal vermogen van 290 kW, heb je wellicht een nieuwe verplichting voorbij zien komen. ...

Lees verder

c21 c225 c265
Netcongestie oplossen met grootschalige batterijopslag

Netcongestie oplossen met grootschalige batterijopslag

Een batterijpark met een vermogen van 32,6 Megawatt en een opslagcapaciteit van 65,2 Megawattuur wordt gerealiseerd in Zeewolde. Hiermee wordt het park een van ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c265
Wapeningsstaal emissieloos op de bouwplaats

Wapeningsstaal emissieloos op de bouwplaats

Het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) moet de uitstoot van bouwmateriaal en logistiek op en om de bouwplaats fors verminderen. Een van de doelen is om ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c265
Afvalmonitor brengt afvalstromen en CO2-uitstoot in beeld

Afvalmonitor brengt afvalstromen en CO2-uitstoot ...

De ‘Afvalmonitor’ is het eerste afvaldashboard in de bouwsector. Deze helpt om afvalstromen, scheidingspercentage en CO2-uitstoot te monitoren.

Lees verder

c21 c26 c41 c134 c243 c265
Eerste woongebouw voor gebiedsontwikkeling Hero van Breda

Eerste woongebouw voor gebiedsontwikkeling Hero ...

Gezondheid en duurzaamheid zijn speerpunten van de gebiedsontwikkeling Hero van Breda. Voor de realisatie van het eerste woongebouw ‘De Meeker’ ondertekenden ...

Lees verder

c21 c41 c225 c265
CO2-arm beton standaard voor bouwers en ontwikkelaars

CO2-arm beton standaard voor bouwers en ontwikkelaars

CO2-arm beton wordt de standaard voor vastgoedontwikkelaars en bouwers. Verschillende partijen nemen het voortouw en ondertekenden een intentieverklaring, om de ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c243 c265
Integrale verduurzaming vraagt om procesinnovatie en synergie

Integrale verduurzaming vraagt om procesinnovatie ...

De nieuwe stadswijk Merwede Utrecht komt tot wasdom, met de nadruk op een flinke diversiteit aan innovatie: op het vlak van duurzame energie, mobiliteit én ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c265
Sturen op Paris Proof en Quick Carbon Indicator met GPR Materiaal

Sturen op Paris Proof en Quick Carbon Indicator ...

Om binnen de 1,5 graad opwarming van de Aarde te blijven, moeten we sturen op onze korte termijn emissies: de bouwsector moet in 2030 55% minder CO2-uitstoten ten ...

Lees verder

c21 c185 c225 c265
Samen tegen materiaalobesitas

Samen tegen materiaalobesitas

“Stop met massief bouwen, tenzij het echt niet anders kan.” Die oproep doet Herre Elsenga, algemeen directeur van VBI, aan opdrachtgevers, architecten, ...

Lees verder

c21 c41 c225 c243 c265
Utiliteitsbouw na 2030: geen label A, wel ‘zero emission’

Utiliteitsbouw na 2030: geen label A, wel ‘zero ...

Er verschenen de laatste tijd berichten waarin sprake is van een label A-verplichting voor utiliteitsbouw vanaf 2030, maar dat klopt niet. Wat moet er in 2030 wél ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up