De versnelling en opschaling van de woningbouw is gebaat bij een vereenvoudiging van de regels. Precies dat was afgelopen week in het nieuws, maar dan wel via twee verschillende sporen. Minister Hugo de Jonge kwam met een Plan van aanpak en Stroomversnelling met achttien concrete maatregelen. Volgens De Jonge betekent dat ook wél bouwen in je backyard.

Minister Hugo de Jonge stuurde vorige week het Plan van aanpak versnellen processen en procedures woningbouw naar de Tweede Kamer. Je vindt er mogelijke versnellingsacties in om daarmee het ontwikkelen van woningbouwprojecten te vereenvoudigen en versnellen. De Jonge: “Er zijn al projecten die binnen drie jaar worden gerealiseerd en het kan nog sneller. Dit Plan van aanpak moet ervoor zorgen dat de bouw op alle fronten wordt versneld. Daarbij willen we het not in my backyard-sentiment doorbreken. We zijn het aan alle woningzoekenden verplicht om alles te doen wat in ons vermogen ligt om de woningbouw te versnellen.”

De achtertuin wordt voortaan een discussiepunt voor tegenstanders én woningzoekenden. Die laatsten moeten in participatietrajecten een gezicht en stem krijgen om voor tegenstanders een tegenwicht te kunnen vormen. Een andere maatregel betreft het vereenvoudigen en versnellen van bezwaarprocedures, onder meer door de mogelijkheid van hoger beroep af te schaffen.

Plan van aanpak

De plannen van De Jonge zijn gebaseerd op diverse onderzoeken en mikken op deze vier thema’s:

1. Efficiëntere werkwijze en versterking capaciteit;
2. Meer regie, samenwerking en yes, in my backyard (YIMBY);
3. Stimuleren innovatie en industrieel bouwen;
4. Aanpassen van wet- en regelgeving.

De belangrijkste acties binnen deze thema’s betreffen de volgende vijf kwesties:

1. Stappen tegelijkertijd zetten in plaats van na elkaar. Door in snelkookpansessies rekenen, tekenen, onderzoeken, participatietrajecten en het juridisch vastleggen van afspraken meer gelijktijdig en in samenhang uit te voeren, kan de ontwikkeltijd jaren korter duren. Dit vraagt een andere werkwijze. We gaan dit bij vijf woningbouwprojecten toepassen en evalueren.

2. Versterken van capaciteit. Gebrek aan capaciteit is een van de oorzaken voor de lange tijd die nodig is voor woningbouwontwikkeling. Daarom maken we extra geld beschikbaar voor gemeenten en provincies om extra personeel in te huren en regionale samenwerkingen op te zetten.

3. Participatie waarbij we woningzoekenden een stem en gezicht geven. In besluitvorming over projecten worden vooral de tegenstanders gehoord. Door ook woningzoekenden hier een rol in te geven komt er meer focus op het snel realiseren van woningen.

4. Bouweisen zoveel mogelijk standaardiseren. Voor elk project gelden andere eisen en verplichtingen. Dit kost tijd en geld. De standaardisatie gaan we vastleggen in landelijke regelgeving. Ten aanzien van duurzaamheidseisen worden de mogelijkheden voor maatwerkregels geschrapt. Dit scheelt tijd en draagt bij aan het opschroeven van de (industriële) bouwproductie.

5. Aanpassen van wet- en regelgeving. Om een snelle realisatie mogelijk te maken, zetten we ook in op versnelling in de fase van bezwaar en beroep. Zo zullen we in het wetsvoorstel regie op de volkshuisvesting opnemen om voor woningbouw toe te gaan naar beroep in één instantie voor omgevingsvergunningen, in plaats van beroep en hoger beroep. Ook continueren we de termijn van zes maanden om uitspraak te doen in beroepsprocedures.

Het Rijk neemt regie door over deze punten versnellingsafspraken te maken in regionale woondeals, met projecten versnelling te realiseren en door de inzet van versnellingstafels. Aan deze versnellingstafels overleggen overheden, woningcorporaties en marktpartijen over de voortgang van de realisatie van de woningbouwopgave. Hierbij worden mogelijke knelpunten besproken en oplossingen gecreëerd.

Klimaattafel

Ondertussen is via een andere weg ook de Klimaattafel Gebouwde Omgeving met dit thema aan het werk gegaan. En dat op verzoek van de Tweede Kamer na een motie over het vereenvoudigen van de regelgeving door de Kamerleden Henri Bontenbal (CDA) en Pieter Grinwis (CU). Hun motivatie: de energietransitie in de gebouwde omgeving loopt aan tegen overbodige en onnodig complexe wet- en regelgeving. Dit vraagstuk kwam via die Klimaattafel terecht bij Stroomversnelling en het programma Verbouwstromen.

Ivo Opstelten (Stroomversnelling, Verbouwstromen): “Ons team had al een eerste inventarisatie gedaan, maar dan meer op onderwerpniveau. Verbouwstromen kijkt daarbij specifiek door de bril van de renovatie-treintjes die we willen helpen creëren. Daarnaast hebben we ook door de wat bredere bril van Stroomversnelling naar mogelijke belemmeringen gekeken.”

Leen van Dijke (Stroomversnelling) heeft vervolgens bij de achterban van Stroomversnelling ideeën opgehaald. Opstelten: “Corporaties, gemeenten en bouwpartijen hebben dus ook aangegeven waar ze momenteel tegenaan lopen op het gebied van wet- en regelgeving. Er is volop gereageerd en je zag aan de reacties dat men echt worstelt met tal van praktijkproblemen.”

Achttien voorstellen

Uiteindelijk kwamen er achttien concrete onderwerpen op tafel om wetten aan te passen. Opstelten: “Een grote juridische belemmering voor de vorming en implementatie van renovatie-treintjes is de Wet natuurbescherming, ingediend onder de naam Flora & Fauna. Een ander voorbeeld komt voort uit de manier waarop Welstand nu wettelijk is geregeld. Er worden vaak spelregels gehanteerd die op z’n minst wijk-specifiek en soms zelfs vrijwel woning-specifiek zijn. Dat staat de ontwikkeling en implementatie van industrieel vervaardigde oplossingen enorm in de weg.”

Een ander concreet voorbeeld waar Stroomversnelling in dook is het energielabel. Opstelten: “Verduurzaming van de koopsector is nog steeds vrijblijvend. Gemeenten lopen daar tegenaan, bijvoorbeeld omdat ze vanuit hun Transitievisie Warmte in bepaalde wijken vaart willen maken. Het moment van koop/verkoop is feitelijk ideaal om een woning met een slecht label aan te pakken, maar daar is nu nog niets over geregeld. Ons voorstel op dit punt gaat dus niet over het schrappen van regels, maar juist over aanscherping.”

Dit zijn de achttien concrete voorstellen van Stroomversnelling:

Aanbestedingsvereisten in huursector
Beperkte handelingsruimte woningcorporaties
Bouwbesluit 1: Vangnet eisen na-isolatie
Bouwbesluit 2: Ruimte voor aanscherping BENG
Bouwbesluit 3: Verbeteren energieprestatie bij eigendomsoverdracht
BTW gelijkheid
EPV warmte
Flora en fauna
Gebouwgebonden financiering
Gevolgen acantus arrest
Natuurversterking
OZB onafhankelijk van verduurzamingsniveau
Passend toewijzen op basis van woonlasten
Saldering
Subsidieregelingen
Vangnet VVE deelnemers in energiearmoede
Welstand
Wettelijke reservering verduurzaming VVEs

Wel je mee discussiëren over de bouwnormen in Nederland? Kom dan op 13 februari naar Gamechangers in de Bouw & Infra (Soesterberg) waar we het in het slotdebat hierover gaan hebben.

Bronnen:
Persbericht BZK
Nieuwsbericht Stroomversnelling
Foto: Shutterstock