Slimme en innovatieve concepten voor renovaties

timer6 min
Slimme en innovatieve concepten voor renovaties

Tijdens de Inspiratiedag Renovatie kwam in het gelijktijdig gehouden seminar Renovatie & Transformatie een veelheid aan oplossingen langs. In de eerste presentatie, van Orin Tijsse Klasen (TKI Urban Energy), werd ook nog eens uitgebreid uit de doeken gedaan welke innovatieprogramma’s er in het land spelen en welke subsidiemogelijkheden er zijn.

Met tal van meerjarige missiegedreven programma’s helpt TKI Urban Energy om energierenovaties te versnellen, met ook speciale aandacht voor industrialisatie en digitalisering van het renovatieproces. Een hele reeks van woningfabrieken, waarin tegenwoordig veel wordt geïnvesteerd, levert totaaloplossingen op, maar ook deelconcepten en energiemodules:

  • Renovatie en verduurzaming van de volledige schil; geschikt voor hoogbouw en deel laagbouw (voornamelijk woningcorporaties);
  • Deelconcept oplossing; woningcorporaties (in potentie ook voor particulieren);
  • Energiemodules; voor woningcorporaties en particulieren (veel groei te verwachten).

Voor de huidige woningvoorraad is dit alles nog niet de heilige graal, aldus innovatie analist Tijsse Klasen, maar hij toonde toch al veel concepten en voorbeelden. Zeker bij particuliere woningen moeten we rekening houden met kleine stapjes, terwijl appartementen en hoogbouw hier wel van zullen profiteren. Hét voorbeeld werd ook benoemd: de eerste energieleverende flat van Europa (Henriëttedreef, Utrecht; video). Acht verschillende deelconcepten zijn daar toegepast, variërend van ventilatiekanalen in geveldelen tot glazen balkons met zonne-opwek. Deze aanpak wordt nu ook Europees uitgerold.

40% kostenreductie

Er kwamen heel veel voorbeelden van innovatie langs, waarbij het liefst een integrale aanpak vooropstaat. Neem de Future Factory, die in 2025 25.000 renovatiepakketten moet opleveren bij een kostprijsreductie van 40% (verkoop, levering en productie). Volop innovatie is ook terug te vinden in de MKI-tool, die voor woningcorporaties de circulariteit en CO2-uitstoot goed meetbaar maakt, en in drones waarmee BAM Wonen woningen inscant en opmeet. Daarmee is het in beeld brengen van de woningen enorm versneld en gebeurt dat ook preciezer dan een mens kan.

De vele voorbeelden laten niet onverlet dat er nog veel kansen zijn om te profiteren van de potten met geld die beschikbaar zijn. Zo is er de MOOI-regeling, waaruit het ambachtelijke BRIMM-renovatieproject rolt: een isolatieconcept dat goedkoper en sneller te realiseren is door onder meer een aerogel spouwmuurisolatie en folie op het glaswerk.

De opschaling van industriële concepten voor de renovatiemarkt blijft op dit moment echter nog beperkt, aldus Tijsse Klasen, terwijl er naar verwachting dit jaar wel 11.000 nieuwbouwwoningen uit de fabriek komen. Meer slimme innovaties vind je op uptempo.nu; let ook op de daar vermelde matchmakingsessies.

Alpenlucht

Na de berg aan TKI-projecten werd de focus verlegd naar schone berglucht. Althans zo verbeeldde Peter Crijns van Ionair zijn oplossing voor een gezuiverd binnenklimaat in gebouwen met een luchtbehandelingssysteem. In het algemeen zorgt ionisatie door zon en wind voor meer ionen (elektrische geladen deeltjes) in de atmosfeer en dat zuivert de lucht. Daarnaast helpen zuurstof ionen de mens om beter zuurstof op te nemen. Het Zwitserse bedrijf houdt haar boodschap echter graag begrijpelijk en eenvoudig en spreekt daarom meestal van ‘frisse Alpenlucht’.

In de praktijk is de ionisatie van lucht in een gebouw makkelijk te koppelen aan een bestaande luchtbehandelingskast. Daardoor ondergaat de toevoerlucht een enorme zuivering. Ionair is de enige partij die dit proces in gebouwen nabootst. Logisch dat de zaken sinds het begin van de coronapandemie een hoge vlucht hebben genomen.

Ionair meet de luchtkwaliteit waarna iedere twee seconden de ionisatie wordt aangepast om de lucht zo schoon mogelijk te houden. Als effecten op het binnenklimaat benoemde Crijns: het neutraliseren van geuren (zoals typische ziekenhuisgeur), ontbinden van koolwaterstofverbindingen, een betere hygiëne, reductie van micro-organismen en beperking van virussen. Zo neemt de coronavirusconcentratie met minstens 90% af, vertelde Crijns, ook al toont onafhankelijke onderzoek (Fraunhofer Institute) een reductie van liefst 99,5% aan.

Renoveren

Bij standaard ventilatie-oplossingen in te renoveren panden moet je er volgens Crijns rekening mee houden dat meer ventileren lastig samengaat met meer energie besparen. Bovendien gaat dat gepaard met de aanleg van meer of grotere kanalen en roosters en dus hogere kosten. Wil je daarin een balans vinden, dan kun je overwegen geïoniseerde lucht toe te passen. Daarvoor zijn nauwelijks bouwkundige ingrepen nodig.

Het is niet alleen de toegevoerde buitenlucht, maar ook de afgevoerde lucht die wordt gemeten om de zuiverheid van de lucht te vergroten (met ionisatie). Om de werking van het systeem verder onder controle te houden worden ook de luchtvochtigheid en -snelheid gemonitord. De voorbeelden van plaatsing van het systeem zijn legio en variëren van vliegvelden tot ziekenhuizen, van musea tot scholen en van bierbrouwers tot (gerenoveerde) kantoren.

Corona

Het slotakkoord kwam van technisch adviseur Martin Timmermans (Nijburg Industry Group). Ook hij benadrukte het belang van schone lucht in een gebouw, zeker in het licht van corona. Goede ventilatie beperkt het aantal virusdeeltjes in de lucht en vermindert de verspreiding. Wat dat betreft is er dus ook een positief effect van corona, aldus Timmermans: de kwaliteit van de ventilatie is onder een vergrootglas komen te liggen.

Goed ventileren berust op verschillende uitgangspunten, ook al ontbreekt vaak het monitoren, zeker in de woningbouw. Op scholen wordt dat meten vaak nog ‘kneuterig’ gedaan, terwijl betere oplossingen niet veel duurder of complexer hoeven te zijn. Let er verder ook op, vertelde Timmermans, dat de te ventileren lucht niet zijn weg vindt van persoon tot persoon, niet te veel tocht oplevert en ook niet opnieuw wordt gebruikt. En wat moet je verder met het advies om te luchten (ramen openzetten) in het licht van energie besparen en verduurzamen? Kan dat niet slimmer? Ja, met allerlei soorten sensoren en weermetingen kan dat, maar kijk er ook met boerenverstand naar, aldus Timmermans.

Om klanten daarbij te helpen, publiceerde Nijburg een whitepaper, waardoor de lezer met een coronabril op kan beoordelen of een bestaand, standaard luchtbehandelingssysteem nog voldoet. Zeker nu de bezettingsgraad van kantoren door corona is veranderd, is het voor velen de vraag of de bestaande ventilatie nog toereikend is en wat daaraan gedaan kan worden. En kijkend naar bijvoorbeeld het Bouwbesluit zijn de normen niet altijd voldoende, aldus Timmermans. Let daarom goed op het aantal personen in de ruimte en op de aard van de vervuiling die je wilt verminderen.

Renovatiekit

Gebouwen moeten verder volgend jaar energielabel C bezitten, maar meer dan de helft heeft het label nog niet in bezit en een kwart gaat dat waarschijnlijk ook niet halen. In het licht van de grote leegstand, aldus Timmermans, zouden veel kantoren prima getransformeerd kunnen worden naar woningen. Extra aandacht voor de ventilatie met slimme concepten is dan een must: vraaggestuurde installaties, gebaseerd op actuele ideeën rond een gezond klimaat in een gebouw, met behulp van sensoren, slimme componenten en de weersverwachting.

In dat kader heeft Nijburg voor de renovatie in de gestapelde bouw een slimme renovatiekit samengesteld. Het betreft een module die eenvoudig op de primaire aansluiting voor de ventilatielucht gemonteerd kan worden. Het vraaggestuurde, smart systeem waarborgt op basis van de CO2-concentratie (met sensoren) een goede ventilatie. De kant-en-klare box wordt vooraf in de gewenste kleur geschilderd en dat alles beperkt de impact voor de bewoners van de woningen fors. Geïnteresseerden spoedden zich daarop direct naar de stand van Nijburg op de beursvloer van Next Level (Gorinchem) en het vervolg van de Inspiratiedag Renovatie.

Tekst: Ysbrand Visser
Beeld (boven): Shutterstock

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c293
Initiatief onderstreept belang van gezond binnenklimaat

Initiatief onderstreept belang van gezond binnenklimaat

Stichting Binnenklimaattechniek zet de volgende stap in het voorzien van de kennisbehoefte van de professional die zich inzet voor een gezond binnenklimaat: op ...

Lees verder

c21 c41 c225 c243 c293
Breng praktijkkennis eerder in bij ontwerp- en bouwprocessen

Breng praktijkkennis eerder in bij ontwerp- ...

Zijn er kansen voor duurzame ventilatie in de gestapelde bouw? Die vraag werd beantwoord door diverse experts tijdens het R- Event 2024. Duurzaam Gebouwd was erbij, ...

Lees verder

c21 c40 c160 c225 c293
Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving

Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving

De Science-publicatie ‘Mandating indoor air quality for public buildings’ is een feit. In de bijdrage doen experts een oproep om de kwaliteit van binnenlucht ...

Lees verder

c21 c225 c243 c293
Zo renoveer je zonder spijt

Zo renoveer je zonder spijt

Het webinar 'Toekomstbestendige renovatie' kun je vanaf nu terugkijken. Experts delen inzichten met je over isolatie, ventilatie, bewonersgedrag en comfort. Ontdek ...

Lees verder

c21 c40 c160 c225 c293
Primeur: woningen Newtonpark krijgen eerste gezondheidskeurmerk

Primeur: woningen Newtonpark krijgen eerste ...

De middenhuurwoningen van Newtonpark in Enschede, ontwikkeld en gerealiseerd door Trebbe, worden aantoonbaar gezond gebouwd. Als eerste in Nederland kregen ze het ...

Lees verder

c21 c41 c160 c225 c260 c293
Opmars noodzakelijk van gezonde materialen

Opmars noodzakelijk van gezonde materialen

Toxiciteit is een thema dat aandacht wint, onder meer vanwege circulair bouwen, maar nog onvoldoende onderdeel uitmaakt van beslissingstrajecten in de bouw. We ...

Lees verder

c21 c160 c225 c293
Nieuwe talkshow over gezond binnenklimaat

Nieuwe talkshow over gezond binnenklimaat

In de derde talkshow in de serie van Uptempo en Duurzaam Gebouwd, praat Niels Rood (TKI Urban Energy, Squarewise) met Harm Valk van Nieman Raadgevende Ingenieurs ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265 c293
Kantoren in 4 stappen naar Energielabel C

Kantoren in 4 stappen naar Energielabel C

Is jouw kantoorgebouw een van de 21.000 kantoren zonder Energielabel C? Dan is er een kans dat de gemeente als handhavende instantie optreedt en het gebouw niet ...

Lees verder

c21 c225 c293
Betere binnenlucht zorgt voor betere cognitieve prestaties

Betere binnenlucht zorgt voor betere cognitieve ...

De kwaliteit van de binnenlucht beïnvloedt en verbetert onze cognitieve prestaties. Dat blijkt uit het onderzoek ‘The COGfx Study’ van Harvard, ...

Lees verder

c21 c225 c265 c293
Binnenklimaat, gedrag en de effecten op het energiegebruik

Binnenklimaat, gedrag en de effecten op het ...

Geen gebouwbeheerder kan meer weglopen voor een aangenaam binnenklimaat, met grondige aandacht voor comfort, temperatuur en ventilatie. Dat moet echter wel met ...

Lees verder

c21 c160 c225 c243 c293
‘Gezondheid van huurwoningen staat nog in de kinderschoenen’

‘Gezondheid van huurwoningen staat nog ...

Zijn verduurzaamde woningen wel echt duurzaam en gezond? Het antwoord op die vraag blijkt complexer dan gedacht, zo blijkt uit de resultaten van een bewonersonderzoek ...

Lees verder

c21 c35 c225 c243 c244 c293
Bramske van Beijma: belang en urgentie ABN AMRO Duurzame 50

Bramske van Beijma: belang en urgentie ABN AMRO ...

Extern evenement Tijdens de komende, vernieuwde editie van Building Holland, op 8 en 9 november 2023 (Koninklijke Jaarbeurs, Utrecht), wordt tijdens het Green Tie Gala de ABN AMRO ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up